راستی‌آزمایی یک ادعای نگران‌کننده/ مقاومت کرونا در برابر مواد ضدعفونی کننده بیشتر از تصورهاست؟

جارستان: یک متخصص بهداشت محیط می‌گوید: پژوهشی که اخیراً درباره مقاومت ویروس کرونا در برابر انواع گندزداها منتشر شده نتیجه عجیبی را نشان می‌دهد که اگر بخواهیم دستاورد این مقاله را تأیید کنیم، افراد بایستی دست‌های‌ خود را به مدت ۵ دقیقه در تشت ماده گندزدا قرار دهند و همیشه یک سطل و حجم زیادی گندزدا همراه داشته باشند.

طبق پوستر منتشرشده، ویروس کرونا حتی در دمای ۷۰ درجه پنج دقیقه ماندگار است؛ موضوعی که بسیاری از مردمی را که با گرم کردن مواد غذایی از گندزدایی آن مطمئن می شدند را نگران کرده است.

اخیراً پژوهشی از محققان درباره پایداری SARS-COV-۲ در محیط‌های مختلف منتشر شده است. در این مطالعه محققان ویروس جدید کرونا را در بافت سلول کشت داده‌اند تا ماندگاری آن را در دما و سطوح مختلف مشخص کنند. این مطالعه توسط کمیته مشورتی دندانپزشکی کرونا در معاونت درمان ترجمه شده و بر اساس آن، جدولی تهیه شده و در اختیار عموم قرار گرفته است که بر اساس آن ویروس کرونا در دمای ۴ تا ۲۲ درجه ۱۴ روز زنده می‌ماند و در همین مدت بیماری‌زایی دارد. همچنین بیماری‌زایی این ویروس در دمای ۳۷ درجه به دو روز کاهش می‌یابد. در دمای ۵۶ درجه میزان ماندگاری و بیماری‌زایی ویروس کرونا به ۳۰ دقیقه می‌رسد و در دمای ۷۰ درجه پس از پنج دقیقه ویروس از بین می‌رود. همچنین میزان مقاومت این ویروس بر روی کاغذ ۳ ساعت، روی پارچه و چوب ۲ روز، روی شیشه ۴ روز، روی استیل، پلاستیک و سطح درونی ماسک ۷ روز و روی سطح خارجی ماسک بیش از ۷ روز زنده می‌ماند و بیماری‌زایی دارد.

محمدعلی ززولی عضو هیئت علمی گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی مازندران می‌گوید با مطالعه اصل مقاله و ترجمه آن، می‌توان هم به اصل مقاله و هم ترجمه آن نقدها و ایراداتی وارد کرد.

وی توضیح می‌دهد: بخش سوم این پژوهش بررسی تأثیر گندزداهای مختلف روی ویروس جدید کروناست که این مطالعه، گندزداهای مختلف را با زمان «ماندگاری» ۵ دقیقه و بیشتر(۱۵ و ۳۰ دقیقه) مورد بررسی قرار داده و در تمام موارد به استثنای محلول رقیق شده صابون، پس از ۵ دقیقه ویروسی مشاهده نشده است.

وی می‌افزاید: ایراد جدی در طراحی بخش سوم این پژوهش این است که زمان کمتر از ۵ دقیقه مثلا ۱ دقیقه بررسی نشده که اگر بررسی می‌شد، قاعدتا با توجه به مطالعات گذشته و دستورالعمل‌های سازمان‌های مسئول زمان یک دقیقه کافی بود.
دومین ایرادی که ززولی به آن اشاره می‌کند این است که صابون میکروب‌کش نیست، بلکه یک پاک کننده است، ولی محققان این پژوهش آن را با غلظت کم به‌عنوان ویروس‌کش استفاده کرده‌اند که نادرست است. در جدول اول نتایج تست گندزداهای مختلف توسط محققان و در جدول دوم ترجمه آمده است. علامت U در جدول اول به معنی عدم مشاهده(Undetectable) است.

ززولی ادامه می‌دهد که متأسفانه مترجمان این مقاله هم قادر نبودند متن را به‌خوبی ترجمه کنند. مثلا مترجمان باید اعلام می‌کردند زمان کمتر از ۵ دقیقه بررسی نشد، همان‌طوری که در متن مقاله لاتین، خود محققان به آن اشاره کرده‌اند. همچنین مترجمان، نسبت‌های گندزداهای مورد استفاده را هم اشتباه در جدول نوشته‌اند، مثلا نوشته‌اند هیپوکلریت رقیق شده ۵ درصد. در حالی که منظور نویسنده مقاله، محلول حاوی غلظت ۰.۱ درصد کلر بوده است، نه رقت حجمی. اگر منظور مترجم رقت حجمی هم باشد، رقت محلول ۱ به ۴۹، ۲درصد خواهد بود نه ۵ درصد.
ززولی می‌افزاید: بایستی اشاره می‌شد که صابون ویروس‌کش نیست، بلکه عمل پاک‌کنندگی و زدایش انجام می‌دهد.  از سوی دیگر، این مقاله از نظر روش کنترل عفونت محیطی روش مناسبی استفاده نکرده و از طرفی مترجم هم نتوانسته است مفهوم مقاله را برساند.
به اعتقاد ززولی اگر بخواهیم دستاورد این مقاله را تأیید کنیم مفهوم آن این است که افراد بایستی دست‌های‌ خود را مدت ۵ دقیقه در تشت ماده گندزدا قرار دهند و همیشه یک سطل و حجم زیادی گندزدا همراه داشته باشند. این در حالی است که نگهداری دست در محلول ۵% (یعنی وایتکس غلیظ) به مدت ۵ دقیقه موجب آسیب جدی به پوست و مشکلات تنفسی خواهد شد. ضمن اینکه الکل به خاطر فرار بودن در زمان‌های آزمایش محقق تا ۳۰ دقیقه از محیط خارج می‌شود.
گفتنی است مقاله مذکور در سایت معتبر لنست درج شده، اما با توجه به اینکه در شرایط ازمایشگاهی چنین نتایجی داده است، لازم است با دقت بیشتری بررسی شود، اما به نظر می‌رسد صرف اینکه یک مقاله علمی است، نمی‌توان آن را به عنوان یک راهنمای رسمی برای عموم مردم منتشر کرد و سبب نگرانی و هراس شد./ سایت تیک