بازگشت کارت سوخت؛ سناریو‌های دولت برای “قیمت بنزین”

بر اساس اعلام وزارت نفت قرار است دوباره بعد از چندین سال کارت سوخت‌های شخصی به چرخه سوختگیری بازگردد، علت این امر نیز جلوگیری از قاچاق سوخت اعلام شده است، اما برخی از کارشناسان معتقدند، این امر می‌تواند مقدمه‌ای برای افزایش قیمت بنزین در سال آینده باشد.

در اواسط بهار بود که خبر‌ها همگی از سهمیه بندی و افزایش حکایت می‌کرد و دولت خود را مهیای این کار می‌دید، اما با توجه به مخالفت مجلس و همچنین نارضایتی مردم، این کار به سرانجام نرسید، اما به نظر می‌رسد افزایش قیمت بنزین و دیگر حامل‌های انرژی اجتناب ناپذیر است و در نهایت طی سال آینده محقق خواهد شد.

وحید شقاقی تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه دولت بنا داشت در خرداد و اردیبهشت ماه بنزین را گران کند، گفت: «اما مجلس در این زمنیه موافق نبود و اعتقاد داشت تیم اقتصادی دولت نمی‌تواند تورم را کنترل کند، در نتیجه دولت را مجاب کرد که از این کار صرف نظر کند.»

قرار بود بنزین ۲۵۰۰ تومان شود
وی افزود: «بنا بر شواهد دولت قصد داشت که نرخ بنزین آزاد را ۲۵۰۰ تومان تعیین کند و سهمیه‌ای در حدود ۶۰ لیتر را برای بنزین یارانه‌ای با قیمت ۱۰۰۰ تومان در نظر بگیرد، که این کار جنبه عملیاتی به خود نگرفت.»

این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر اینکه نمایندگان‌ مجلس‌ استدلال می‌کردند، در شرایط تورمی حاضر، آزاد کردن قیمت بنزین، عواقب و پیامد‌هایی خواهد داشت، اظهار داشت: «نمایندگان از این امر بیم داشتند، که افزایش بهای حامل‌های انرژی با توجه به شرایط حساس کشور، موج جدیدی از افزایش قیمت‌ها را به دنبال داشته باشد.»

به گفته شقاقی، همچنین نمایندگان اعتقاد داشتند، دولت نمی‌تواند این عواقب را به خوبی کنترل کند، بر همین اساس اصلاح قیمت حامل‌های انرژی متوقف شد.

بنزین سال آینده گران می‌شود
وی با اشاره به اینکه در بیستم مرداد ماه تنها کارت سوخت به چرخه سوخت گیری اضافه خواهد شد و اتفاق دیگری در این حوزه روی نخواهد داد، خاطر نشان ساخت: «اصلاح قیمت حامل‌های انرژی احتمالا در سال آینده اجرایی خواهد شد و می‌توان تخمین زد، قیمت بنزین آزاد نیز در حدود ۲۵۰۰ تومان نرخ‌گذاری شود.»

شقاقی افزود: «با افزایش نرخ ارز در یک سال اخیر و بر هم خوردن تعادل قیمتی، اصلاح قیمت حامل‌های انرژی گریز ناپذیر است، بنابراین باید کار انجام شود، اما به دلیل عدم اطمینان مجلس به دولت در زمینه خوب اجرا کردن این مسئله، اصلاح قیمت به سال آینده موکول شد.»

این تحلیلگر اقتصادی با بیان اینکه هر قدر اصلاح قیمت حامل‌های انرژی را به تاخیر اندازیم، خسارت آن برای کشور بیشتر است، گفت: «به غیر از بنزین، باید نرخ گازوئیل و برق نیز اصلاح شود، در این زمینه شاهد هستیم به دلیل ارزان بودن قیمت برق در کشورمان چینی‌ها با اجاره سوله در مناطق مختلف، اقدام به تولید بیت کوین می‌کنند.»

وی افزود: «همچنین در زمینه بنزین و گاروئیل شاهد قاچاق آن‌ها به خارج از کشور هستیم، بنابراین، برای جلوگیری از اینگونه خسارت‌ها اصلاح قیمت حامل‌های انرژی ضروری است.»

شقاقی ادامه داد: «سناریو دولت از ۲۰ مردادماه این است که کارت سوخت را برگرداند، اقدامی که ضروری است، اما این سوال پیش می‌آید که چرا در ابتدای کار دولت یازدهم، زنگنه وزیر نفت با توجه به فراهم بودن زیر ساخت‌ها و همچنین هزینه زیادی که برای عملیاتی کردن کارت سوخت انجام بود، آن را کنار گذاشت.»

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه قیمت بنزین باید اصلاح شود، گفت: «قیمت بنزین آزاد می‌تواند ۲۵۰۰ تومان تعیین شود و با توجه به سهمیه‌ای که برای هر خودرو درنظر گرفته می‌شود، دولت می‌تواند با افزایش یارانه نقدی و کمک‌های حمایتی به اقشار ضعیف و نیازمند، از آن‌ها حمایت کند.»

