داستان مشکلات آب در بشیرآباد و سقط جنین که میگفتند چه بود؟
سرانجام پس از کش و قوسهای فراوان، سقط جنین چند مادر باردار در روستای بشیرآباد تربتجام تایید شد و رئیس دانشکده علوم پزشکی شهرستان تربتجام نهتنها پنج مورد سقط جنین، بلکه هشت سقط جنین و همچنین یک مردهزایی و یک فوت را تایید کرد. دومین بار که به روستای بشیرآباد مراجعه کردیم؛ آن خانم سالمندی
سرانجام پس از کش و قوسهای فراوان، سقط جنین چند مادر باردار در روستای بشیرآباد تربتجام تایید شد و رئیس دانشکده علوم پزشکی شهرستان تربتجام نهتنها پنج مورد سقط جنین، بلکه هشت سقط جنین و همچنین یک مردهزایی و یک فوت را تایید کرد.
دومین بار که به روستای بشیرآباد مراجعه کردیم؛ آن خانم سالمندی که در اولین سفرمان به روستا مدام در اعتراض به وضعیت آب روستا میگفت “گناه ما چیست؟” ، این دفعه چندین بار تکرار میکرد که “مگر ما …داریم که دروغ بگوییم؟” گویا به او گفته بودند که ادعای اهالی روستا تکذیب شده است. اما امروز با خوشحالی میتوان به او خبر داد که دیگر همه فهمیدند شما دروغ نمیگفتید مادرجان.
در این سفرهایی که به روستای بشیرآباد داشتیم اتفاقهایی را دیدیم که خیلی ناراحت کننده بود. زمانی که در حال گرفتن مصاحبه با یکی از اهالی روستا بودیم، بر اثر وزش باد شدید، منبع ذخیره آب بر زمین افتاد و ریخت؛ میدانید برای پر کردن آن منبع چندبار به قنات مراجعه کرده بودند و دبههای سنگین آب را به خانه آورده بودند و در یک چشم بر هم زدن تمامش از بین رفت؟
در این مدت تلاش کردیم تا مشکلات این روستا را بیان کنیم و باید توجه کرد که این روستا صرفا نمونهای از حداقل ۱۲ روستای دیگری است که در شهرستان تربتجام با تانکر آبرسانی میشوند. با تخصیص اعتبار ۱۰ میلیارد تومانی میتوان پنج روستای شهرستان را آبرسانی کرد و لبخند بر لب مردمانی نشاند که هیچ نمیخواهند، مگر آب.
اگرچه ادعای مردم این روستا مبنی بر سقط جنین در روزهای اول مورد شک و تردید قرار گرفت، اما سرانجام با گذشت ۷۲ ساعت از انتشار خبر، مورد تایید قرار گرفت.
دکتر محمد افکار، رئیس دانشکده علوم پزشکی شهرستان تربتجام در گفتوگویی که یکشنبه شب با ایسنا داشت با اشاره به کارگروهی که از سمت دانشکده علوم پزشکی برای بررسی اتفاقها به روستای بشیرآباد رفته بودند، بیان کرد: روستای بشیرآباد از سال ۸۵ تا کنون هشت مورد سقط جنین، یک مردهزایی، یک فوت نوزاد پنج روزه به علت مشکلات تنفسی و چهار مورد زایمان زودرس داشته است. آخرین مورد مردهزایی مربوط به حدود ۱۰ روز گذشته و یک جنین هشت ماهه بود.
وی در پاسخ به این سوال که در اصطلاحات تخصصی به چه چیزی «سقط» گفته میشود، عنوان کرد: چنانچه فوت جنین در کمتر از هفته بیستم اتفاق بیفتد به آن «سقط» گفته میشود و در صورتیکه این فوت در هفتههای بالاتر از بیستم دوران حاملگی منجر شود، به آن «مردهزایی» اطلاق میگردد.
افکار افزود: چرا که جنین پس از هفته بیستم یک انسان کامل است و چنانچه پس از هفته بیستم اتفاقی برای مادر رخ دهد، میتوان جنین را در صورتی که زنده باشد، زنده نگاه داشت؛ که در این وضعیت به آن «زایمان زودرس» میگویند و فرزند زنده میماند.
