اصطلاحات رایج و کاربردی دنیای ارز دیجیتال

هر حوزه تخصصی اصطلاحات و واژگان خاص خود را دارد و دنیای ارزهای دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست. ارز دیجیتال یا رمزارز نوعی پول مجازی است که از فناوری رمزنگاری در طراحی آن استفاده شده و به‌صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود. این گونه از ارز‌ها می‌توانند مانند سایر ارزهای رایج قابلیت مبادله، انجام تراکنش، خرید آنلاین و… داشته باشند.

این روزها همه درباره بیت‌کوین و قابلیت‌های بی‌شمار این ارز دیجیتال صحبت می‌کنند. از ناآشناترین افراد به دنیای فناوری تا فعالان بورس، همگی به این پدیده انقلابی قرن بیست‌ویکم علاقه‌مند شده‌اند؛ اما کمتر کسی درباره اصطلاحات و لغات تخصصی این حوزه اطلاعات کافی دارد. درادامه با زومیت همراه باشید تا با بخشی از این لغات تخصصی آشنا شوید.

کریپتو (Crypto)

مخفف کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) به‌معنای رمزارز.

فیات (Fiat)

پول بدون پشتوانه. سال‌ها پیش طلا یا دیگر فلزات گران‌بها پشتوانه پول‌های ملی جهان بودند. پس از اینکه ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در سال ۱۹۷۱ یک‌طرفه قابلیت تبدیل دلار به طلا را لغو کرد، بیشتر ارزهای دنیا روند مشابهی در پیش گرفتند و امروزه، تقریبا تمامی ارزهای ملی جهان، ازجمله ریال بدون پشتوانه هستند.

توکن (Token)

اگر بخواهیم بسیار ساده و ابتدایی توضیح دهیم، در دنیای رمزارز، به ارزهایی کوین گفته می‌شود که روی بلاک‌چین بومی خود هستند (مانند بیت کوین روی شبکه بیت کوین یا اتر روی شبکه اتریوم) و به ارزهایی توکن می‌گویند که به‌صورت قرارداد هوشمند روی یکی از بلاک‌چین‌های دیگر حضور دارند (مانند تتر روی بلاک‌چین اتریوم یا ترون). به توکن‌های موجود در پلتفرم اتریوم توکن ERC-20 و توکن‌های شبکه ترون TRC20 و توکن‌های شبکه هوشمند بایننس BEP20 گفته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با تفاوت Coin و Token، مقاله «آشنایی با دسته‌بندی‌های مختلف رمزارزها» را در زومیت می‌توانید بخوانید.

پورتفو، پورتفوی، پورتفولیو (Portfolio)

مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های مالی مانند سهام، فلزات گران‌بها، املاک، ارز، رمزارز و… و به بیان ساده سبد سرمایه‌گذاری.

ترنزکشن (Transaction)

تراکنش. انتقال رمزارز از یک آدرس به آدرسی دیگر

ترنزکشن فی (Transaction Fee)

هزینه تراکنش

گس فی (Gas Fee)

هزینه تراکنش در شبکه اتریوم. برای آشنایی بیشتر با گس فی در اتریوم، این مقاله را بخوانید: «توکن و گس در اتریوم؛ محاسبه‌ی کارمزد اتریوم در تراکنش».

ماین، ماینر Mine / Miner

استخراج‌کردن، استخراج‌کننده. کسی یا دستگاهی که با دراختیارگذاشتن قدرت پردازشی، علاوه‌بر تأمین امنیت شبکه رمزارز و تأیید تراکنش‌ها، مقداری کوین به‌عنوان پاداش دریافت یا به‌اصطلاح استخراج می‌کند.

صرافی غیر متمرکز (DEX)

صرافی‌هایی که در آن‌ها تراکنش همتابه‌همتا (peer to peer یا p2p) انجام می‌شود؛ یعنی رمزارزها مستقیم و بدون واسطه بین کاربران معامله می‌شود. برخلاف صرافی‌های متمرکز، در DEXها کلید خصوصی و رمزارز در تمام طول فرایند دراختیار کاربر است و حساب کاربری و موجودی نزد صرافی وجود ندارد. صرافی‌های غیرمتمرکز به احراز هویت نیازی ندارند. ازجمله صرافی‌های غیرمتمرکز مشهور می‌توان به یونی سواپ (Uniswap) و پنکیک سواپ (Pancakeswap) اشاره کرد. برای آشنایی بیشتر با صرافی غیر متمرکز (DEX)، این مقاله را بخوانید: «صرافی رمزارز غیر متمرکز چیست؛ هر آنچه باید درباره‌ی DEX بدانیم».

