فضای مجازی از شفاف‌سازی تا شایعه‌پردازی

یادداشتی از محمدرسول محمدپور

سالهاست که در کنار زندگی مادی و حقیقی هاله‌ای موسوم به فضای مجازی پیرامون ما را فراگرفته است.

مولودی زاده تکنولوژی که همچون سایر همزادان خود جنبه های مثبت و منفی فراوانی در خود جای داده است.

لیکن قرابت این شکل از تکنولوژی به بشر و سرعت نفوذ آن در تار و پود زندگی امروزی،قابلیت دسترسی آسان و قدرت انعطاف پذیری آن به اشکال مختلف در فضاهای متفاوت تاثیر آن را بر زیست این نسل از بشر را به امری انکار ناپذیر بدل کرده است.

کاربری این تکنولوژی در راستای ایجاد ارتباط بین انسانها با توجه به اهمیت زمان در زندگی امروز افراد،هزینه مالی اندک،گستره فواصل جغرافیایی مابین جوامع و بعضا محدودیت های حاکمیتی در برخی کشورها فضای مجازی را مبدل به رکن محوری ارتباط شخصی و عمومی بین افراد،جوامع و حتی حکومتها کرده است.

در این بین توانایی شفاف‌سازی موضوعات به صورت گسترده و آزادی بیان و عدم انحصار این فضا (البته در اکثر موارد) میل به حضور رسانه‌ها و بنگاه‌های خبری مختلف را در مجاز دوچندان کرده است که این امر از دو باب مثبت و منفی قابل بررسی است.

در نگاه اول امکان انتشار یک واقعه و رویداد توسط هر فرد آماتور برای جمع کثیری از افراد فارغ از محدودیتهای جغرافیایی و حکومتی در کمترین زمان ممکن وحتی به صورت آنلاین و قابلیت نامحدود به اشتراک گذاشتن مطالب مکتوب و تصویری را میتوان جزو نکات مثبت فضای مجازی دانست.

اما عدم قانون مندی، توانایی دخل و تصرف و اعمال سلیقه،قابلیت تولید و اشاعه اکاذیب و شایعات و ایجاد بزه های سایبری جزو نکات منفی این فضای بی کران محسوب میشوند.

در سالهای اخیر به شدت شاهد رشد آمار جرائم سایبری از سرقت تا تجاوز به عنف و حتی جرائم امنیتی و میل به بکارگیری این فضا از سوی سازمان های تروریستی در اقصی نقاط جهان هستیم که این امر باعث ایجاد نگرانی و تردید در آزادی بی قید و شرط فضای مجازی حتی در کشورهای توسعه یافته شده است.

در کنار این موارد فضای مجازی مدتهاست که بدل به کارزار جنگ نرم مابین جریانهای سیاسی شده است و در این بین شناخت سره از ناسره برای مخاطب هر روز دشوارتر میشود.

یقینا همه کاربران فضای مجازی بارها با این چالش روبرو شده اند که دو روایت کاملا متفاوت و متضاد از یک موضوع واحد در مجاز منتشر شده است که در نگاه اول هر دوی این روایات با واقعیت همخوانی هایی دارند و قضاوت در مورد صحت آنها کار ساده ای نیست و این موضوع مصداق سیاه نمایی البته با اتکا به تکنولوژی محسوب می گردد.یا در بسیاری از موارد با استفاده از حجم قابل توجه مخاطبین و تکنیک های که هر روز از لحاظ کمی و کیفی در حال ارتقا هستید باعث تخریب وجه،عملکرد و حیثیت افراد میشوند و تا زمان روشن شدن واقعیت تاثیر منفی خود را بر زندگی شخصی و حرفه ای فرد خواهد گذاشت که این موضوع همواره جای نگرانی دارد.

به نظر میرسد با توجه به عدم حذف فضای مجازی از زندگی روزمره افراد جوامع و با توجه به کاربری های مثبت این فضا بهترین راهکار آموزش کاربران علی الخصوص در سنین پایه و تاکید بر لزوم مستندات قابل اتکا در قبول مطالب منتشر شده در فضای مجازی است.