وی در پاسخ به سوالی درباره ادعای سقط شدن بیش از ۲۵ جنین روستای بشیرآباد گفت: تقاضا میکنیم مسئولان روستا اسامی را در اختیار ما قرار دهند تا بررسی کنیم؛ همان طور که شاهد هستند در این روزها حتی خانه به خانه روستای بشیرآباد را رفتیم تا وضعیت را بررسی کنیم.
رئیس دانشکده علوم پزشکی تربتجام ادامه داد: اگر چه پیشتر گفته بودیم که اکنون هفت مادر باردار در روستای بشیرآباد وجود دارد، اما طبق بررسیهای اخیر کارگروهی که به روستا رفته بودند مشخص گردید که ۱۱ مادر باردار وجود دارند.
افکار افزود: متاسفانه احتمال سقط جنین در سه ماهه ابتدای دوران بارداری بسیار زیاد است و همیشه به مادران بارداری که به مراکز بهداشتی مراجعه میکنند و یا بهورزها به سراغ آنها میروند، گفته میشود که در این دوران استراحت نمایند. در حوزه روستاها بهورزها تمامی نکات مراقبتی را به مادران میگویند و آموزش میدهند.
وی در پاسخ به سوالی درباره علت سقط و مردهزاییها در روستای بشیرآباد گفت: نمیتوانیم بگوییم که همه این موارد به دلیل حمل دبههای آب است چرا که در پروندهها چنین چیزی درج نشده و نیاز به فعالیت پژوهشی و مطالعاتی بر روی شرح حالهای بیماران در زمانهای گذشته است. این سقط ممکن است به دلیل کار زیاد هم بوده باشد.
رئیس دانشکده علوم پزشکی تربتجام سن بالای والدین، وجود سابقه سقط جنین قبلی، بیماریهای مزمن، مشکلات رحم و دهانه رحم، سابقه بیماریهای ژنتیکی و فامیلی، عفونتها، مصرف قلیان و دخانیات، چاقی، خستگی و حرکت دادن اجسام سنگین را از مهمترین عوامل سقط جنین برشمرد و بیان کرد: این موارد هر کدام میتوانند علت سقط جنین باشند؛ بهویژه همان طور که گفته شد، مادران باردار در سه ماهه اول باید مراقبتهای زیادی داشته باشند.
افکار عنوان کرد: به عنوان مثال به یکی از مادرانی که جنینش سقط شده بارها گفته و توصیه شده بود که باید در منزل استراحت کنند اما به دلیل اینکه مجبور بوده فعالیت داشته باشد، رعایت نمیکرد و این اتفاق افتاده است و همچنین به همه گفتهایم که از آب قنات مصرف نشود و این آب خوراکی نیست، اما زمانیکه آب دیگری در اختیار نباشد، اهالی مجبور هستند از این آب استفاده کنند.
وی تاکید کرد: در یک هفته اخیر به همکارانمان فشار زیادی آوردهایم تا مشکلات حوزه بهداشت و درمان روستای بشیرآباد به صورت کامل و صحیح بررسی شود و از مردم هم تقاضا میکنیم اگر اسمی از فردی دارند ارائه کنند تا تک به تک موارد را مورد بررسی قرار دهیم.
نایب رئیس شورای روستای بشیرآباد: در این چند سال حدود ۲۵ مورد سقط داشتهایم
همچنین حبیب قادری، نایب رئیس شورای روستای بشیرآباد به ایسنا گفت: جمعه شانزدهم خردادماه از دانشکده علوم پزشکی به روستا آمدند و با خانمهایی که گفته میشد سقط جنین داشتهاند، مصاحبه کردند و مدارک و مستنداتی را برای بررسی ثبت کردند. همچنین آب قنات را هم مورد بررسی قرار دارند.
وی با اشاره به موضوع سقط جنین بیان کرد: در این چند سال حدود ۲۵ مورد سقط داشتهایم که در این اواخر بوده و اسامی را یاداشت کردهایم و گواهیهای پزشکی آنها موجود است و برخی دیگر هم که با داروهای خانگی بودهاند و به بیمارستان مراجعهای نکردهاند، مدرک نداشتند اما شاهدان اتفاقات روستا وجود دارند.
