کارآمدی و هماهنگی با رئیس جمهوری، مهم‌ترین شاخص چینش کابینه

در یک هفته اخیر هم بحث لیست‌های مختلف مورد گمانه‌زنی در فضای مجازی داغ‌تر از قبل شده بود. لیست‌هایی که نزدیکان دولت هیچ کدام از آنها را تأیید نکرده‌اند. این یعنی آنکه برای مشخص شدن لیست نهایی تنها باید منتظر باز شدن پاکت نام وزرای پیشنهادی توسط هیأت رئیسه مجلس بود. اما نگاه گروه‌های مختلف داخل و خارج مجلس به یک کابینه توانمند و کارآمد چیست؟ آنها با چه شاخصه‌هایی به کابینه پیشنهادی آینده نگاه می‌کنند. اینها سؤالاتی است که با برخی از نمایندگان مجلس و چهره‌های سیاسی در میان گذاشته‌ایم.

انطباق با شعارهای رئیس جمهوری
تقریباً هیچ کسی نیست که بر لزوم کارآمد بودن کابینه تأکید نکند. سه نماینده از سه طیف مجلس هم همین نظر را دارند؛ بهرام پارسایی از فراکسیون امید، شهباز حسن‌پور از فراکسیون مستقلین و حسینعلی حاجی دلیگانی از فراکسیون اصولگرایان. هر سه این نمایندگان در موضوع دیگری هم متفق‌القول هستند که فراکسیون آنها در گفت‌وگو با رئیس جمهوری و نزدیکان وی درباره وزرای پیشنهادی سراغ مصادیق نرفته و تنها به بیان شاخصه‌ها پرداخته، چرا که از نظر آنها ورود به مصادیق حق قانونی خود رئیس جمهوری است. بهرام پارسایی درباره شاخصه‌های یک کابینه توانمند به «ایران» می‌گوید: «آقای رئیس جمهوری با وعده‌ها، شعارها و بیان مطالباتی به این جایگاه رسیده که در واقع نشان می‌دهد اکثریت جامعه ما به دنبال چه چشم‌اندازی برای آینده است. به همین اعتبار کابینه توانمند باید بتواند پاسخ مناسبی برای رسیدن به این چشم‌انداز داشته باشد.» وی اعتقاد دارد: «یکی از پارامترهای مهم کابینه توانمند این است که دیدگاه عمومی آن منطبق با شعارهای انتخاباتی رئیس جمهوری باشد و در کنار این توانایی لازم برای تحقق آن را هم در آن ببینیم.» وی می‌افزاید: «اگر مدیری دارای توان اجرایی بالا باشد اما شعارها و جهت‌گیری‌های عمومی دولت را قبول نداشته باشد، اگر در کابینه عضو شود از سطح توانمندی کابینه و کارآمدی آن خواهد کاست.» به گفته پارسایی، «توانمندی کابینه را هم باید در توان تک تک وزرا دید و هم همسویی و هماهنگی آنها در کارهای اجرایی.» وی تأکید می‌کند: «البته این همسویی به معنای تعلق به جریان سیاسی خاصی نیست و باید بیشتر از نظر فنی و کارشناسی به آن نگاه کرد.»

توانمندی تابع گرایش سیاسی نیست
حسن پور عضو فراکسیون مستقل‌ها هم معتقد است: «چهار سال پیش رو مجال دوم آقای روحانی برای فعالیت در کشور است و بعد از آن خود ایشان به عنوان اولین فرد باید پاسخگوی این دوره باشند. بنابراین از نظر من وزیر کارآمد کسی است که بتواند طوری عمل کند که در وهله اول بعد از چهار سال، شخص رئیس جمهوری توان دفاع از وی را داشته باشد.» وی می‌گوید: «خلاصه کردن کارآمدی در بینش‌های سیاسی یک نوع تنگ‌نظری است که باید از آن عبور کنیم.» این نماینده عضو کمیسیون برنامه و بودجه می‌گوید: «در کار اجرایی اول از هر چیز تخصص‌ها و توانایی‌ها باید تأثیرگذار باشند و ما اگر این مهم را تابعی از گرایش‌های سیاسی بگیریم قطعاً به توانمندی کابینه لطمه زده‌ایم. به همین دلیل مجلس هم قطعاً بیش از گرایش سیاسی به توان وزرای پیشنهادی برای حل مسائل نگاه خواهد کرد.» او می‌گوید: «گرایش‌های مختلف مجلس تاکنون بدون اینکه رئیس جمهوری را با مصادیق خاص افراد تحت فشار بگذارند تنها شاخصه‌ها را بیان کرده‌اند و در روز رأی اعتماد هم بر اساس همین شاخصه‌ها رأی خواهند داد.»