والت (Wallet)

کیف‌پول. در دنیای رمزارز، به کیف‌پول نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری اشاره می‌کند که با آن ارز دیجیتال می‌توان دریافت یا ارسال کرد. از معروف‌ترین والت‌های مخصوص بیت‌کوین می‌توان به الکترام، سامورایی والت و بلو والت اشاره کرد. همچنین از معروف‌ترین والت‌های با قابلیت پشتیبانی از چندین رمزارز می‌توان از تراست والت، اگزودوس، کوینومی و متامسک نام برد.

کیف‌پول سخت‌افزاری (Hardware Wallet)

نوعی کیف‌‌پول است که در آن‌ها کلید خصوصی (Private Key) هیچ‌گاه در دستگاه آنلاین قرار نمی‌گیرد. به این نوع کیف‌ها «والت سرد» (Cold Wallet) نیز گفته می‌شود. از معروف‌ترین کیف پول‌های سخت‌افزاری می‌توان به لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) اشاره کرد.

ایردراپ (AirDrop)

حرکتی تبلیغاتی برای شناساندن رمزارزی جدید است. برخی پروژه‌های جدید در دنیای کریپتوکارنسی برای اینکه بتوانند توجه افراد بیشتری را به‌خود جلب کنند، کوین یا توکن خود را به‌رایگان به تعداد زیادی والت ارسال می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با اصطلاح ایردراپ، این مقاله را بخوانید: «ایردراپ درمقایسه‌با عرضه اولیه کوین (ICO)؛ رمزارز بادآورده‌ای که باد نمی‌برد».

عرضه اولیه کوین یا توکن ICO / ITO

تقریبا مشابه عرضه اولیه سهام در بورس. برخی پروژه‌های کریپتوکارنسی برای جذب سرمایه به‌سراغ عرضه اولیه کوین (Initial coin offering) می‌روند.

ان اف تی (NFT)

توکن غیر‌قابل‌معاوضه. توکنی است که گواهی می‌دهد دارایی دیجیتال خاصی (مانند نقاشی، موسیقی، ویدئو و…) منحصربه‌فرد است. به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر درباره NFT این مقاله‌ها را بخوانید: «توکن غیر‌قابل‌معاوضه (NFT) چیست و چگونه می‌توان آن را خرید» و «آموزش گام‌به‌گام ساخت و فروش NFT؛ راهنمای جامع Rarible برای هنرمندان دیجیتال».

ترید، تریدر Trade / Trader

ترید به‌معنای معامله است و تریدر به کسی می‌گویند که حرفه‌ای رمزارز یا هر دارایی دیگر را معامله می‌کند.

اسپات (Spot)

خریدوفروش از نوع اسپات به نوعی قرارداد می‌گویند که تراکنش و نهایی‌شدن معامله در همان لحظه باشد. درمقابل این نوع خریدوفروش، معاملات آتی یا فیوچرز (Futures) قرار دارد.

فیوچرز (Futures)

بازار معاملات آتی. در این نوع معاملات که در تمامی بازارهای مالی وجود دارد، فروشنده تضمین می‌دهد در آینده کالایی را دراختیار خریدار قرار دهد که اکنون قیمت آن را دریافت کرده است.

لیمیت اوردر (Limit Order)

ثبت سفارش خرید یا فروش با قیمتی مشخص. برای مثال، ثبت سفارش خرید با قیمتی کمتر از قیمت فعلی بازار یا ثبت سفارش فروش با قیمتی بیشتر از قیمت لحظه‌ای.

استاپ لاس (Stop Loss)

ثبت سفارش فروش درصورتی که قیمت از مقدار تعیین‌شده کمتر شود.

تارگت (Target)

هدف قیمتی، چه برای خرید چه فروش.

لانگ (Long)

وقتی خریدار انتظار دارد قیمت نوعی دارایی افزایش پیدا کند و با این فرض آن دارایی را به‌قصد فروش با سود در آینده بخرید، به‌اصطلاح می‌گویند فرد روی آن دارایی پوزیشن لانگ دارد.