قادری ادامه داد: روستا محیط کوچکی است و اگر دست بچهای مثلا بشکند، همه میدانند که کجا و چه طور و چگونه این اتفاق افتاده است. با چشم خود دیدهایم که مثلا خانمی در سال ۹۳ در حال حمل فرغون بود که پس از طی مسافت ۵۰ متر، دچار مشکل شد و سقط کرد.
وی تاکید کرد: اینها واقعیت روستای ماست و نهتنها از شورای روستا بلکه از هر فرد دیگری هم بپرسید بیان میکند و در جریان هستند.
امام جماعت روستا: این اتفاقات واقعیت است و همه بر اثر مشکل بیآبی
همچنین امام جماعت روستا هم بیان کرده است: این اتفاقات واقعیت است و همه بر اثر مشکل بیآبی است. اتفاقات سقط جنین که درباره آن گزارش تهیه میشود، همه بر اثر بیآبی است و حتی یکی از اینها از اعضای خانواده خودم بوده است.
تعدادی از مادران نیز از تجربههای سقط جنین خود گفتند: “شوهرم کارگر بود و روستا نبود و مجبور بودم از سر قنات آب بیاورم که با حمل چهار دبه آب به وسیله فرغون بچهام سقط شد”؛ “دو جنین تاکنون سقط کردهام، یکی دو ماهه و دیگری چهل روزه”؛ “من خودم ۱۰ سال پیش سه قلو سقط کردم در هفت ماهگی به دلیل مشکلات آب”، اینها برخی از جملاتی است که این مادران بیان کردهاند.
برخی دیگر از زنان روستا هم در گفتوگو با ایسنا از تجربههای سقط جنین خود بر اثر حمل فرغونهای آب گفتند و مدارک پزشکی این اتفاقات را در اختیار ایسنا قرار دادند.
همچنین مرتضی حمیدی، فرماندار شهرستان تربتجام در گفتوگو با ایسنا بیان کرد: در شهرستان تربتجام دوازده روستا داریم که با تانکر آبرسانی میشوند. در ۶ مورد از این روستاها به دلیل عدم اجرای کامل شبکه آبرسانی و ۶ مورد دیگر به دلیل کاهش منابع آب به این صورت آبرسانی میشوند که روستای بشیرآباد در زمره روستاهای گروه اول قرار میگیرد و وظیفه ذاتی آبفا این است که تا زمانیکه شبکه آبرسانی وجود نداشته باشد، با تانکر این آبرسانی انجام شود.
وی تاکید کرد: اینکه ما مشکل آب داریم مسئله پنهانی نیست و به این موضوع معترف هستیم؛ چرا که دو دهه در خشکسالی شدیدی قرار داشتیم و این منطقه هم گرم و خشک است و نزولات آسمانی کمی داشتیم و چاههای مناطقی مانند بشیرآباد با کاهش آب مواجه شد. از مردم هم عذرخواهی میکنیم که هنوز نتوانستهایم شبکه آبرسانی را برای روستاهای جامرود که شامل بشیرآباد، یخک، چنگآباد، کلاته اللهرسان و چشمهگل است، به صورت کامل ایجاد نماییم.
حمیدی اظهار کرد: اجرای این پروژه مجتمع آبرسانی بیش از ۱۰ میلیارد تومان اعتبار میخواهد و نماینده مجلس شهرستان هم در سال گذشته گفته بود تمام اعتباری را که به نماینده مجلس تعلق میگیرد، به حوزه آبرسانی روستایی، بهویژه همین روستاهای جامرود اختصاص دهیم اما آن اعتبار هم متاسفانه تخصیص پیدا نکرده است.
وی با بیان این مطلب که اولویت اول ما در شهرستان آبرسانی روستایی است، خاطرنشان کرد: آب از همه چیز مهمتر و مایه حیات است؛ در کمیته برنامهریزی شهرستان هم گفتهام که در حوزه اختیارات فرماندار چنانچه ۱۰ درصد از بودجه اعتبارات را خواستیم جابهجا کنیم، از هر ادارهای که کم کردیم باید آن را به آبفا اختصاص دهیم.
