دو طرح «برنامه عملیاتی بهبود کیفیت معابر شهری» و «اصلاح نظام مالی و اقتصادی شهرداری» در کمیسیون بررسی شده است/ در بخش آسفالت سالانه بیش از ۱۰ میلیارد تومان دورریز منابع داریم/ برای ساماندهی رودخانه زرجوب هم بودجه ملی دریافت کنیم و هم بودجه محلی اختصاص دهیم / پروژه های اطراف پیاده‌راه فرهنگی اگر تعریف بوم‌گردی داشته باشند می‌توانند از تسهیلات این طرح استفاده کنند/ در رشت یک مافیای خلاف ساز داریم که برای برخورد با آن‌ها به مبارزه و عزم سیستمی نیاز است

بخش اول این گفت و گو را در ادامه از نظر می گذرانید:

*آقای رسولی با توجه به اینکه تقریبا دو سال از شورای پنجم گذشته و در این مدت شما ریاست کمیسیون عمران و توسعه شهری می گذرد، در ابتدا در خصوص عملکرد این کمیسیون در دو سال گذشته گزارشی ارائه دهید.

رسولی: نگاه شورای شهر به مباحث شهری یک نگاه سیاست گذارانه و تقنینی است و ریشه یابی عوارض و مشکلات موجود شهر از یک سو و از سوی دیگر ایجاد راه حل مناسب و برنامه ریزی در اولویت فعالیت های شورا است و شهرداری به عنوان بازوی اجرایی موظف به اجرای سیاست هایی است که در کمیسیون تدوین می شود. یکی از کارهایی که در کمیسیون انجام دادیم و فکر می کنم جزو کارهای متفاوت و درخشان ما بود، این بود که یک شورای مشورتی در کنار کمیسیون تشکیل شد، شورایی که از حضور افرادی با تخصص مختلف و متنوع مانند؛ جامعه شناس، IT و شهر هوشمند، شهرسازی، اقتصاد شهری، معماری، سیما و منظر، عمران، مهندسی راه و رشته های مختلف تخصصی مرتبط با حوزه شهری شکل گرفت.

تلاش کردیم تا در این شورا افرادی که اهل اثرگذاری مثبت و کار  هستند گرد هم جمع شوند، افرادی که تقریبا همه آن ها در هیچ مرجع دولتی شاغل نیستند و یا اگر هم هستند از جنبه کارشناسی و تخصصی به این جمع دعوت شدند.

*درخصوص کارکرد های این شورای مشورتی و روند فعالیت های آن بیشتر توضیح بدهید، اینکه چه مواردی در این جمع مطرح و بررسی شده و خروجی آن ها چه تعداد طرح بوده است؟

رسولی: افرادی که به این کارگروه دعوت شدند در ابتدا به ۶ کارگروه تقسیم شدند و پس از سپری شدن چند ماه اول به ۳ کارگروه کلی با نام های «شهرسازی و سیماومنظر»، «امور زیربنایی» و «توسعه پایدار» تقسیم شدند. نتیجه فعالیت این کارگروه ها تقریبا ۴۰ طرح شد که ۳۲ عدد از آن ها تاکنون ارائه شده و چند عدد دیگر در باقی مانده زمانی که از سال دوم فعالیت کمیسیون مانده ارائه خواهیم کرد.

اما اهم فعالیت ها در کارگروه شهرسازی و سیماومنظر در گام نخست تهیه و تنظیم چارت و تشکیلات این مجموعه و تدوین آن بود که در صحن شورا هم مطرح شد و مورد تایید قرار گرفت. در این کارگروه دکتر برزگر زحمات فراوانی کشید و اول از همه ما با یک مشکل بسیار بزرگ به عنوان طرح تفصیلی و ضوابط شهری غیرمتناسب با شرایط شهر که بدون درنظر گرفتن قواره های زمین، اقتصاد شهر و موارد دیگری که مخصوص رشت باشد تهیه و تنظیم شد، رشت شهری است که متوسط قواره های زمین در اینجا ۱۴۰ متر و از نظر تراکم جمعیتی هم شهر دوم کشور است.

