جدال ۵ میلیارد دلاری ایران و آمریکا؛ پمپئو: کرونا بهانه رسیدن به پول است

جارستان: درخواست وام ۵ میلیارد دلاری ایران بیست و سه روز پس از ارائه به صندوق بین‌المللی پول، همچنان سوژه اصلی جدال دیپلماتیک جمهوری اسلامی و آمریکاست.

پس از آن که کریستالینا گئورگیوا، رییس صندوق بین‌المللی پول از لحاظ یک بسته وام اضطراری ۵۰ میلیارد دلاری برای کشورهایی که بیشترین درگیری را با ویروس کرونا دارند، خبر داد، نزدیک به ۸۰ کشور عضو صندوق از جمله ایران برای استفاده از این وام اعلام نیاز کردند.

درخواست ۵ میلیارد دلاری ایران روز ۶ مارس(۱۶ اسفند) با امضاء عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی خطاب به رئیس صندوق بین‌المللی پول ارسال شد. اما در جریان بررسی درخواست کشورها، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هفته گذشته اعلام کرد که واشنگتن با نخستین درخواست جمهوری اسلامی‌ مخالفت کرده و در صورت لزوم از حق وتوی خود در این مورد استفاده می‌کند.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا شنبه شب نیز با انتشار بخشی از سخنان حسن روحانی در حمایت از تلاش‌های وزارت خارجه برای ایجاد کارزار جهانی علیه تحریم‌های آمریکا، بار دیگر در صفحه توییتر خود تاکید کرد که جمهوری اسلامی مقابله با ویروس کرونا تنها دستآویز و بهانه‌ای است که رهبران ایران خود را به پول نقد برسانند.

در مقابل، عباس موسوی، سخنگوی وزات خارجه ایران روز یک‌شنبه با اشاره به توییت وزیر خارجه آمریکا، آن را در راستای مانع تراشی ایالات متحده در برابر دریافت وام ایران از صندوق بین‌المللی پول ارزیابی کرد. آقای موسوی همچنین از سرنوشت درخواست وام ایران ابراز بی‌اطلاعی کرد و مرجع اصلی آن را بانک مرکزی و وزارت اقتصاد اعلام کرد.

این در حالی است که، علیرضا رحیمی، عضو هیات رئیسه مجلس ایران روز ۲۷ مارس(۸ فروردین) با انتشار توئیتی از موافقت صندوق بین‌المللی پول با بخش عمده درخواست ایران خبر داد. البته او مرجع این درخواست را شخص وزیر خارجه و نه بانک مرکزی ایران عنوان کرد.

همزمان رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز از روند مثبت درخواست ایران در صندوق بین المللی خبر داد. آقای همتی با رد ادعای آمریکا تاکید کرد:«تلاش ما صرفاً در جهت برداشتن محدودیت ها برای انتقال منابع ارزی بانک مرکزی، برای تداوم تأمین دارو و تجهیزات برای مقابله با این بیماری عالم‌گیر است.»

اشاره آقای همتی به توییت وزیر خارجه آمریکا بود که ضمن مقصر دانستن حکومت ایران در شیوع گسترده ویروس کرونا در ایران، یاد آورد شده بود که منابع مورد نیاز این حکومت برای «اقدامات تروریستی در منطقه» اجازه استفاده از منابع مالی در جهت کمک به مردم را نمی‌دهد؛ به طوری که رهبر ایران اخیرا درخواست کمک‌های انسان دوستانه آمریکا را رد کرده است.

هنوز مشخص نیست صندوق بین‌المللی پول با وجود عضو پرنفوذی همچون آمریکا با چه میزانی از وام درخواستی ایران موافقت کرده ولی این نهاد بین‌المللی پیشتر اعلام کرده بود که به دلیل وجود اختلاف نظر میان اعضاء در به رسمیت شناختن نیکلاس مادورو به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا با درخواست وام این کشور برای مقابله با شیوه ویروس کرونا موافقت نشده است.

این در حالی است که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته اعلام کرده بود که اعضای اتحادیه اروپا از درخواست ایران و ونزوئلا برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول با هدف مبارزه با شیوع ویروس کرونا حمایت می‌کنند.

اما پرونده وام ایران در صندوق بین‌المللی پول، یک امتیاز منفی فنی نیز دارد. صندوق بین‌المللی پول به همراه بانک جهانی از اعضای دائم نشست‌های کاری گروه ویژه اقدام مالی(FATF) هستند؛ نهادی که مسئولیت تعیین استانداردهای بین‌المللی مقابله با پولشویی و تامین مالی تروریسم را بر عهده دارد.

گروه ویژه اقدام مالی، ۲۱ فوریه گذشته با انتشار بیانیه‌ای ایران را به دلیل عدم الحاق به معاهده مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی(معاهده پالرمو) و معاهده بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم(CFT) در فهرست سیاه خود قرار داد. بدین ترتیب بانک‌ها و موسسات مالی ایرانی به عنوان نهادهای مالی پرریسک وارد فهرست سیاه جهانی شد؛ رخدادی که اخذ تسهیلات مالی از بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی همچون بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول برای دولت ایران بسیار دشوار کرده است.

صندوق بین‌المللی پول به عنوان یک نهاد پولی بین‌المللی با هدف توسعه همکاری جهانی در زمینه پولی و ارزی در سال ۱۹۴۵ تاسیس شد و تاکنون ۱۸۹ کشور جهان از جمله ایران در آن عضو شده‌اند. سهم هر کشور در این نهاد، میزان اعتبار وام‌گیری و نیز حق رأی آن را تعیین می‌کند. حق رأی آمریکا و اروپا در این نهاد نزدیک به ۴۹ درصد است و با توجه به این که تصمیم گیری در صندوق نیازمند جلب ۸۹ درصد آراء است، آمریکا و اروپا از حق وتو برخوردارند./ سایت تیک