فرماندار شهرستان تربتجام متذکر شد: دهیار باید مشکلات را از طریق مراجع قانونی پیگیری کند؛ دهیار روستای بشیرآباد در یک سال اخیر چند بار به فرمانداری مراجعه کرده و مشکلات روستا را بیان کرده است و ما پیگیری نکردهایم، آیا اصلا مراجعه نموده؟ قبل از اطلاع رسانی و مصاحبه با رسانهها باید از مجاری که وجود دارد، مشکلات روستا مانند آب، گاز و… پیگیری شود. مصاحبه که راهش نیست. نمیگوییم مشکلات را نباید گفت، حتما باید گفت چرا که اگر گفته نشوند، پیگیری هم نمیشوند اما نوع بیان و این که چگونه و توسط چه کسی گفته شود اهمیت دارد تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرد.
حمیدی ادامه داد: بالاخره ما در نظام جمهوری اسلامی هستیم و عدهای از این مصاحبهها سوءاستفاده میکنند که به نفع نظام نیست. فرض بگیریم که در روستایی لوله میترکد و آب روستا چند ساعت قطع میشود، آیا باید مصاحبه کنند که آب روستا دو ساعت قطع است؟ مگر در شهر قطعی نداریم. همین الان هم چند روستای دیگر میخواهند به رویه دهیار بشیرآباد عمل کنند و آن مسیر را در پیش بگیرند؛ اگر اینطور باشد که سنگ روی سنگ بند نمیشود. میزان مصرف آب در تابستان که دماهای ۴۵ درجه را حتی تجربه میکنیم طبیعتا بالا میرود و روی منابع تولید که مشخص هستند فشار وارد میشود و ممکن است از مدار خارج شوند؛ مانند روستایی که روز گذشته پمپ آن سوخت و چند ساعت آب قطع بود.
وی عنوان کرد: همچنین در مصاحبهها گفته شده است که آب تانکر روستا در صورت عدم پرداخت آببها قطع میشود؛ با وجود این که از ابتدای سال جاری آبفا خصوصی شده است و دستورالعملهایی برایشان آمده که هزینه آببها باید گرفته شود، تاکید کردم که از روستاهایی که از نظر اقتصادی ضعیف هستند، بهویژه بشیرآباد هزینهای دریافت نشود و تا این لحظه هیچ پولی هم از این روستا دریافت نشده است. حتی روستاهای دیگر نیز که ابلاغ شده اما پول پرداخت نکردهاند، آب قطع نشده است.
رئیس آبفا تربتجام: چرا طی این سالها کسی از آبفا تقاضای رفع مشکل نکرده است؟
محسن عبداللهی، رئیس آبفا تربتجام نیز به ایسنا گفت: مشکلات روستای بشیرآباد از دهه ۸۰ و شروع خشکسالیها آغاز شد که حجم چاههایشان افت کرد و با مشکل کمبود آب مواجه شدند و در اوایل آن سالها به صورت آبرسانی با تانکر و تخلیه در سه محل سیار در داخل روستا انجام میشد که بنا به درخواست روستا طی تفاهمنامهای این محلهای سیار جمعآوری شد و آب تانکر در مخزن بتنی که به شبکه روستا متصل است، واریز میشود.
وی ادامه داد: در همان زمان اداره آبفا به شورای روستا و دهیار متذکر شد که این شیوه تبعات اجتماعی را به دنبال خواهد داشت و این مسائل در تفاهمنامه نیز قید شده است اما شورا و دهیاری پذیرفتهاند که مسئولیت توزیع آب در روستا را قبول میکنند و آبفا هیچگونه مسئولیتی در این زمینه نخواهد داشت.
عبداللهی ضمن بیان این مطلب که موظفیم روزانه به ازای هر نفر ۱۰ لیتر آب شرب اختصاص دهیم، بیان کرد: بر اساس سرشماری سال ۹۵ روستای بشیرآباد ۴۴۱ نفر جمعیت دارد که میزان آبی که روزانه با تانکر به این روستا میبریم ۱۲ هزار لیتر است.
وی متذکر شد: در همان زمان عقد تفاهمنامه پیشبینی میکردیم که در صورتی که آب به شبکه داخل روستا برود، به دلیل این که روستا دارای شیب است، برخی خانهها آب نخواهند داشت؛ اما مسئولان روستا و دهیار که نماینده فرمانداری است، تعهد دادند که روی توزیع آب نظارت خواهند کرد و مشکلی پیش نخواهد آمد.
