ایران در بازسازی انفجار بیروت چه نقشی ایفا می‌کند؟/ محبعلی: کمک‌های ایران در چارچوب رسمی دولت‌ها باشد نه از طریق حزب الله

جارستان به نقل از تیک؛ انفجار بیروت اتفاق مهیب و دردناکی بود و کشورهای مختلف برای بازسازی لبنان اقدام خواهد کرد. در این میان ایران نیز تمایل دارد برای حفظ روابط خود، در بازسازی بیروت پیشگام باشد؛ این اتفاق در حالی است که ایران تحریم است و درصورت کمک باید از طریق حزب الله و به صورت غیررسمی اقدام کند. رویداد۲۴ شرایط کمک‌های احتمالی ایران به لبنان را بررسی کرده است.

انفجار بیروت اتفاق مهیب و دردناکی بود و کشورهای مختلف برای بازسازی لبنان اقدام خواهد کرد. در این میان ایران نیز تمایل دارد برای حفظ روابط خود، در بازسازی بیروت پیشگام باشد؛ این اتفاق در حالی است که ایران تحریم است و درصورت کمک باید از طریق حزب الله و به صورت غیررسمی اقدام کند. رویداد۲۴ شرایط کمک‌های احتمالی ایران به لبنان را بررسی کرده است.

از چند روز پیش تصاویر هولناک دو انفجار در بیروت از زوایای مختلف در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد و رسانه‌ها نیز بخش عمده خبر خود را معطوف به این موضوع کرده‌اند. انفجار‌های مهیبی که نشان می‌دهد امواج حاصله از آن تا صد‌ها متر چگونه آثار تخریبی به جا گذاشته‌اند. برخی آن را با یک بمب هسته‌ای مقایسه می‌کنند و نامش را «بیروتشیما» می‌گذارند بعضی آن را حاصل یک خرابکاری می‌دانند.

آمار کشته شدگان حادثه هم دائما در حال افزایش است. آمار زخمی‌ها و مفقودی‌ها هم همین طور. آنقدر که فرماندار بیروت را به گریه انداخته است. دولتمردان لبنان سخت‌ترین دوران خود را سپری می‌کنند؛ حتی سخت‌تر از تظاهرات ماه‌های گذشته و اعتراضات. خساراتی که این انفجار‌ها به بار آورده با خسارات و تلفات تظاهرات قابل قیاس نیست و به مراتب در اندازه بسیار بزرگتری است.

درباره اینکه دلیل چنین فاجعه‌ای چیست هم اظهارات مختلفی بیان می‌شود. گروهی از دخالت نیرو‌های خاص دراین حادثه سخن می‌گویند و آن رایک حمله تروریستی می‌دانند. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اظهاراتی حاشیه‌ساز از این انفجار به عنوان حمله به بیروت یاد می‌کند که البته با واکنش‌های تعدادی از مقامات امنیتی آمریکا روبه روشده چرا که آن‌ها این حادثه را ناشی از یک حمله ندانسته و بیان داشتند که نمی‌دانند ترامپ از چه سخن می‌گوید.

از سویی حسان دیاب نخست وزیر لبنان نیز در اظهاراتی بیان داشته عاملان این حادثه بهای آن‌را خواهند پرداخت. تل آویو هم به صراحت گفته انفجار در بندر بیروت هیچ گونه ارتباطی به اسرائیل ندارد.

میان این همه بحث‌های مختلف، اما ماجرای لبنان و خسارت‌های ناشی از آن در داخل ایران یک بعد دیگر هم دارد. خرابی‌ها و ویرانی‌ها این حادثه چیزی نیست که لبنانی‌هایی که زمانی کشورشان به عروس خاورمیانه تشبیه می‌شد به سادگی از آن گذر کنند، لبنانی که اکنون با مسائل اقتصادی و نارضایتی مردم دست به گریبان است اکنون بخشی از بیروت زیبا را خراب شده می‌بینند. همین‌ها باعث شده تا اکنون، ایران و نقشی که در این ماجرا ایفا می‌کند محل سوال شود.

