ملالِ شاد

جارستان به نقل از ایرنا؛ سامانه” شاد ” شبکه آموزشی دانش آموزان سرزمینمان آمد تا شاید برای عقب نماندن از تحصیل در بحران کرونا، شادی بیافریند؛ اما گویا لبخند نرم و دلباز این سامانه هم نصیب دارا شد و علاوه بر بروز مشکلات فنی، ملالش دامان نادار را گرفته است.

می گویند، همه آدمیان به آنانی که در زیر فشار رنج، استخوان خرد می کنند درس صبر و تحمل می دهند اما وقتی خود صاحب آن درد می شوند نمی توانند و صبر و قرار را از دست ندهند؛ امروز هم که کرونا دنیا گیر شد، در این بحران مشکلاتی نمودار شد که شاید هیچگاه گمانش نمی رفت و حال برآن باید شد تا مشکلات یک به یک شناسایی، بررسی و ارائه راهکار شود.
سامانه آموزشی شاد نرم افزاریست در فضای مجازی تا از طریق آن مشکل آموزش دانش آموزان و معلمان در بحران مرتفع شود؛ اما همه ماجرا به این خوشی نماند و مشکلاتش در نصب و راه اندازی از سویی و از دیگر سو ناله خانوارهایی را برآورد که خود در بحران کرونا به غم نان دچار شدند و اینک غم جاماندن فرزندان از آموزش بدلیل نداشتن موبایل و سیستم های الکترونیکی برایشان رنج مضاعف شده است.
خبرنگاریم و قرنطینگی در ذات خبر نمی گنجد؛ در دفتر کار مشغول تنظیم خبر بودیم که در باز شد و پیرمردی به اشتباه وارد دفتر ایرنای رشت شد و سراغ شرکتی را می گرفت و وقتی متوجه شد وارد دفتر خبرگزاری ایرنا شده است، گفت : چه نشسته اید؟ بیایید ببینید خانواده ها گرفتار شدند؛ این سیستم شاد چیست؟
وی می گوید: اگر اجازه ندارید خبری برای مشکلات شاد تهیه کنید دستکم گزارشی بنویسید و از مردم درخواست کنید در نذر فرهنگی شرکت کنند و گوشی های دست دوم و بدون استفاده خود را به مدارس ببخشند تا در اختیار دانش آموزان بی بضاعت قرار گیرد، همه نذرها که نباید خوراکی باشد.
وی خود را بازنشسته فرهنگی معرفی می کند و می گوید: ای کاش! مدیران دانش آموزانی را که دارای ضعف مالی هستند، شناسایی کنند و از توانگران مدرسه بخواهند در این راستا اقدام کنند.
او خود به کلام خدا سوگند می خورد که در فامیل دوره افتاده و برای این کار پول جمع می کند و توانسته سه گوشی موبایل با مدل های پایین اما کارا تهیه کند و به دانش آموزانی که می داند در این رابطه با مشکل مواجه هستند ببخشد و گوشی خودش را هم به فرزند یکی از فامیل بخشیده تا از فرایند تحصیل باز نماند.
اصلا گویی سوژه خودش با پای خودش آمده بود؛ صحبتهایش را یادداشت کردم و به یاد شکوه های چند روز گذشته مادر عسل ساکن یکی از روستاهای گیلان افتادم.

دغدغه نداشتن موبایل

عسل ساکن روستا و دانش آموز کلاس هشتم است، پدرش دستفروش بازارهای هفتگی گیلان است؛ خودش گویی رو نداشت سخن بگوید اما مادرش مدام توجیهش می کرد حرف بزن همانی که مدام فریادش بر سر ماست را بگو مگر فقط ما یک نفر ناداریم بگو شاید گرهی گشوده شود.
عسل از خبرنگار ایرنا می خواهد نام فامیلی و روستایشان گفته نشود و من هم به او قول می دهم و او می گوید : بیشتر بچه های مدرسه گوشی دارند اما در خانواده ما فقط پدرم یک گوشی ساده دارد؛ من هم شرایط مالی خانواده ام را می دانم و هیچوقت خواسته هایم را نمی گویم تا پدر و مادرم آزار ببینند اما الان بدلیل کرونا و تغییر سیستم آموزشی مجبورم و خجالت می کشم بگویم پول نداریم گوشی بخرم.
او می گوید: اما پدرم با خانواده اش صحبت کرده و قرار است یک میلیون پولی که در صندوق خانوادگیشان هر ماه جمع می شود و پس از قرعه کشی به یکی از اعضا وام داده می شود را این بار بدون قرعه کشی به پدر من بدهند تا برایم یک گوشی دست دوم لمسی تهیه کند.