شورت (Short)

فروش استقراضی. بعضی صرافی‌ها این امکان را دراختیار کاربر قرار می‌دهند تا ارزی را بفروشد که دراختیار ندارد. برای مثال، فرض کنید انتظار دارید قیمت بیت کوین سقوط کند و درنتیجه تصمیم می‌گیرید «بیت کوین را شورت کنید». صرافی به شما یک بیت کوین قرض می‌دهد و شما در همان لحظه آن را با قیمت ۵۰ هزار دلار می‌فروشید. حالا شما صاحب ۵۰ هزار دلار پول نقد هستید؛ اما یک بیت کوین به صرافی بدهکارید. پیش‌بینی شما درست از آب درمی‌آید و هفته آینده قیمت بیت کوین تا ۴۰ هزار دلار سقوط می‌کند. حالا شما یک بیت کوین ۴۰ هزار دلاری می‌خرید و به صرافی پس می‌دهید. ۱۰ هزار دلار هم برایتان باقی می‌ماند. این یعنی در پوزیشن شورت، فرد با افت قیمت سود می‌کند.

مارجین و اهرم (لوریج، Leverage)

اگر سرمایه‌گذار با قرض‌گرفتن اعتبار از صرافی، بیشتر از میزان سرمایه واقعی‌اش خرید کند، به آن معامله Margin Trading یا معامله با مارجین گفته می‌شود. برای مثال، اگر ۵۰ دلار داشته باشید و با قرض‌گرفتن ۵۰ دلار از صرافی، ۱۰۰ دلار خرید کنید، به‌اصطلاح خرید مارجین با ضریب یا لوریج ۲X کرده‌اید.

لیکویید (Liquid)

لیکوییدیتی به‌معنی نقدینگی و اصطلاح لیکویید شدن یا کردن در بازارهای مالی به‌معنی نقد شدن یا کردن است. در دنیای کریپتوکارنسی، معمولا وقتی از این اصلاح استفاده می‌شود که به‌دلیل کاهش ارزش یک رمزارز، صرافی موجودی پوزیشن اهرم‌دار کاربر را به‌فروش می‌گذارد تا وامش را پس بگیرد. برای نمونه، اگر مثال بالا را در نظر بگیریم، درصورتی‌که قیمت ارز خریده‌شده ۵۰ درصد سقوط کند، صرافی تمام دارایی کاربر را می‌فروشد یا به‌اصطلاح او را لیکویید می‌کند تا ۵۰ دلار وامش را پس بگیرد.

 ATH

مخفف عبارت All Time High به‌معنی سقف تاریخی و بیشترین قیمتی است که رمزارز در تاریخ پیدایش خود توانسته ثبت کند. در زمان انتشار این مقاله، ATH بیت کوین حدود ۶۴،۸۰۰ دلار است.

مون (Moon)

ماه. اصطلاحی در جامعه کریپتوکارنسی برای اشاره به اینکه رمزارزی رشد بسیار زیادی تجربه کرده است یا انتظار می‌رود تجربه کند.

بایننس (Binance)

یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین صرافی‌های کریپتوکارنسی در دنیا.

KYC

مخفف عبارت Know Your Costumer به‌معنای احراز هویت.

آلت کوین (Alt Coin)

هر رمزارزی به‌جز بیت کوین (درحال‌حاضر بیش از ۹ هزار آلت کوین وجود دارد).

مارکت کپ (Market Cap)

ارزش بازار. حاصل‌ضرب مجموع تعداد کوین یا توکن یک رمزارز در ارزش هر واحد کوین یا توکن. برای مثال، در زمان نگارش این مقاله ۱۸٬۷۱۲٬۴۰۶ درگردش وجود دارد که باتوجه به قیمت ۴۲٬۷۰۰ دلاری هر بیت کوین، ارزش بازار این رمزارز برابر با ۸۰۲ میلیارد دلار است.

بول، بیر Bull / Bear

در بازارهای مالی، گاو نر (Bull) نماد افزایش قیمت و بازار صعودی و خرس (Bear) نماد کاهش قیمت و بازار نزولی است.

بول ران (Bullrun)

بازار گاوی یا بازار صعودی.

بیر مارکت (Bear Market)

بازار خرسی یا بازار نزولی.

آلت سیزن (Alt Season)

فصل آلت‌کوین‌ها. بازه‌ای زمانی در بولران رمزارزها است که در آن قیمت آلت‌کوین‌ها رشدی انفجارگونه تجربه می‌کند.

