چشمه ای جوشان در خطه سبز؛ ازسواد آموزی تا مهارت آموزی

جارستان به نقل از ایرنا؛ شوق مدرسه داشت اما آنقدر روزگارشان به سختی می گذشت که نمی توانست غمخوار پدر از کار افتاده و همراه مادر مهربان و بی توقعش نباشد که همه بار زندگی را بعد از خانه نشین شدن پدر به دوش می کشید خانه ای که جز او هفت خواهر و برادر کوچکترش هم در خود جای داده بود.

دبستان نزدیک بود و هماره شور و هیجان هم سالانش را برای تحصیل می دید و می شنید و اما با همه کودکی اش نمی گذاشت مادر صدای اندوه آرزوهای کودکانه اش را بشنود.

اما بعدها زمانی که به جوانی رسید در کلاس های سوادآموزی ثبت نام کرد و با پشتکار و اراده دوره های مختلف را پشت سرگذاشت و باسواد شد و بعد از آن وارد دانشگاه گردید و آرزوی دیرینه خود و بیش از آن والدینش را برآورد.

سواد نعمت ارزشمندی است که اعتماد به نفس، انجام کارهای گروهی، عزت نفس، سلامت اجتماعی و روانی را برای فرد به ارمغان می‌آورد، فرد بی سواد با پیشرفت تکنولوژی گوشه گیر و محدود می‌ شود، انسان بیسواد به فردی دقیق با چشم بسته می‌ ماند که هر چه جستجو می‌ کند کمتر می‌ یابد، این موقعیت فرد بی‌ سواد را به سمت پژمردگی می‌ برد.

ایران ما پیش از انقلاب اسلامی جزو کشورهای بی سواد جهان به شمار می آمد، بیشتر مردم از بی سوادی رنج می بردند و افراد دارای تحصیلات عالی کم بودند اما امروز ایران گام موثری در سوادآموزی برداشته تا جایی که هم اکنون عمده جمعیت این خاک و سرزمین از نعمت سواد برخوردارند.

در گیلان هم وضعیت همینگونه بود چنانکه اوایل انقلاب ۵۰ درصد جمعیت باسواد بودند و امروز این رقم به بیش از ۹۸ درصد رسیده است.

نهضتی که با هدف سواد آموزی سال ۵۸ شروع شد پس از تحقق اهداف اولیه خود در باسوادی جمعیت این سرزمین، امروز کارکردها و آموزش های فراتری از مفهوم سوادآموزی دارد ومی کوشد مهارت و زندگی را با هم پیوند زند و موجب شود سطح زندگی ارتقا یابد.

بر خلاف تصور اغلب مردم، سواد فقط محدود به خواندن و نوشتن نیست و امروزه سوادهای مختلفی مورد نیاز زندگی فردی و اجتماعی است، بر همین اساس سازمان نهضت سوادآموزی دامنه فعالیت خود را از آموزش صرف خواندن و نوشتن فراتر برده و با اجرای طرح های مختلفی، از جمله طرح آموزش ICDL، آموزش از طریق تبلت، سوادهای اطلاعات اجتماعی از جمله “تولید در خانواده، آشنایی با مسایل دینی، فرزند پروری و مشاوره ” سوادآموزان را آشنا می کند و این طرح ها هم اکنون در استان گیلان در حال اجرا است.

در واقع در طول این سالها افراد زیادی در کلاس نهضت سوادآموزی شرکت کرده، آموزش دیدند و باسواد شدند و در این میان کم هم نیستند آنانی که با پشتکار خود از این کلاسها به مدارج دانشگاهی و تحصیلات عالی دست یافتند اما اینک این آموزش ها دامنه گسترده تری به خود گرفته است.

احترام رستگاری نمونه ای از افرادی است که با اراده و جدیت در کلاس های نهضت سوادآموزی علم و دانش آموخت، باسواد شد و با کسب مدارک دانشگاهی اکنون کارشناس مدارس غیردولتی و مشارکت های مردمی و کارشناس شاهد و ایثارگران و مشاور امور بانوان آموزش و پرورش یکی از شهرستان های گیلان است.

شرایط تحصیل برای همه فرزندان فراهم نبود

رستگاری ۱۲ سالش بود که وارد کلاس های نهضت سوادآموزی شد، او می گوید: خانواده پرجمعیتی داشتم، شرایط تحصیل برای همه فرزندان فراهم نبود به همین دلیل از تحصیل و علم آموزی محروم شدم.

وی بیان می کند : بعضی وقت ها از پشت پنجره های مدرسه نزدیک خانه همراه بچه ها درس ها را تکرار می کردم، روز به روز علاقه ام به درس خواندن بیشتر می شد، دوست داشتم سر کلاس درس بروم اما به خاطر و سن و سالم نمی توانستم مانند دانش آموزان عادی در مدرسه ثبت نام کنم.