ضعف اینترنت

به پیشنهاد همکار خبرنگارم با معلمی تماس گرفتم که در زمینه سامانه شاد با مشکل مواجه شده بود؛ با زهرا ایمان پور آموزگار ابتدایی رشت تماس گرفتم؛ هنوز کلام کامل ادا نشده بود که گفت: باور بفرمایید از استرس ” شاد ” قلب درد گرفته ام؛ اینترنت ضعیف است و کل ساعات روز درگیرم تا مطالب را بارگذاری کنم؛ اول می باید پیام رسان های داخلی تقویت شوند؛ مشکلات بررسی و سپس به عنوان یک سامانه رسمی معرفی شود.
ایمان پور می گوید : سیستم باید بگونه ای باشد که معلم و دانش آموز آنلاین باشند اما اینترنت بقدری ضعیف است که بارگذاری مطالب به سختی صورت می گیرد، دانش آموزان هم نمی توانند بموقع مطالب و یا سوال امتحانات را دریافت کنند در نتیجه این موضوع کلافگی والدین و دانش آموزان را در پی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه دانش آموزان ثروت این سرزمین هستند و نباید بی تفاوت از آموزش و پرورششان گذشت، می گوید: من حاضرم دانش آموزان کلاس را در سه گروه تقسیم کنم و با حفظ موارد بهداشتی و رعایت فاصله گذاری هوشمند آموزش حضوری را شروع کنم؛ چون سامانه شاد به واقع دچار مشکلات عدیده است.

نقص در احراز هویت

حسین مصداقی دبیر یکی از هنرستان های روستایی استان است و با اشاره به ضعف برخی خانواده ها در تهیه وسایل الکترونیک برای فرزندانشان می گوید : برخی خانواده های روستایی توان خرید گوشی را ندارند و به این واسطه، برای نصب سیستم شاد حتی برای تهیه یک گوشی دست چندم هم مقروض شده اند.
وی می گوید : البته فقط دانش آموزان نیستند که دچار ضعف اینترنت و نداشتن وسایل الکترونیک هستند بلکه برخی دبیران هم با مشکلات ثبت نام و بارگذاری مطالب و از طرفی نرسیدن مطالب به دست دانش آموزان مواجه هستند.
وی ادامه می دهد : تا دوهفته پس از نصب سامانه شاد، هویتم از سوی این سامانه تایید نمی شد و پس از تماس های مدام و همکاری اداره آموزش و پرورش بالاخره این مشکل رفع شد اما اکنون هیچ کلاسی در این سیستم برایم تعریف نشده است؛ اما قول مساعد داده اند این موضوع بزودی مرتفع شود.

رسمیت یافتن یک سیستم جدید نیازمند آسیب شناسی است

رضا علیزاده جامعه شناس گیلانی خود را یکی از افرادی معرفی می کند که ملال سامانه شاد دامنگیر خود و خانواده اش شده و می گوید: بسیاری از خانواده ها بضاعت مالی ندارند و می باید از پیش برای این موضوع چاره اندیشیده می شد تا مثلا با برخی مراکز فروش توافقاتی صورت می گرفت که امکان خرید قسطی موبایل فراهم می شد.
وی ادامه می دهد :تنها فشار مالی نیست که گریبانگیر برخی خانواده هایی شده که فرزندانشان در مدارس دولتی مشغول به تحصیل هستند؛ زمان حضور آنلاین برای دانش آموزان تعریف شده نیست و این موضوع برای خانواده ها بدلیل تغییر ناگهانی سیستم آموزشی مشکل آفرین شده و این موضوعات در برنامه ریزی ها لحاظ نشده است.
علیزاده می گوید: معلمان متعهد از پیش از عید آموزش در فضای مجازی را آغاز کرده بودند؛ باید اجبار برداشته شود چرا که در این شرایط بحران کرونا این موضوع خود فشار مضاعف روحی بر خانواده، دانش آموز و معلم است؛ باید این موضوع با اندیشه بیشتری برنامه ریزی و اجرایی می شد.
وی ادامه می دهد :آموزش پرورش قوه ناظره است و باید روش های جایگزینی معرفی می شد؛ بطوریکه از معلمان می خواستند فعالیت های مجازیشان بارگذاری و دیده شود و همین موارد بعنوان یک فعالیت قابلیت ارزیابی باشد؛ اما اینکه تنها این سامانه معیار سنجش باشد صحیح نیست.