در حالی که امانوئل مکرون یک روز پس از انفجار بیروت به لبنان رفت و از آمادگی بازسازی این شهر خبر داد، ایران نیز تمایلی ندارد کشورهای همچون سوریه، لبنان و عراق و … به حوزه نفوذ غرب تبدیل شوند؛ به همین دلیل از ابتدا اعلام آمادگی کرده که در کمک به لبنان پیشقدم باشد. موضوع کمک به لبنان در شبکه‌های اجتماعی به مسئله‌ای برای ایجاد یک دوقطبی تبدیل شده و برخی معتقدند در شرایط اقتصادی کنونی ایران، لزومی به هزینه در کشورهای دیگر وجود ندارد اما بعضی ماجرا را از سویه‌های انسانی می‌نگرند و معتقدند در این شرایط باید به کمک انسان‌هایی شتافت که با مشکل مواجه شده‌اند. برخی نیز البته به سویه‌های اقتصادی ماجرا توجه دارند و می‌گویند باید در همین شرایط در لبنان سرمایه‌گذاری کرد تا هم تعامل ایران با گروه‌های داخلی لبنان بیشتر شود، هم از سرمایه‌گذاری بهره برد.

آیا ایران واقعا به فکر بازسازی خرابی‌های لبنان خواهد افتاد؟ و برای این کار و تبادلات مالی مسیر‌هایی غیر از مسیر‌های مالی معمول و رسمی را طی می‌کند؟

قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه اوضاع لبنان دراین مدت چه به لحاظ اقتصادی و چه سیاسی بغرنج بوده و این اتفاق نیز باعث خسارات جانی و مالی زیادی به این کشور شده است به رویداد۲۴ می‌گوید: ایران اقدامات بشر دوستانه‌اش را تنها باید از مسیر قانونی دولت با دولت یا از طریق هلال احمر انجام دهد و به هیچ عنوان از این مسیر خارج نشود.

او ادامه می‌دهد: در ارتباط با اقداماتی که ایران در قبال این حادثه انجام می‌دهد باید به چند نکته توجه کنیم؛ نخست اینکه لبنان تنها با ایران ارتباط ندارد کشور‌های خلیج فارس و سایر کشور‌ها نیز از متحدان لبنان هستند از سویی برخی از مشکلات کنونی لبنان به تحریم‌های حزب الله و ایران و ارتباطاتی که دارند برمی‌گردد.

این کارشناس مسائل بین المللی اضافه می‌کند: در چنین برهه‌هایی نباید اینگونه تصور کنیم که مثلا ایران هر آنچه که دلش می‌خواهد می‌تواند انجام دهد چرا که در این میان دشمنان جمهوری اسلامی با نفوذ زیادی که دارند مانع از اهداف منطقه‌ای ما خواهند بود.

محبعلی در پاسخ به این سوال که ایران در ماجرای خرابی‌های بیروت می‌تواند چگونه نقش ایفا کند یا در واقع چگونه باید عمل کند، اظهار می‌دارد: ایران باید کمک‌هایش را از طریق هلال احمر و به دولت لبنان برساند، اگر تلاش شود این کمک‌ها از طریق گروه‌هایی مانند حزب اله یا طیف‌های شیعی صورت بگیرد هزینه‌های دوباره و غیر ضروری برای ما ایجاد می‌کند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه درباره اینکه برخی می‌گویند «اکنون فرصت سرمایه‌گذاری و مشارکت در بازسازی خرابی‌های بیروت است» می‌گوید: بازسازی احتیاج به سرمایه و پول دارد، امروز هم شرکت‌های فنی مهندسی در ایران هستند که قادر به بازسازی باشند، اما باید تامین منابع مالی داشته باشند. در شرایط فعلی لبنان قرار نیست این تامین منابع را برای ایران داشته باشد؛ بنابراین هر کسی در بازسازی بیروت مشارکت کند یا باید منابع مالی‌اش را هم خودش تامین کند یا کمک‌های خارجی و سازمان‌های بین المللی در این ارتباط وجود داشته باشد. از سویی ایران هم تحریم است و هم در تبادل پول مشکل دارد بنابراین به نظر نمی‌آید فرصت اقتصادی سیاسی برای ما پیش آمده باشد.

محبعلی تاکید می‌کند: در هر صورت هرگونه کمک ایران دراین شرابط باید رسمی و در چارچوب سیاست‌های دو دولت کشور باشد و هر گونه کمک یا اقدامی دراین راستا جدای از دولت لبنان، در قالب حزب الله یا گروه هاو طیف‌ها و قبیله‌ها در نهایت جا را بر‌ای سوء تفاهم‌ها بیشتر کرده و در دراز مدت آثار سویی خواهد داشت و نمونه بارز دخالت در کشور‌ها تلقی می‌شود.