سیاست گذاری قبلی ما باعث شده بود در شهر به شدت تفاوت قیمت داشته باشیم و در بعضی مناطق قیمت زمین به شدت پایین و در جایی از شهر بسیار بالاست که این موجب می شود اقتصاد ساخت و ساز یک مساله قابل مکث باشد. از همین جهت ما تیمی از همه ذی‌نفعان مانند؛ انجمن انبوه سازان و مهندسان نظام مهندسی و … را دور یک میز همفکری جمع کردیم و علیرغم اینکه در روز های اول اختلاف نظر وجود داشت و دو گروه اختلاف سلیقه داشتند بعد از بحث و تبادل دیدگاه ها در نهایت به یک نظر و خواسته مشترک رسیدند، خوشبختانه بحث پیش رفت و ۸۰ درصد موارد مورد قبول مجموعه استان قرار گرفت و اکنون در حال اجرایی شدن است.

موضوع بعدی که روی آن بررسی و کار شد، تحول ساختار ارائه خدمات مهندسی و خدمات ۵۳ گانه شهرداری است که آن را به سوی خدمات الکترونیک پیش می بریم که این می تواند به شدت رانت و فساد را دور کرده و کیفیت خدمات را ارتقا دهد که برای این امر یک برنامه ۱۰ ماهه و ردیف بودجه نیز مشخص شده است.

گام بعدی کارگروه شهرسازی و سیماومنظر شهری، تمرکز بر مساله ناحیه محوری و برخورد با خلاف سازی ها بود که تا امروز به صورت سیستمی با آن برخورد نشده است، باید بپذیریم که در کارهای پیشگیرانه عمرانی باید از مچ گیری به پیشگیری تغییر فاز دهیم.

ما در رشت یک مافیای خلاف ساز داریم که نفوذ قابل توجهی هم دارند، نتیجه اش این می شود که شما می بینید یک شبه در رشت ساختمانی ساخته شده و به ۱۰ یا ۲۰ واحد تبدیل می شود که آن را به خانواده ها می فروشند و زمانی که شهرداری وارد روند برخورد می شود به جای ۱نفر سازنده با ۱۰-۲۰ خانواده ساکن در ساختمان مواجه می شود، برای مثال وقتی به انتهای خیابان شهید باهنر می روید احساس می کنید که به منطقه منهتن پا گذاشته اید، در دو طرف خیابان ساختمان های مرتفع ساخته شده که هر کدام شان ۲۰ الی ۳۰ واحد دارند.

تجربه نشان داده سیستم سنتی پیشگیری کار نمی کند چون مساله منافع است و عده ای یک چرخه را ساختند که در آن همه متضرر می شوند، هم خریدار هم نهاد های مسئول و تنها فرد خلاف ساز برنده این روند است و سودهای عجیبی به دست می آورد در حالی که یک سازنده استاندارد هزینه های بیشتری نسبت به آن فرد دارد. از همین جهت معتقدم مقابله با فساد سیستمی یک تشکیلات میدانی و سلبی می خواهد.

در حوزه سیما و منظر در این کارگروه چند کار انجام دادیم، نخست اینکه ضوابط اولیه سیما و منظر را تنظیم و تصویب کرده و برای کمیسیون ماده ۵ ارسال کردیم و دوم اینکه در بودجه سال جاری طرح جامع سیماومنظر شهری را دیدیم و فکر می کنم تا پایان تابستان مشاور طرح برگزیده شود.

وضعیت فعلی سیما و منظر یک دلیل دارد و آن هم اینکه متخصصین ما در حوزه سیما و منظر در شهرداری تعداد زیادی ندارند و بعضاً در جای خودشان به کارگیری نمی شوند، از سوی دیگر ما در شهری زندگی می کنیم که سال هاست دانشکده هنر و معماری دارد و در آن متصصصین بسیار خوبی حضور دارند که می تواننند منشا اثر باشند اما از ظرفیت آن ها استفاده نشده است، در همین جهت برای کارهای کوتاه مدت طرح تشکیل دو کارگروه را با اسامی «کارگروه سیما و منظر» و «کارگروه فضای سبز شهری» را آماده کردیم که متشکل از ۷ نفر است و بیشتر شان از متخصصین بیرون از شهرداری هستند، این طرح در کمیسیون تصویب شد و در صحن مطرح شد که کمیسیون بودجه برای بررسی بیشتر یک هفته زمان خواست به این دلیل که در این کارگروه ها حق الزحمه در نظر گرفتیم.

در حوزه امور زیربنایی دو کار انجام دادیم، که نخستین طرح با کمک پروفسور عربانی و مهندس رحمتی خواه ارائه شد و آن طرح برنامه عملیاتی بهبود کیفیت معابر شهری بود. ما در شهر رشت با مشکل آسفالت و کیفیت آن مواجه هستیم و البته پیاده‌رو ها هم مشمول این طرح هستند.