وی با اشاره به تشکیل و فعال شدن نهضت سوادآموزی در سال ۵۸ به فرمان امام راحل ادامه می دهد: آن زمان با توجه به توانایی که در خودم می دیدم، تصمیم گرفتم از طریق نهضت سوادآموزی اقدام کرده و باسواد شوم و به لطف خداوند و حمایت پدر و مادرم در کلاس های نهضت سوادآموزی ثبت نام کردم و وارد عرصه آموزش شدم.

رستگاری افزود : در کلاس های نهضت سوادآموزی ثبت نام کردم با کمک آموزشیاران، خانواده و با پشتکار، کلاس های مقدماتی و تکمیلی را با معدل بالا به پایان رساندم و پنجم ابتدایی را به صورت متفرقه امتحان دادم، کارنامه قبولی را گرفتم و با تشویق خانواده، دوره راهنمایی را به صورت غیرحضوری و کمک دبیران،  راهنمایی را با موفقیت به پایان رساندم.

وی ادامه می دهد: دبیرستان برایم سخت شد باید برای تحصیل به شهر می رفتم، آن هم در مدرسه بزرگسالان و شیفت بعدازظهر یک سالی ترک تحصیل کردم، خیلی ناراحت بودم، خانواده پیشرفتم را دیدند و حمایتم کردند بالاخره در مدرسه بزرگسالان ثبت نام کردم.

موفقیتم را مدیون کلاس های سواد آموزی و حمایت های اطرافیان هستم

رستگاری در ادامه گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: خدا رحمت کند پدرم را، هر روز زحمت بردنم را به مدرسه می کشید و مقطع دبیرستان را با موفقیت به پایان رساندم.

او با بیان اینکه بعد از گذراندن مقطع دبیرستان ازدواج کردم، ادامه می دهد : دانشگاه را با تشویق و حمایت همسرم در رشته فناوری اطلاعات و ارتباطات در مقطع کارشناسی با موفقیت تمام کردم و اکنون دو فرزند دارم و در عین حال در بیرون از خانه هم شاغل هستم و بخش زیادی از شرایط و موفقیت های امروزم را مدیون کلاس های نهضت سواد آموزی ام.

وی با اشاره به اهمیت سواد و نقش آن در زندگی، سوادآموزی را حق هر انسانی می داند و ادامه می دهد: به وضوح می توانم بگویم که برخورداری از سواد می تواند توانایی برقراری ارتباط موثر و تعامل با تمامی اقشار جامعه و آداب معاشرت با دیگر اعضا را در بر داشته باشد.

وی با بیان اینکه سواد نقش بسزایی در موفقیت و هدایت زندگی او به سمت روشنایی داشته است، می گوید: به نظرم برای آموختن هیچ وقت دیر نیست و می توان با پشتکار و همت بر بیسوادی غلبه کرد، همان کاری که من کردم.

اما رایا سعیدی یکی دیگر از کسانی است که از این ظرفیت برای رشد و موفقیت خود بهره گرفته است او که سالهای کودکی را در مزرعه کارکرده و همیشه آرزو می کرد روی پای خود بایستد بعد از سال ها در کلاس های نهضت می خواند و می آموزد و مقطع دبیرستان را که طی می کند همزمان از آموزش های قالیبافی بهره گرفته و اینک خود روستایشان را رونق بخشیده و همه زنان روستا را از آموخته های خود آموزش داده و دارها برپا کرده و همه رنگ زندگی را بر تار و پودها نقش می زنند.

چون رایا و احترام کم نیستند زنان و مردانی که زندگی شان را به سمت روشنایی تغییر داده اند انسان هایی که امروز هر یک نقشی موثرتر در زندگی خود، اطرافیان و جامعه شان ایفا می کنند.

۹۸ درصد مردم استان باسواد هستند

در واقع از همان زمان تشکیل نهضت سوادآموزی و استقبال زنان و مردان بی سواد از کلاس های سوادآموزی در گیلان موجب شد تا امروز شاهد کاهش چشمگیر آمار بیسوادی در این استان باشیم به طوری که در سال ۵۵، قبل از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ۵۰.۷ درصد جمعیت گیلان باسواد بودند، سال ۹۵ این رقم به ۹۶.۹ درصد و در سال ۹۸ به ۹۸ درصد رسیده است و همچنان این مسیر ادامه دارد.