رئیس آبفا تربتجام در پاسخ به این سوال که اهالی روستا گفتهاند به دلیل ازدحام جمعیت و ایجاد تنشهای اجتماعی گسترده که در مدل واریز آب به سه محل سیار وجود داشته، تقاضای تغییر شیوه آبرسانی را داشتهاند، گفت: چه طور در روستایی با ۷۴۵ خانوار چنین مشکلات اجتماعی وجود ندارد اما در روستای ۱۳۲ خانواری بشیرآباد این طور بوده است؟ زمانی که سه محل در روستای بشیرآباد در نظر گرفته شده بوده یعنی به ازای هر ۴۰ خانواده حدود یک تانکر سیار داخل روستا بوده است؛ آیا همه در یک ساعت آب برداشت میکردند که تنش و… پیش آمده است؟
عبداللهی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که در وضعیت فعلی که آبرسانی انجام میشود، طبق گفته خودتان به برخی از روستاییان به دلیل شیب روستا آب نمیرسد، اظهار کرد: آبفا در همان زمان به این موارد اشاره کرده و گفته شده که تنش در نحوه توزیع وجود خواهد داشت اما دهیار تعهد داده است که خودشان روی توزیع نظارت میکنند. اگر به ما باشد شبکه داخلی را حذف میکنیم و سه شیر داخل روستا میگذاریم تا برداشت نمایند.
وی ادامه داد: چرا در طی این سالها هیچ کس از آبفا تقاضای رفع مشکل نکرده است؟ یک نامه کتبی درباره مشکلاتشان به آبفا ارائه کردهاند؟ چرا اگر این همه مشکل داشتهاند، هیچ اطلاعی ندادهاند؟
عبداللهی گفت: متاسفانه بشیرآباد در نقطهای واقع شده که نه چاه کشاورزی، نه قنات، نه چاه و جای دیگری که بتوان آب آن را تامین کرد، ندارد. ما در برخی روستاها برای تامین آب روستا حتی چاه اجاره کردهایم تا مردم مشکلی نداشته باشند. روستای بشیرآباد همراه با چهار روستای دیگر ذیل پروژه مجتمع آبرسانیای به نام چشمه گل هستند. این پروژه بر اساس برآوردهای سال ۹۸ نیازمند اعتبار ۱۰ میلیارد تومانی است. این همان پروژهای است که آقای دهیار گفتهاند برای برقدار کردنش ۲۵۰ میلیون تومان در سال گذشته بودجه پیشبینی شده اما تخصیص اعتباری صورت نگرفته است. باید گفت حتی اگر ۹ میلیارد و پانصد میلیون تومان هم اعتبار برسد باز هم آب بشیرآباد تامین نمیشود؛ چرا که این پروژه نیازمند ۲۰ کیلومتر لولهگذاری است و بشیرآباد در آخرین روستا قرار دارد.
وی اظهار کرد: وضعیت بودجه شهرستان که پاسخگوی چنین پروژههایی نیست و محدود است؛ همچنین در اداره آبفا تربتجام وظیفه تامین آب شرب برای ۲۲۵ هزار نفر را بر عهده داریم که با توجه به شرایط جغرافیایی با تنش آبی هم مواجه هستیم و باید شهرستان را مدیریت نماییم. آب و فاضلاب روستایی و شهری هم جدیدا با هم ادغام و بخش خصوصی شده است و تامین هزینهها بر عهده خودمان است. ما دهم ماه جاری فقط حقوق نصف پرسنل خودمان را توانستهایم پرداخت کنیم.
عبداللهی افزود: راهکار تامین آب دائمی بشیرآباد، آن مجتمع آبرسانی است اما پیشنهادهایی شده تا از یک محل در روستای دیگر آب برای بشیرآباد تامین شود؛ اول باید توجه داشت محل تاریکدره فصلی است و بر اساس بارندگی آب دارد و یا ندارد. همچنین زمانی که ما میخواهیم سرمایهگذاری کنیم باید مطمئن باشیم حداقل برای چندین سال آب وجود خواهد داشت تا بیتالمال هدر نرود. تامین آب از محل تاریکدره برای روستای بشیرآباد هم تبعات اجتماعی و هم نیاز به چاه کمانه، حفر قنات و هشت متر لولهگذاری دارد.