شکاف دیجیتالی نباید موجب شکاف آموزشی شود

معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی هم” شاد” را سامانه ای مستقل و با ظرفیت های بسیار توصیف می کند و می گوید: بحران و پدیده غیر منتظره کرونا در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی بویژه سلامت بروز یافت بگونه ای که طولانی ترین تعطیلی مدارس را رقم زد و در مواجهه این وضعیت طبیعی است که باید تدبیری اندیشیده می شد.
سید جواد حسینی در گفت و گو تلفنی با خبرنگار ایرنا با تاکید بر این موضوع که شکاف دیجیتالی نباید موجب شکاف آموزشی شود، افزود: نخستین گام برای آموزش در بحران پدید آمده، مددرسانی سیما بود که در شبکه های مختلف، تدریس را راه اندازی کرد و دومین کار این بود که معلمان با استفاده از خلاقیت و ظرفیت های موجود، کار آموزش را پیش بردند؛ بطوریکه معلمان فقط یک و نیم میلیون ساعت در حوزه آموزش و پرورش استثنایی با ایجاد کانال های متعدد و تعاملات مختلف، آموزش دانش آموزان را پی گرفتند.
وی اظهار داشت: اما این روند رافع مشکل نبود و نیازمند برنامه ریزی و ساماندهی منظمی از ناحیه نظام تعلیم و تربیت بود؛ لذا وزارت آموزش و پرورش بدنبال ایجاد یک پلت فرم و سامانه باظرفیت، امن و منعطفی بود که بتواند پرحجم ترین کاربران را در خود داشته باشد تا بتواند فرآیند یاد دهی و یادگیری را مدیریت کند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی سامانه شبکه آموزشی دانش آموزان (شاد) ایجاد شد و در حال حاضر متولی این است که بتواند ۲۰ تا ۲۵ درصد از محتوای درسی باقیمانده را در قالب این شبکه ارائه دهد؛ لذا طبیعی است؛ وقتی شبکه ای با یک حجم جغرافیایی گسترده به پهنه جغرافیایی ایران و برای بیش از ۱۵ میلیون دانش آموز با بیش از ۸۰۰ هزار معلم در ۱۱۰ هزار مدرسه در یک بستر جدید کاری راه اندازی شود مشکلاتی نیز بروز کند.
دکتر حسینی افزود: این مرحله اول کار است؛ باید همچنان ظرفیت های انعطاف پذیر ایجاد کرد؛ در ابتدای کار یک گروه فنی نواقص را بسرعت شناسایی کردند و در پی رفع آن برآمدند بطوریکه الان به لحاظ احراز هویت و ورود دانش آموزان با کمترین مشکل مواجهیم .
وی ادامه داد: اما مساله اساسی وجود عده ای از دانش آموزان است که بنا بدلایلی امکان دسترسی برای اتصال به شبکه و یا گوشی ندارند که این تعداد در حوزه استثنایی بیش از ۳۰ درصد دانش آموزان است و در مجموع در کشور هم به احتمال، همین تعداد باشند؛ در این راستا موظفیم و تاکید وزیر آموزش و پرورش نیز بر این موضوع استوار است که از طریق راهکارهای جایگزین شرایطی فراهم شود که هیچ دانش آموزی در زمان تعطیلی مدرسه از پوشش آموزش و پرورش دور نماند.
وی تصریح کرد: بنابراین راههای گوناگونی چون تولید بسته های آموزشی، آموزش های منزل محور و در مواقع اضطرار و تعداد دانش آموزان انگشت شمار (مثلا برای مدارس استثنایی با دو دانش آموز) حضور در مدرسه پیگیری شود تا هیچ دانش آموزی از فرآیند آموزش باز نماند.
حسینی گفت: وقتی آموزش و پرورش تلاش کرده این سامانه مستقل و بسیار با ظرفیت را راه اندازی کند و مجموعه های متعددی را پای کار بیاورد دلیلی ندارد معلم و دانش آموزی که بتواند در بستر این شبکه از آموزش استفاده کند، از این امکان بهره مند نشود؛ مثل این است که در شرایط عادی بگوییم دانش آموزی به مدرسه نیاید چون راهش دور است.
وی می افزاید: ممکن است ۲۰ درصد دانش آموزان وسیله و امکان دسترسی نداشته باشند که باید از راه های جایگزین بهره بگیرند؛ اما آنانی که این امکان را دارند همانطور که از مدرسه فیزیکی استفاده می کنند باید از این سامانه نیز استفاده کنند تا امکان مدیریت سراسری بر نظام تعلیم و تربیت در تعطیلی مدرسه محقق شود.

سامانه ” شاد ” وزارت آموزش و پرورش آمد، تا شاید برای عقب نماندن از تحصیل فرزندان سزمینمان در بحران کرونا فرصتها و ظرفیت های جدید بیافریند، اما چالش ها و نواقص بروز یافته دغدغه ای جدی برای بخشی از خانواده ها و دانش آموزان شده است که امید آن داریم مشکلات بروز یافته در سامانه جدید آموزشی شاد بطوری مرتفع و از دغدغه مخاطبانش بکاهد.
می گویند، همه آدمیان به آنی که در زیر فشار رنج سنگین، استخوانش در حال خرد شدن است درس صبر و تحمل می دهد اما وقتی خودش صاحب آن درد شد نمی تواند صبر و قرارش را از دست ندهد و به قول شکسپیر نه! نه! نصیحتم نکن درد من از پند تو بلند آواز تر است …