پارادوکس کاهش نرخ دلار و عدم تغییر قیمت کالاها؛ قیمت‌ها کی می‌شکند؟

جارستان به نقل از تیک؛ وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه برای کاهش قیمت کالا‌ها باید دو اتفاق رخ دهد، گفت: اول اینکه کاهش قیمت دلار باید پایدار و قابل قبول باشد و در ادامه نیز این افت قیمت در یک جایی ثبات پیدا کند و ماندگار شود، دوم هم اینکه تجار، بازرگانان و همچنین تولیدکنندگان نیاید انتظار افزایش قیمت ارز را داشته باشند، به بیان دیگر در این رابطه باید انتظارات تورمی تعدیل شود تا از این طریق مقاومت حاصل از چسبندگی قیمتی بشکند.

 در حالی که طی روز‌های اخیر قیمت دلار شروع به نزول کرده و این ارز بین المللی در بازار نرخش به حوالی ۲۲ هزار تومان رسیده، بسیاری از پیش بینی‌ها حاکی از آن است، که قیمت دلار در فاز نخست و در کوتاه مدت به مرز ۲۰ هزار تومان خواهد رسید، در چنین شرایطی برخی‌ها انتظار دارند، در بازار کالا‌های اساسی و مایحتاج ضروری مردم نیز این کاهش قیمت‌ها باید کلید بخورد، اما به نظر می‌رسد حداقل در کوتاه‌ترین زمان ممکن این کاهش قیمت‌ها به علت وجود پدیده اقتصادی به عنوان چسبندگی قیمت‌ها رخ نخواهد داد.

برخی از صاحبنظران اقتصادی به این امر معتقد هستند که باید برای تعدیل قیمت‌ها در بازار اقلام خوراکی چند اتفاق رخ دهد، تا شاهد کاهش قیمت‌ها باشیم، اولین عامل این است که نرخ دلار باید همچنان کاهشی باشد و در نهایت در یک نرخی ثبات داشته باشد، تا بر اساس آن تولیدکنندگان بتوانند اقدام به برنامه ریزی کنند. در وهله بعد نیز باید انتظارات تورمی برای یک مدت طولانی تعدیل شود، تا دیگر کسی انتظار افزایش قیمت‌ها نداشته باشد، تا بر اساس آن قیمت‌ها سیر نزولی به خود بگیرند.

قیمت ها چطور کاهش پیدا می کند؟

وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی  با اشاره به اینکه برای کاهش قیمت کالا‌ها باید دو اتفاق رخ دهد، گفت: اول اینکه کاهش قیمت دلار باید پایدار و قابل قبول باشد و در ادامه نیز این افت قیمت در یک جایی ثبات پیدا کند و ماندگار شود، دوم هم اینکه تجار، بازرگانان و همچنین تولیدکنندگان نباید انتظار افزایش قیمت ارز را داشته باشند، به بیان دیگر در این رابطه باید انتظارات تورمی تعدیل شود تا از این طریق مقاومت حاصل از چسبندگی قیمتی بشکند.

وی افزود: در این رابطه اگر قیمت ارز با کاهش چشمگیری همراه باشد و بعد از آن نیز قیمت‌ها ثبات داشته باشد، به مرور تولیدکنندگان قیمت محصولات خود را با کاهش قیمت دلار هماهنگ می‌کنند و در نهایت نیز قیمت‌ها تعدیل می‌شود، این در حالی است که باید این باور در عموم مردم نیز به وجود آید که قرار نیست قیمت دلار دوباره و تحت هر شرایطی صعودی باشد، حال اینکه چنین شرایطی تا چه حدی در جامعه به وجود آید، بستگی به عواملی دارد که در آینده وضعیت آن‌ها مشخص خواهد شد.