چنانکه معاون سوادآموزی آموزش و پرورش گیلان با بیان اینکه دامنه فعالیت سازمان نهضت سوادآموزی در گروه سنی  ۴۹ – ۱۰ سال است، عنوان می کند: گروه های خاص از جمله “مددجویان زندان ها، کشاورزان، نوغانداران” و افراد بی سواد تا ۶۰ سال نیز می توانند در کلاس های سوادآموزی ثبت نام کنند.

سیروس محمدی دوره سوادآموزی “توسعه سواد”، انتقال “تعمیق سواد” و تحکیم سواد را سه دوره اصلی سوادآموزی ذکر می کند و می افزاید: مدت آموزش دوره سوادآموزی برای پنج ماه و حداقل ۴۰۰ ساعت است، مدرک این دوره معادل سوم ابتدایی هست.

وی خاطر نشان می کند: مدت آموزش دوره انتقال “تعمیق سواد” هفت ماه در مدت حداقل ۶۰۰ ساعت و مدرک این دوره معادل ششم ابتدایی است که سوادآموزان با اخذ مدرک این دوره می توانند در دوره متوسطه اول برای ادامه تحصیل ثبت نام کنند.

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان گیلان در ادامه با بیان اینکه دوره تحکیم سواد نیز به منظور تعمیق و تثبیت سواد و جلوگیری از رجعت به بی سوادی تعیین شده، اضافه می کند: مدت دوره آموزشی برای تحکیم شش ماه به مدت ۲۰۰ ساعت است که ۷۰ ساعت به صورت حضوری و ۱۳۰ ساعت به صورت غیر حضوری انجام می شود.

وی بیان می کند: سال گذشته حجم ابلاغی در سه دوره سوادآموزی، انتقال و تحکیم در استان گیلان هشت هزار و ۲۴۳ نفر بود که ۹۴ درصد تحت پوشش قرار گرفتند در حالیکه میانگین کشوری ۸۳ درصد اعلام شده است.

وی با بیان اینکه حجم تحت پوشش در دوره های مختلف سوادآموزی در سال جاری هفت هزار و ۲۰۰ نفر اعلام شده، عنوان می کند : از این تعداد باید ۲ هزار و ۵۰۰ نفر در دوره سوادآموزی، ۲ هزار و ۲۰۰ نفر در دوره انتقال و ۲ هزار و ۵۰۰ نفر در دوره تحکیم تحت پوشش قرار گیرند که تاکنون افزون بر ۸۰ درصد از حجم ابلاغی محقق شده است.

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش گیلان اضافه می کند: حوزه سوادآموزی استان در ارزیابی سالانه معاونت های سوادآموزی، حائز رتبه بسیار خوب و قابل تقدیر شد که طی نامه ای از سوی رییس سازمان نهضت سوادآموزی کشور به استاندار گیلان برای کسب این مقام تبریک گفته شد.

سه شهرستان گیلان با بیشترین جمعیت باسوادی

محمدی در ادامه گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: در گروه سنی هدف سازمان نهضت سوادآموزی ” ۴۹ – ۱۰ “شهرستانهای بندرانزلی با ۹۹ درصد، شهرستان رشت با   ۹۸.۵  درصد و شهرستان لاهیجان با  ۹۸.۳ درصد به ترتیب بیشترین جمعیت باسوادی در پایان سال ۹۸ را دارند.

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان گیلان خاطر نشان می کند: بیشترین رشد با سوادی طی یک سال گذشته در شهرستان های ماسال، تالش، شفت و آستارا صورت گرفت.

وی با اشاره به انعطاف پذیری در برنامه های سوادآموزی یادآور می کند: برنامه ریزی زمان و مکان تشکیل کلاس و برگزاری امتحانات بر اساس شرایط سوادآموزان، تولید  محتوای آموزشی شامل تالیف کتاب ویژه نوغانداران، چایکاران و برنجکاران بر اساس نیاز مخاطبان و ارائه رایگان تمامی کتب آموزشی و لوازم التحریر به مخاطبان انجام می گیرد.

وی اضافه می کند: اجرای طرح های مکمل با توجه به نیاز امروز جامعه برای مخاطبان شامل ” آموزش ICDL، از طریق تبلت، آموزش مهارت های فنی، حرفه ای و اجتماعی”،   برگزاری کلاس با هر تعداد و جنسیت با آموزش دهندگان هم جنس و معرفی سوادآموزان ثبت نام شده به دستگاه های خدمات رسان برای دریافت بسته های تشویقی از جمله “فنی و حرفه ای و جهاد کشاورزی” از جمله دیگر اقدامات است.