فومو (FOMO)

مخفف عبارت «Fear of missing out» به‌معنی ترس از جاماندن. اینکه شخصی با دیدن افزایش چندین‌برابری ارزش یک دارایی بترسد که ممکن است از قافله جا بماند و درنتیجه در قله قیمتی وارد آن بازار یا دارایی شود.

فاد (FUD)

مخفف عبارت «Fear, uncertainty, and doubt» به‌معنای «ترس و بی‌اعتمادی و شک» است و به اخبار دروغ و جوّسازی منفی در هر بازاری برای تأثیرگذاشتن روی قیمت گفته می‌شود.

پنیک سل (Panic Sell)

فروش ناشی از ترس. اینکه کسی سرمایه‌اش را به‌‌دلیل ریزش موقت بازار یا انتشار خبر منفی، با قیمتی کمتر از ارزش واقعی بفروشد.

دیفای (DeFi)

امور مالی غیرمتمرکز. برای اطلاعات بیشتر، این مقاله را بخوانید: «DeFi چیست؛ هر آنچه باید در مورد امور مالی غیر متمرکز بدانیم».

شت کوین (Shit Coin)

کوین یا توکن بی‌ارزش. رمزارزی است که مبنا و کاربردی ندارد و صرفا برای سودرساندن به خالقانش خلق شده است.

هولد (هودل) Hold / Hodl

به‌معنای نگه‌داشتن بلندمدت دارایی است. اصطلاح هودل نیز در پست یکی از فروم‌های قدیمی بیت‌کوین ریشه دارد. عنوان این پست «I AM HODLING» است که درباره تصمیم کاربری به نفروختن بیت کوین‌هایش نوشته شده. این غلط املایی به‌مرور به یکی از واژگان معروف و محبوب بین جامعه بیت کوین و به‌طورکلی هواداران کریپتوکارنسی تبدیل شد.

وال، نهنگ (Whale)

به کسی گفته می‌شود که میزان زیادی از یک رمزارز را دراختیار دارد. نهنگ‌ها با خریدوفروش‌های سنگینشان می‌توانند بر قیمت یک رمزارز تأثیر بگذارند. علاوه‌بر نهنگ، از دیگر موجودات دریایی (مانند ماهی، خرچنگ، دلفین و…) برای اشاره به کسانی که مقدار خاصی رمزارز دارند استفاده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر، این مقاله را بخوانید: «بررسی گروه‌بندی دارندگان بیت کوین بر اساس مقدار موجودی آن‌ها».

پانزی (Ponzi)

طرح‌های پانزی (مانند طرح‌های هرمی) نوعی کلاه‌برداری هستند که در آن‌ها سرمایه اعضای جدید به‌عنوان سود به اعضای قدیمی پرداخت می‌شود. پانزی نام خود را از «چارلز پانزی» کلاهبردار معروف ایتالیایی-آمریکایی گرفته است. اگرچه پانزی اولین فردی نبود که از این روش برای سودجویی استفاده می‌کرد، شهرت او در اوایل قرن بیستم باعث شد امروزه این نوع کلاهبرداری را با نام او بشناسیم.

پامپ، دامپ Pump / Dump

هنگامی‌که قیمت رمزارزی افزایش می‌یابد، به‌اصطلاح گفته می‌شود که درحال «پامپ‌شدن» است. همچنین، هنگامی‌که فردی با انتشار خبری یا تبلیغ ارزی خاص باعث افزایش قیمت آن می‌شود، گفته می‌شود که آن شخص ارز مذکور را پامپ می‌کند. درمقابل، هنگام سقوط قیمت یک رمزارز به‌اصطلاح گفته می‌شود که آن ارز درحال «دامپ‌شدن» است. افراد بانفوذ و مشهور می‌توانند با استفاده از ثروت هنگفت و تأثیرشان بر افکار عموم، موجب افزایش و کاهش قیمت رمزارزی خاص شوند و از این موضوع نفع ببرند. به چنین کاری به‌اصطلاح «پامپ اند دامپ» (Pump and Dump) گفته می‌شود.

دیور (DYOR)

مخفف عبارت Do Your Own Research است به‌معنای «تحقیق خودتان را انجام دهید». این عبارت برای صلب مسئولیت و هشداردادن درباره ریسک‌های بازارهای مالی به‌کار برده می‌شود.