جامعه ستایشگر پرخاش و تندرو

موج گسترده‌ای که امروز در فضای مجازی در حمایت از علی کربمی و پس از مناظره شب گذشته وی با دبیرکل فدراسیون فوتبال به راه افتاد، صرف نظر از ارزیابی فوتبالی و ورزشی، از زاویه‌ای جامعه‌شناسانه قابل توجه است.

برای کسانی که بدون سو گیری، دیشب تا ساعت ۲ پس از نیمه شب این مناظره را مشاهده کردند و اندک اطلاعاتی از فضای فوتبالی کشور دارند، کاملا آشکار بود که طرفین این مناظره با دو رویکرد مختلف لب به سخن گشودند. یک طرف (کریمی) با ارائه اطلاعات و اخباری غیر موثق و پراکنده، تنها درصدد آن بود که طرف مقابل و تشکیلات متبوع وی را متهم به فساد و ناکارآمدی کند و در این مسیر حتی قسمت‌هایی از عملکرد فدراسیون فوتبال همانند راه یابی مقتدرانه به جام جهانی، قهرمانی مطلق در فوتسال آسیا، موفقیت در فوتبال ساحلی، عملکرد موفق در رده سنی نوجوانان و … را که بدون تردید عملکردی موفق ارزیابی می‌شود نیز زیر سوال برده و بی‌ارزش جلوه دهد. همچنین ادبیات و شیوه کلام بکار رفته از جانب وی نیز بسیار تند و پرخاشگرانه و خارج از قواعد اخلاقی بود.

در طرف مقابل، دبیرکل فدراسیون فوتبال که از مدیران موفق فوتبالی در دو دهه گذشته محسوب می‌شود با آرامش و خویشتن‌داری کامل، با لحنی مودبانه و در بسیاری از موارد با ارایه مدارک و مستندات به ایرادات پاسخ می‌گفت. هر چند مطمئنا در عملکرد فدراسیون فوتبال کشور نارسایی، سوء عملکرد و حتی یحتمل فساد نیز وجود دارد.
اما آنچه که به اعتقاد حقیر در میانه این مناظره فوتبالی، مهم جلوه می‌کند و از وجود ناهنجاری و آسیبی جدی در جامعه کنونی ایران حکایت می‌کند، آن است که از دیشب در فضای مجازی موجی از حمایت نسبت به علی کریمی و در مقابل، تخطئه و توهین به طرف دیگر مناظره براه افتاد و در این میانه حتی سرمربی محبوب و موفق و دارای کاریزمای قوی تیم ملی نیز مورد هجومی بی سابقه قرار گرفت. تامل برانگیزتر، رویکرد برخی طرفداران اصلاحات در این زمینه بود که با ساختن بنر و پوستر، این مناظره را به مناظره موسوی و احمدی‌نژاد تشبیه کرده و کریمی را در جایگاه موسوی نشانده و از دبیر فدراسیون بعنوان احمدی‌ نژاد مناظره دیشب یاد کردند. در حالی که نگارنده بعنوان فردی که حدود ۴۵ سال فوتبال را به شکلی جدی پیگیری کرده و فهم مختصری نیز در عرصه سیاست دارد، از قضا در طول تماشای این مناظره، رفتار و نوع مواجهه و ادبیات کریمی را بسیار شبیه احمدی نژاد و تداعی کننده شیوه‌های انتخابی وی در مناظره خرداد سال ۸۸ می‌یافتم و وقار و ادب و خویشتنداری طرف دیگر مناظره را، صرف‌نظر از برخی استدلال‌های ضعیف، یادآور طرف دیگر آن مناظره تاریخی.

در این ارتباط گمان می‌کنم آنچه که باعث این رویکرد شد، احساس نیاز روانی جامعه امروز ماست به نفی و طرد هر آنچه که رنگ و بویی از حاکمیت و فضای رسمی کشور دارد. امروز قسمت‌های قابل توجهی از جامعه سرخورده، ناراضی و زخم خورده ما، ناخودآگاه هر آنکه را با صدای بلندتر فریاد بزند، حرفهای تندتر بگوید و حتی گستاخانه‌تر رفتار کند، صرف نظر از حقانیت گفته‌های وی، تکریم می‌کند.

این آسیب و خطر بزرگی است که می‌تواند سرنوشت فردای کشور ما را به گونه‌ای ناصواب رقم زند و موجب تکرار تجربه‌های تلخ و زیانبار گذشته شود. در چنین احوالی بر بزرگان و فرهیختگان جامعه است که از طرفی تن به عوام‌زدگی مدرن ندهند و هزینه‌های چنین رفتاری را نیز بپردازند و از سویی دیگر به روشنگری و عقلانی‌سازی رفتارها همت گمارند.