وی با اشاره به موضوع دریافت وجه آببها از روستای بشیرآباد گفت: ما خودگردان هستیم و باید هزینههای خود را تامین کنیم؛ که البته هم به حق هستند و هم این رقمی که برای روستا تعیین شده یک پنجم هزینهای است که برای انتقال آب به روستا صورت میپذیرد؛ گفته شده ما روستا را تهدید به قطع آب کردهایم، پس چرا انجام ندادیم؟ آیا روستا یک ریال تاکنون پرداخت کرده است؛ با وجود این که براساس قانون باید دریافت کنیم. ما یک تانکر داریم که تمام شهرستان را پوشش میدهد اما تاکید کردهایم که بشیرآباد حتما روزانه باید آبرسانی شود، چون منبع تامین آب دیگری ندارند.
رئیس آبفا تربتجام با اشاره به موضوع صدور قبض آببها برای روستاییان گفت: ما اصلا قبضی در این سه ماه ندادهایم و سیستمهای مالی ما بههم نخورده است؛ چراکه برای صدور قبض باید با هم لینک شوند.
عبداللهی در پاسخ به سوالی درباره این که پس چرا قبضی با شماره اشتراک ۶۶* در تاریخ شانزدهم اردیبهشت ماه سال جاری به مبلغ ۵.۴۹۱.۰۰۰ ریال صادر شده است، گفت: آیا پولی گرفته شده و این قبض پرداخت شده است؟ این فیش به دلیل این است زمانی که ما به فرمانداری برای دریافت حق آببها نامه زدیم تا دهیارهایی که روستایشان به صورت تانکری آبرسانی میشوند به امور مشترکین مراجعه کنند، صادر شده است؛ چراکه اگر میخواهیم به روستایی با تانکر آبرسانی کنیم باید توسط فیش باشد. پس از صدور فیشها فرمانداری تقاضا کرد که در بعضی روستاها که منابع درآمدی کمی دارند که یکی همین بشیرآباد است، مبلغی دریافت نشود که دریافت هم نکردیم.
وی تصریح کرد: خیلی زحمت کشیده میشود تا زمانیکه شیر خانهها باز میشود، آب داشته باشد و طرح بعضی مطالب باعث قضاوتهای ناصحیح نسبت به همکاران ما میشود. مثلا زمانی که حرف از سقط جنین میآید؛ من خودم روستا زاده هستم و ۱۵ سال با دبههای بیست لیتری آب به خانه میبردم؛ در یک روستا کار روستا زیاد است و زن روستایی هم اهل کار است حتی دو برابر مردان کار میکنند، اگر گوسفند جابهجا کنند، سقط اتفاق نمیافتد؟ از پله بیفتند؟ از موتور بیفتند؟ سقط جنین هزار دلیل ممکن است داشته باشد؛ بعد برخی مواردش ثبت و ضبط هم نشده، چهطور موضوع سقط جنین مطرح میشود.
عبداللهی تاکید کرد: در این ماجرای روستای بشیرآباد یک نفر آمد از آب و فاضلاب بپرسد که آب چرا در مخزن است یا شیوه آبرسانی چگونه است؟ شما اولین نفر هستید.
رئیس آبفا تربتجام گفت: در این روستا در دهه هشتاد زلزله شده و پس از آن هم روستا با مقداری جابهجایی بنا شده است؛ خوب چرا این روستایی که در این محل نه کشاورزی دارد، نه چاه دارد و…، در همان زمان به چند کیلومتر جلوتر منتقل نشد و کنار جاده نیامده است تا این مشکلات را هم نداشته باشد؟
عبداللهی در پایان با اشاره به شیوع بیماری کرونا اظهار کرد: مصرف آب طی ماههای اخیر به شدت بالا رفته است و دغدغه تامین آب داریم؛ ما بسیار بالاتر از سرانه تولید به ازای هر نفر، آب تولید میکنیم اما مصارف افزایش فراوانی پیدا کرده است و از مردم خواهشمندیم به صرفهجویی آب توجه داشته باشند. همچنین مجموعه آبفا هر زمان کوتاهیای داشته باشد جسارت عذرخواهی کردن از مردم را دارد.
امیدواریم خبر آینده ما از روستای بشیرآباد در روزهایی نزدیک و اختصاص اعتبار ۱۰ میلیارد تومانی برای پروژه مجتمع آبرسانی و وصل شدن آب پنج روستا باشد.
برچسب ها :
ناموجود- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