شقاقی با اشاره به اینکه دلار در کوتاه مدت تا ۲۰ هزار تومان توانایی کاهش قیمت دارد، اظهار داشت: برای کاهش بیشتر قیمت دلا در میان مدت و بلند مدت باید ۵ اتفاق رخ دهد، تا دلار به زیر ۲۰ هزار تومان بیاید، افزایش صادرات و مدیریت واردات، حل کامل پرونده هسته‌ای و به نوعی احیای برجام، کاهش تورم و تعدیل انتظارات تورمی و در نهایت کاهش هرچه بیشتر مسئله قاچاق، متغیر‌هایی هستند که باید رخ دهند و پایدار نیز باشند، تا بر اساس آن‌ها کاهش قیمت دلارد بلند مدت نیز ادامه داشته باشد.

این اقتصاددان با تاکید بر اینکه ثبات نرخ ارز نیازمند انجام اصلاحات ساختار و واقعی در اقتصاد کشور است، اضافه کرد: این مورد باید در کنار تعدیل انتظارات تورمی و بهبود شرایط بین المللی برای کشورمان رخ دهد، به بیان دیگر مسئله نرخ ارز، متغیر تک بعدی نیست، بلکه این مولفه اقتصاد کلان با متغیر‌های زیادی در ارتباط است که همگی آن‌ها نیز باید در وضعیت مناسبی قرار بگیرند، تا کاهش و ثبات قیمت دلار ادامه دار باشد.

چسبندگی قیمتی بهانه‌ای برای عدم کاهش قیمت‌ها شده است

علی قنبری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه پیش‌بینی می‌شد با توجه به وضعیتی که به وجود آمده، دلار مسیر کاهشی در پیش بگیرد، اظهار داشت: با توجه به رفتن ترامپ و همچنین خوشبینی‌هایی که در مورد افزایش فروش نفت و بازگشت آمریکا به برجام ایجاد شد، دلار با افت روبرو شد، از سوی دیگر می‌توان انتظار داشت که دلار تا مرز ۲۰ هزار تومان نیز کاهش یابد، این مسئله موجب شده که سکه و طلا نیز با افت روبرو شد.

وی افزود: در چنین شرایطی که کالا‌های بادوامی نظیر مسکن و خودرو نیز ریزش را آغار کرده اند، اما مسئله مهم در رابطه با کاهش قیمت کالا‌های اساسی و مایجتاج ضروری مردم این است که در کوتاه مدت نمی‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها با کاهش قیمت روبرو شوند، زیرا که با توجه به اصل چسبندگی قیمت در بازار، برخی از تولیدکنندگان و کاسب‌ها می‌گویند، به دلیل اینکه کالا‌ها را با ارز گران وارد کرده اند، نمی‌توانند قیمت آن را کاهش دهند، زیراکه در چنین صورتی آن‌ها با ضرر و زیان هنگفتی روبرو خواهند شد.

قنبری گفت: در این رابطه آن‌ها اجناس خود را ارزان نمی‌کنند و در ادامه نیز در واردات بعدی نیز کاهش قیمتی در کار نخواهد بود، بنابراین عده‌ای با تمسک جستن به کلمه چسبدنگی مانع از کاهش قیمت‌ها می‌شوند، این در حالی است که در گذشته با توجه به سیاست گذاری‌های غلطی که در حوزه ارز اتخاذ شد، شاهد بودیم که بعد از تحریم‌ها اعلام کردند، با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالا‌های اساسی، اقلام مورد نیاز مردم با قیمت مناسب در بازار عرضه می‌شود و مایحتاج عمومی مردم با افزایش قیمت روبرو نمی‌شود.

این اقتصاددان اضافه کرد: اما در مقابل شاهد بودیم که با اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالا‌های اساسی نه تنها جنسی ارزان نشد، بلکه طی این سه سال شاهد بودیم، که قیمت‌ها در بازار کالایی با افزایش بسیار زیاد و افسارگسیخته‌ای همراه بود که حتی از میزان متوسط تورم سالیانه نیز این رشد قیمت‌ها بسیار بالاتر بوده و هیچ گونه توجیه و دلیلی نیز نداشته، حال نیز این دفعه نباید زیاد خوشبین بود که با کاهش قیمت دلار نیز قیمت اجناس افت کند، زیراکه تجربه‌های گذشته نیز موید چنین مسئله‌ای نیست.