دولتی برای همه مردم
حسینعلی حاجی دلیگانی، از طیف منتقدان دولت هم می‌گوید برای اصولگرایان مجلس هم اصلاح‌طلب یا اصولگرا بودن وزرای پیشنهادی یک اهمیت درجه چندم است و بیش از هر چیز باید کارآمدی وزرا مد نظر باشد. وی می‌گوید: «ما وزرای اصلاح‌طلبی داریم که اکنون به دلیل کارنامه خوبشان مورد حمایت اصولگرایان مجلس هستند و بارها از آنها نام آورده شده و اصولگرایانی هم داریم که کارنامه آنها مورد انتقاد است. بنابراین آنچه از منظر ملی و برای حقوق ملت مهم است خروجی کار یک مدیر است که باید مورد ارزیابی قرار بگیرد.» وی می‌افزاید: «همان طور که رئیس جمهوری هم گفتند که از این به بعد رئیس جمهوری همه مردم ایران هستند و نه آن طیفی که به ایشان رأی داده اند. بنابراین هم کابینه ایشان باید در همین جهت تعیین شود و هم ما در مقام نماینده باید با همین نگاه به وزرا رأی دهیم.» این عضو فراکسیون اصولگرایان تأکید می‌کند: «شاخصه‌های توانمندی کابینه از نگاه نمایندگان در راستای گرایش‌های سیاسی قرار نمی‌گیرند و این دو موضوع دو چیز متفاوت هستند که کارکردی مجزا دارند.»

کابینه در مسیر رئیس جمهوری
در همین حال در بیرون مجلس هم کارشناسان معتقدند که در خیلی جاها شاخصه کارآمدی کابینه الزاماً با گرایش سیاسی گره نمی‌خورد. احمد شیرزاد، نماینده اسبق مجلس و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این باره به «ایران» می گوید: «الزاماً هر اصلاح‌طلبی توانمند نیست و هر اصولگرایی ناتوان. در واقع گرایش‌های سیاسی بر تفاوت دیدگاه‌ها برای ریل‌گذاری جامعه و نوع اداره آن تأکید دارند. از این حیث یک کابینه توانمند الزاماً یک تعریف سیاسی چارچوب‌دار خصوصاً در کشور ما ندارد.» وی می‌افزاید: «اما در کنار این موضوع مسأله مهم این است که وزرا فارغ از گرایش سیاسی خود باید بتوانند در یک مسیر یعنی در جهت مسیری که قبلاً رئیس جمهوری براساس آن از مردم رأی گرفته هماهنگ شوند و شاید در این مسیر یک اصولگرا با یک اصلاح‌طلب بیشتر توان همکاری داشته باشند تا دو نفر از یک جریان فکری و سیاسی.» به گفته شیرزاد «گرایش سیاسی تنها قسمتی از فاکتورهای توانمندی را مشخص می‌کند و این موضوع یعنی کارآمدی و توانمندی کابینه نیازمند در نظر گرفتن مسائل بیشتر و وسیع‌تری است.»

توانمندی و ظرفیت ملی
همچنین ابوالقاسم رئوفیان، عضو جبهه ایستادگی و فعال سیاسی اصولگرا هم معتقد است: «خلاصه کردن کارآمدی وزرا و کابینه در گرایش‌های سیاسی ظلم به توانمندی ملی ما است.» وی می‌گوید: «هر چقدر هماهنگی در کابینه اهمیت داشته باشد، باید بدانیم استفاده از ظرفیت ملی ما در سطوح مدیریتی هم دارای اهمیت است و در واقع باید بین این هماهنگی و استفاده از تمام ظرفیت مدیریتی کشور یک تعادل برقرار شود و این تعادل هر چقدر پایدارتر شود، کابینه بعدی توانمندتر و کارآمدتر خواهد بود.»