ما تقریبا در آن طرح همه آن چیزی که برای بهبود کیفیت معابر نیاز داریم را آورده ایم و مصوبه شورا دارد و بیش از یکسال است که به شهرداری ابلاغ شده و اما به واسطه شرایطی که در شهرداری وجود داشت هنوز اجرایی نشده است. شاید خیلی ها وضعیت معابر را نتیجه تولید آسفالت کم بدانند اما بنده باید بگویم که بخشی از این آسیب ها به واسطه استفاده از آسفالت بی کیفیت است. آسفالتی که هم اکنون ریخته می شود نوعی هدر دادن منابع ملی و منابع مالی شهرداری است.

به ضرس قاطع ادعا می کنم که سالانه بیش از ۱۰ میلیارد تومان دورریز منابع داریم که اگر این مبلغ را بخواهیم به صورت هدفمند در هر سال به یک معبر اختصاص دهیم و کار با کیفیت انجام شود که در نتیجه آن معبر در دوره تضمین قانونی یک ساله مفید برای شهر کار کند، اعتماد مردم به مدیریت شهری جلب خواهد شد.

بحث بعدی موضوع رودخانه هاست، من فکر می کنم اگر میخواهیم در این حوزه اثرگذار باشیم باید یک طول مشخص که در معرض دید مردم است را کار کنیم و نتیجه بگیریم که مردم دلگرم شوند و مطالبه گر شوند دراین خصوص، مطالبه امروز مردم یک مطالبه رو به جلو و همراه با امید نیست بلکه یک مطالبه همراه با خشم است و هیچ وقت یک مطالبه همراه با خشم یک مطالبه پیش برنده نمی شود و این بسیار مهم است که بتوانیم مطالبه مردم را همراه خودمان داشته باشیم.

کاری که در این خصوص انجام دادیم انتخاب یک طول از کنار رودخانه مثلا از پل زرجوب تا پل تختی بود که تلاش کردیم همه طرح هایی که وجود داشت را دور یک میز جمع کنیم و به یک خروجی مشخص برسیم. از طرفی شرکت بازآفرینی شهری که سال گذشته تصمیم داشت مسابقه ای را در این خصوص برگزار کند را درخواست تا به یک نقطه مشترک برسیم که آن ها هم در این همین محدوده فعالیت کنند، در نتیجه با تمرکز روی یک منطقه مشخص امروز ما چند طرح داریم و خوشبختانه از آن ها دعوت کردیم که بیایند و طرح را در شهر ما رونمایی کنند. از سوی دیگر توانستیم برای این پروژه هم ردیف بودجه ملی دریافت کنیم و هم ردیف بودجه محلی به آن اختصاص داده ایم.

*درخصوص عملکرد دو کارگروه به صورت مفصل توضیح دادید، اکنون بگویید نقش کارگروه «توسعه پایدار» در این مجموعه مشورتی در کمیسیون ترافیک چگونه است؟

رسولی: حلقه مفقوده ای که در شهر ما وجود دارد موجب شده تا شهری با نسل جوانِ خلاق، تحصیلکرده و ارزشمند که هیچ فضای برای بهره بردن از استعداد آن ها ایجاد نمی شود، از همین جهت سومین کارگروه این شورای مشورتی یعنی کارگروه توسعه پایدار پررنگ می شود. اولین گام این مجموعه توسط آقای قلی پور برداشته شد که طرح شفاف سازی را ارائه کردند و ما مترصد این هستیم که در آینده نه چندان دور شهرداری را به فازبندی و اجرایی کردن این طرح مجاب کنیم.

بحث دیگری که داشتیم موضوع «اصلاح نظام مالی و اقتصادی شهرداری» بود که توسط آقای دکتر رسولی ذی‌حساب استانداری و آقای دکتر نوروزی معاون اداره کل اموراقتصادی و دارایی استان بررسی و پیگیری شد که در راس آن تبدیل حسابداری نقدی به حسابداری تعهدی قرار دارد که تحولی بزرگ شمرده می شود.