سوادآموزی، فراتر از خواندن و نوشتن

اما سواد فقط محدود به خواندن و نوشتن نیست و امروزه سوادهای مختلفی مورد نیاز زندگی فردی و اجتماعی است، بر همین اساس سازمان نهضت سوادآموزی دامنه فعالیت خود را از آموزش صرف خواندن و نوشتن فراتر برده و با اجرای طرح های مختلفی، از جمله طرح آموزش ICDL، آموزش از طریق تبلت، سوادهای اطلاعات اجتماعی از جمله “تولید در خانواده، آشنایی با مسایل دینی، فرزند پروری و مشاوره ” سوادآموزان را آشنا می کند و این طرح ها هم اکنون در استان گیلان در حال اجرا است.

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش گیلان در این باره به خبرنگار ایرنا، مهارت آموزی در کنار درس را یکی از برنامه های آموزش و پرورش عنوان و ذکر می کند : در مراکز یادگیری محلی نیز فضایی برای سواد آموزان مهیا شده که در کنار آموزش سواد، انواع مهارت زندگی از جمله فرزند پروری، همسرداری، بهداشت، مهارت های شغلی مانند خیاطی، گلدوزی، منبت کاری و قالیبافی به صورت رایگان آموزش ببینند.

وی خاطر نشان می کند: در زمان حاضر ۶ مرکز فعال یادگیری محلی در شهرستان های آستانه اشرفیه، تالش، فومن، صومعه سرا و دو مرکز در شهرستان رشت دایر است، دو مرکز غیردولتی نیز تا پایان سال در شهرستان های رشت و لاهیجان راه اندازی خواهد شد.

پیوند سواد و زندگی

محمدی در ادامه با بیان اینکه طرح پیوند سواد و زندگی از مجموعه طرح های تحولی وزارت آموزش و پرورش است، اظهار داشت: این طرح به عنوان یکی از رسالت های سوادآموزی به منظور شتاب بخشی ماموریت محوله است.

وی بیان داشت: سوادآموزان در مراکز یادگیری محلی مجری طرح، مهارت های زندگی، اجتماعی و حقوق شهروندی و مهارت های شغلی از جمله قالی بافی، گُل سازی، صنایع دستی، پرورش قارچ و طیور خانگی تحت آموزش قرار می گیرند و محصولات تولید شده آنها در نمایشگاهی به بازار عرضه خواهد شد.

معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان گیلان خاطر نشان کرد: تشویق سوادآموزان به حضور در کلاس ها، آموزش مهارت ها و ارتقای دانش شغلی سوادآموزان و کمک به اقتصاد خانواده ها از اهداف اجرای این طرح است.

وی به سوادآموزی و پیشگیری از آسیب های اجتماعی اشاره کرد و افزود: آموزش و پرورش گیلان با اداره کل زندان های استان همکاری خوبی دارد، در سال گذشته ششمین مرکز یادگیری محلی استان در ندامتگاه مرکزی لاکان رشت راه اندازی شد، مددجویان بی سواد و کم سواد این مرکز در کلاس های سوادآموزی در کنار مهارت آموزی شرکت می کنند ضمن اینکه در سایر ندامتگاه های گیلان نیز این کلاس ها برای مددجویان دایر است.

محمدی با اشاره به اقدامات معاونت سوادآموزی گیلان در ایام شیوع ویروس کرونا، اظهار داشت: با توجه به شیوع ویروس کرونا، فعالیت های آموزشی در حوزه سوادآموزی به سه حالت حضوری، تلفیقی و غیر حضوری برگزار می شود.

وی بیان داشت: با توجه به اینکه تعداد سوادآموزان هر کلاس ۱۰ یا کمتر از ۱۰ نفر است، فعالیت های آموزشی می تواند به صورت حضوری و با رعایت تمامی پروتکل های بهداشتی برگزار شود، با این حال اقداماتی شامل تهیه فیلم های کوتاه آموزشی توسط نفرات برتر جشنواره الگوهای برتر تدریس استانی، پیگیری مسایل آموزشی توسط آموزش دهندگان از طریق تماس تلفنی با توجه به تعداد پایین سوادآموزان هر کلاس و پخش فیلم های آموزشی لوح قلم از طریق صداوسیما برنامه ریزی شده است.

سوادآموزی حق هر انسان است و درهای زیادی را به سمت دانش و درک زندگی به روی انسان باز می‌ کند، همه انسان‌ ها باید از این حق برخوردار شوند، افراد باسواد نسبت به حقوق انسانی خود آگاه تر هستند، فرصت مطالعه و یادگیری دارند و زمینه را برای توسعه کشور فراهم می‌کنند، لذا تشکیل کلاس های نهضت سوادآموزی فرصتی برای بهره گیری افراد بیسواد است تا با ثبت نام در این کلاس ها از نعمت سواد برخوردار شوند.