«ملکان عذاب» به قلم ابوتراب خسروی خرافه‌گویی در آیینه تاریخ

اختصاصی جارستان: نام ابوتراب خسروی در ادبیات فارسی معاصر با معضلات و ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی که در تاریخ ما ریشه دارند، عجین شده است. او اینبار در «ملکان عذاب»، مفصل‌ترین اثر خود، به خرافه‌گویی در قامت داستانی صیقل‌یافته پرداخته ‌است.

خرافات، رفتار یا نگرشی است که معمولا بر اساس عادت، تهدید، ترس و عوامل ناشناخته‌ای به ذهن شخص خطور می‌کند تا بر اساس این نگرش جدیدش از اتفاقات ناخوشایند اطراف خودش جلوگیری کند.

این رفتار بر مبنای کنش منطقی و روابط علت و معلولی است. اگرچه گسترش سطح سواد و فرهنگ عمومی جامعه می‌تواند منجر به کاهش اعتقادات خرافی در بین مردم و جامعه ‌شود، اما باید اذعان کرد حتی انسان‌های مدرن و تحصیل‌کرده نیز می‌توانند درگیر خرافات شوند.

«قداست، فرقه‌گرایی، خرافه»

خسروی خود در این باره می‌گوید: «ما در طول تاریخ‌مان همیشه با سه موضوع درگیر بوده‌ایم، سه موضوعی که به هم متصل اند و ارتباطی تنگاتنگ باهم دارند؛ قداست، فرقه‌گرایی و خرافه»

در «ملکان عذاب»، با متنی چندلایه و با چندین لحن مواجه‌ایم که هرکدام، ساختار فکری و گفتمانی مرتبط با شخصیت عصر خود را دارد.

این تغییر لحن یکی از نقاط قوت اصلی رمان به حساب می‌آید؛ اهمیتی که ابوتراب خسروی برای کلمه و اصالت آن قائل است و سبک پست‌مدرنی که به خوبی به کمک کلمات ایجاد می‌کند، در این کتاب نیز تداوم داشته است.

خسروی در این رمان کمی از آن نثرکهن و سخت‌نویسی‌های خود فاصله گرفته و تلاش کرده فضایی تازه به همراه نثری روان‌تر به داستان خود ببخشد؛ اما کماکان ردپای تاریخ در «ملکان عذاب» همانند دیگر آثارش قابل مشاهده است. این فضاسازی به جابجایی‌های زمانی در داستان منجر می‌شود که کمی دقت و حوصله خواننده را می‌طلبد تا از مسیر داستان خارج نشود.

داستان ملکان عذاب

ابوتراب خسروی در «ملکان عذاب»، سه داستان از سه نسل یک خاندان که توالی زمانی دارند را به صورت غیرخطی روایت می‌کند. داستان اول کتاب، روایت زندگی شیخ احمد سفلی است، داستان دوم مربوط به زکریاشرف پسر شیخ احمد و داستان سوم نیز روایت زندگی شمس شرف پسر زکریا است. شمس در میان نوشته‌های پدرش زکریا، خاطرات وهم‌آلود و عجیب او را می‌خواندو پس از ملاقات با قاصدانی از جانب پدرِ احضارشده‌اش، برای ملاقات با او راهی شهری دورافتاده‌ای می‌شود. با ورود او به محل زندگی پدر و کشف رازهای ناگفته‌ زندگی‌اش، داستان اوج می‌گیرد و در این فضا گویی درخت و سنگ و نسیم هم به او خیره شده‌اند تا اجازه‌ی بازگشت از او بگیرند.

«ملکان عذاب» توسط نشر نیماژ چاپ و روانه بازار کتاب شده‌است. این کتاب در سال ۱۳۹۳ موفق به کسب عنوان برترین رمان هفتمین دوره‌ی جایزه ادبی جلال آل احمد شد.