*به تازگی نشستی با موضوع بازآفرینی عملکردی بافت مرکزی شهر رشت داشتید، در این خصوص توضیح بدهید که هدف از برگزاری این نشست چیست و در واقع قرار است چه اتفاقی برای بافت مرکزی رشت برنامه ریزی شود؟

رسولی: این جلسه و موضوع آن گام دیگری بود که در کارگروه توسعه پایدار برداشتیم. معتقدم که شهر شما شهر ۳۰ سال قبل نیست، شهر ما گمشده است و به نظر می رشد ما در این شهر به دنبال شهر دیگری هستیم، ظاهرا ما می خواهیم در رشت، نیویورک یا شانگهای بسازیم و دنبال پل و راه و … هستیم. در حالیکه باید بررسی کنیم که اجرای این موارد در این شهر در نهایت چقدر موجب افزایش میزان رضایت مردم از زندگی می شود؟

اگر به یافته های مراجع سنجش کیفیت در خصوص رضایت مردم از زندگی در شهر ها نگاه کنید، در شهر هایی مانند تهران، نیویورک و شانگهای رضایت مردم از کیفیت زندگی بسیار پایین است در حالی که شما می بینید مثلا مردم در شهری مانند لایپزیک رضایت بیشتری از کیفیت زندگی دارند.

شهر هایی مانند لایپزیک که یک سیر پیوسته را برای توسعه طی کرده اند و این توسعه در چارچوب هویتی آن شهر اتفاق افتاده است. خب اوج رسالت ما هم در مدیریت این است که کیفیت را به زندگی مردم برگردانیم و رضایت آن ها ارتقا دهیم و زمانی که با این شاخص ها نگاه می کنیم مردم با چندتا مساله دچار مشکل هستند، که یکی از آن ها بیکاری فراگیر و آزاردهنده در شهر است. اگرچه به طور مستقیم مسئولیت ما ایجاد اشتغال نیست اما سیاست های ما می تواند اشتغالزا باشد.

از طرف دیگر بحران هویت داریم و به شدت این بحران جدی است وقتی به دلایل آن نگاه می کنیم می بینیم طی ۵۰ سال گذشته یک کوچ سازماندهی شده از روستاها و استان های مجاور به رشت رخ داد و سکونتگاه های غیررسمی شکل گرفت و در نتیجه آن بخش زیادی از جمعیت هویت دار و اصیل رشت که در بافت مرکزی رشت زندگی می کردند از این منطقه کوچ کردند و امروز این بافت از لحاظ اجتماعی و کالبدی یک بافت رو به سالمندی است.

یکی از عوامل نحیف شدن اجتماعی ما در بافت مرکزی ناکارآمدی این بافت است که دسترسی به آن سخت شده و از سوی دیگر بازاری و تجاری شدن آن باعث شد بخش مسکونی خدمات خوبی دریافت نکند و در نتیجه از آنجا کوچ کرد.

تلاش ما در بافت مرکزی اقتصادی کردن بافت بر مبنای ظرفیت های همان ناحیه و با محوریت فعالیت های فرهنگی، اجتماعی و گردشگری است و هنوز این فرصت را داریم که همان بافت ارگانیکی که داریم و مردم ساکن در بافت  را حفظ کنیم.

اگر بتوانیم با احیای بافت و اقتصادی کردن آن زندگی در این منطقه به روزهای گذشته بازگردانیم، خیلی از مردم در نقاط مختلف این شهر، استان و حتی کشور علاقه دارند که فرصت تجربه کردن چند روز زندگی در بافت مرکزی رشت و استفاده از فضای مرکز شهر را داشته باشند.

معتقدم ما از ایجاد همین فرصت و سازماندهی و تعریف پکیج های مشخص می توانیم نسبت به بازفعال سازی بافت مرکزی اقدام کنیم که با این اتفاق چند دو اتفاق مفید برای شهر رخ می دهد، اول اینکه اقتصاد مبتنی بر real estate (املاک و مستغلات) را به اقتصاد جاری در جامعه تبدیل کنیم و دوم بخشی از مردم را که امروز شاید اگر بگویند خانه فلانی در میراث ثبت شد ناراحت می شود و فکر می کند که متضرر شده است را به نقطه ای برسانیم که مانند شهرهای دیگر مردم خودشان خانه را در میراث ثبت کنند و ارزش ملک آن ها افزایش پیدا کند.

باید بتوانیم برای این طرح سرمایه گذار جذب کنیم، سرمایه گذاری که بخواهد زندگی رشتی را تجربه کند و در آن فضا زندگی کند، یک اتفاق مثبت و خوب هم این بود که جلسه ای با دکتر زارع سرپرست استانداری و اقای فرزام صفت معاون اقتصادی استانداری داشتیم که گفتند می شود تسهیلات بوم گردی که اکنون به نقاط روستایی در حال پرداخت است، با شرط اینکه که پروژه های مرتبط با پیاده راه مشمول تعریف بوم گردی شوند را به این پروژه ها نیز اختصاص بدهند و این می تواند بسیار کمک کننده باشد.

بخش دوم این مصاحبه به زودی منتشر می شود.