ناکارآمدی واکسن آکسفورد و دردسر جدید ایران/ ۴ میلیون دوز واکسن استرازنکا پس داده می‌شود؟

جارستان به نقل از تیک؛ تحقیقات جدید حاکی از ناکارآمدی واکسن کرونای تولید شده توسط آسترازنکا و دانشگاه آکسفورد در برابر ویروس جهش یافته آفریقای جنوبی است، خبری که جهان را تکان داده، اما ایران را بیش از سایرین نگران کرده است.

روند واکسیناسیون کرونا در ایران از روز گذشته آغاز شده است و با ورود نخستین محموله از واکسن کرونای روسی اسپوتینگ وی، تا به این لحظه بیش از ۳ هزار نفر واکسن کرونا دریافت کردند. قرار است تا پایان سال جاری دو محموله دیگر از واکسن روسی کرونا نیز وارد کشور شود. همزمان روند تولید واکسن کرونا در کشور نیز در حال پیگیری است و قرار است تا بهار سال آینده در صورت موفقیت آمیز بودن روند آزمایش‌ها، واکسیناسیون عمومی علیه کرونا آغاز شود.

سخنگوی وزارت بهداشت درباره نخستین روز از آغاز واکسیناسیون کرونا در کشور گفت که بعد از تزریق دوز دوم، یک ماه و نیم طول می کشد تا بدن فرد در برابر ویروس کرونا به ایمنی کامل دست پیدا کند. به گفته علیرضا رئیسی، زمانی که بیش از ۵۰ میلیون نفر در کشور واکسن بزنند، می‎توانیم بگوییم که جامعه ایمن شده است.

اما برای اینکه روند واکسیناسیون به سرعت انجام شود، ضرورت دارد دارد زمانی که تولید واکسن داخلی به تولید انبوه برسد، از چند واکسن خارجی همزمان استفاده شود. اما گزینه های پیش روی ایران برای ادامه روند واکسیناسیون هرروز کمتر و محدودتر می شود. پس از آنکه واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور ممنوع شد، حالا خبر می رسد واکسن کرونای استرازنکا نیز از میان گزینه های قطعی خرید واکسن از سوی ایران با اما و اگرهایی مواجه شده است. نتایج تازه ترین تحقیقات انجام شده نشان می دهد که استرازنکا نمی تواند ایمنی موردنظر را در مقابل ویروس کرونا از نوع آفریقایی ایجاد کند. حالا خرید و واردات این واکسن از سوی ایران با ابهام همراه شده است چرا که ایران از طریق کواکس اقدام به خرید ۴ میلیون دوز واکسن کرونا کرده است. آیا ایران خرید خود را پس می‌دهد؟

واکسن استرازنکا و ایمنی ۱۰ درصدی در برابر ویروس کرونا

محققان اعلام کرده‌اند که واکسن مشترک دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا تنها قادر است ۱۰ درصد در برابر ویروس جهش یافته آفریقای جنوبی ایمنی ایجاد کند. انتشار این خبر منجر به متوقف شدن روند تزریق این واکسن در آفریقای جنوبی شده است.

دانشمندان تحقیقاتی بر روی کارآمدی واکسن‌ها انجام داده‌اند که نشان می‌دهد واکسن آسترازنکا پیشگیری کمی علیه انواع خفیف تا میانه ابتلا به کرونا ایجاد می‌کند. بر اساس این تحقیقات، آفریقای جنوبی واکسیناسیون با واکسن آکسفورد را متوقف کرده است.

گاردین در این باره نوشته: نتایج تحقیقات نشان می‌دهد در گروه‌های سنی جوان که احتمال بیماری‌هایی نظیر فشار خون، دیابت و … در آن‌ها پایین است، واکسن آسترازنکا/آکسفورد نمی‌تواند در موارد ابتلای خفیف تا متوسط به ویروس کرونا ایمنی ایجاد کند. اما هنوز این امید وجود دارد که واکسن آکسفورد بتواند در موارد ابتلای شدید ایمنی لازم را ایجاد کند.

تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهد فقط آنتی بادی‌ها نیستند که می‌توانند در برابر انواع شدید ابتلا به کرونا ایمنی ایجاد کنند بلکه سلول‌های تی نیز مصونیت ایجاد می‌کنند. قبلا گفته می‌شد که واکسن آکسفورد تنها با یک دوز می‌تواند ۷۵ درصد مصونیت ایجاد کند، اما همه این مطالعات قبل از به وجود آمدن ویروس جهش یافته نوع آفریقای جنوبی بوده است.

این تحقیقات نگرانی‌ها را از احتمال ناکارامدی واکسن‌های موجود برای پایان دادن به بحران کرونا بیشتر کرده است. مدتی است که روند واکسیناسیون کرونا در کشورهای مختلف جهان آغاز شده است. چندین واکسن از جمله فایزر آمریکا و سینوفارم چین هم اکنون در آمریکا، کانادا، کشورهای اروپایی و خاورمیانه در دسترس قرار گرفته است و روند واکسیناسیون گروه‌های مختلف آغاز شده است. در روسیه نیز واکسن کرونای اسپوتینگ وی تولید و در حال استفاده است.

روز دوشنبه ادوارد آرگار وزیر بهداشت انگلیس اذعان کرده که ویروس کرونا سعی می‌کند ما را فریب بدهد، اما ما باید مطمئن باشیم که جلوتر از این ویروس حرکت می‌کنیم و فریب نمی‌خوریم.

آرگار گفته نتایج آزمایش‌ها به ما نمی‌گوید که واکسن‌ها در برابر کاهش شدت بیماری بی‌اثرند. هیچ مدرکی دال بر اینکه واکسن آکسفورد تعداد بستری‌ها در بیمارستان را کم نمی‌کند و در برابر انواع شدید بیماری که به مرگ منجر می‌شود بی‌اثر است، وجود ندارد. این همان هدفی است که در حوزه واکسن سازی به دنبال آن هستیم.

یک و ماه و نیم پیش دانشمندان نوع جدیدی از ویروس کرونا را در آفریقای جنوبی کشف کرده‌اند که ممکن است مربوط به روند شدیدتری از این بیماری در افراد جوان باشد.

خبر ناکارآمدی واکسن آکسفورد بر ویروس نوع آفریقای جنوبی برای ایران معنای متفاوتی دارد. جمهوری اسلامی ایران در پی ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی منابع تهیه واکسن خود را محدود کرده است.

سفارت بریتانیا در تهران در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران ۴.۲ میلیون دُز واکسن تولید شده توسط دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا را از طریق ابتکار کوواکس دریافت خواهد کرد.

واکسن آسترازنکا تولید مشترک شرکت دارویی سوئدی استرازنکا و دانشگاه آکسفورد در بریتانیا است و به دلیل ریشه سوئدی، مشمول ممنوعیت واردات واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی به ایران نشده است.

در کنار واکسن آکسفورد، محموله‌ای از واکسن روسی اسپوتنیک نیز وارد ایران شده و همزمان تولید واکسن کرونا نیز در کشور پیگیری می‌شود.  در صورت ناکارامدی واکسن آسترازنکا/آکسفورد، روند ایجاد یک ایمنی جمعی در ایران در برابر ویروس کرونا، پایان بحران و از سرگیری روابط با جهان با اختلال جدی مواجه خواهد شد.