وی تصریح کرد: «با افزایش قیمت بنزین، مردم نیز باید در الگوی مصرف خود بازنگری کرده و آن را نیز اصلاح کنند، از طرفی سرانه مصرف انرژی در ایران چه برق و چه بنزین بالا است و نیاز به اصلاح دارد.»

شقاقی در جمع بندی اظهارات خود گفت: «اصلاح قیمت بنرین هرچه زودتر اتفاق بیفتد، نفع آن برای کشور بیشتر است و در چند وقت گذشته به دلیل اینکه مجلس در اجرای درست و مناسب اصلاح قیمت بنزین از سوی دولت تردید داشت، از انجام این کار به وسیله دولت جلوگیری کرد.»

بهترین راه برای افزایش قیمت بنزین
حسن مرادی کارشناس اقتصاد انرژی در گفتگو با فرارو با اشاره به این که دولت برای مدیریت مصرف سوخت قصد دارد، استفاده از کارت سوخت را دوباره اجرایی کند، گفت: «با توجه به میزان مصرف و قاچاق بنزین، استفاده از کارت سوخت ضروری به نظر می‌رسد، در این رابطه از طریق کارت سوخت، می‌توان به اطلاعات و آمار بسیار دقیقی دست یافت.»

مرادی افزود: «دولت درحال حاضر قصدی برای سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین ندارد، اما اگر مسئولان عالیرتبه کشور به این نتیجه برسند، که اصلاح قیمت حامل‌های انرژی ضروری است، آن زمان احتمال افزایش قیمت بنزین وجود دارد.»

وی در پاسخ به این پرسش که بهترین راه برای افزایش قیمت بنزین چیست که از آن طریق نیز تورم به یکباره ایجاد نشود و قیمت‌ها نیز یک دفعه افزایش نیابد، اظهار داشت: «بهترین مدل در این رابطه افزایش سالیانه و تدریجی قیمت بنزین است که در تمام کشور‌های جهان نیز انجام شده و امتحان خود را نیز پس داده است.»

این کارشناس اقتصاد انرژی ادامه داد: «بر پایه این مدل دولت می‌تواند هر ساله با توجه به نرخ تورم سالیانه قیمت بنزین را افزایش دهد، در چنین صورتی دیگر این مشکلاتی که برای افزایش یکباره بهای این حامل انرژی بعد از چندین سال به وجود آمده، از میان برداشته می‌شود.»

مرادی گفت: «مردم نیز در این بین فشاری زیادی را متحمل نمی‌شوند و از این طریق هم اصلاح الگوی مصرف حامل‌های انرژی از جمله بنزین به صورت تدریجی انجام خواهد شد.»

امروز زمان مناسبی برای افزایش قیمت بنزین نیست
آلبرت بغزیان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با بیان اینکه در گذشته نیز تجربه افزایش قیمت بنزین وجود داشته است، گفت: «این کار زمانی انجام شده که تمامی کالا‌ها و خدمات افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند، حال در زمان حاضر نیز این چرخه تکرار شده و الان نیز نوبت افزایش قیمت بنزین است.»

وی افزود: «اما امروز زمان مناسبی برای افزایش قیمت بنزین نیست، چرا که این امر بازهم تبدیل به ابزاری می‌شود که، قیمت کالا‌ها به بهانه افزایش قیمت بنزین دوباره روند صعودی به خود بگیرد.»

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه دولت‌ها از زمانیکه شروع به افزایش قیمت بنزین کردند، باید همان روند را ادامه می‌دادند، اظهار داشت: «زمانیکه در سال‌های گذشته تورم تک رقمی بود، اگر دولت به صورت تدریجی و پلکانی نرخ بنزین را اصلاح می‌کرد، دیگر این همه نگرانی برای انجام این کار وجود نداشت.»

بغزیان ادامه داد: «در صورتیکه منابع حاصل از افزایش قیمت بنزین صرف توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، افزایش بهره‌وری بخش‌های تولید و افزایش کیفیت سوخت تولیدی و… شود، آن زمان می‌توان از اصلاح قیمت بنزین نتیجه درستی گرفت.»

وی گفت: «البته انجام این کار نیاز به اندیشیدن و اجرای تدابیر مناسبی دارد که در حال حاضر بستر آن مهیا نیست، از سویی اینکه گفته می‌شود قیمت بنزین در ایران ارزان است، حرف منطقی نیست، چراکه شما اگر می‌خواهید نرخ بنزین را بر اساس فوب خلیج فارس تعیین‌کنید، آن زمان باید همه چیز را بین‌المللی در نظر بگیرید.»

این کارشناس اقتصادی خاطر نشان ساخت: «زمانی که درآمد مردم به ریال است، قیمت بنزین نیز باید براین اساس تعیین شود، نه اینکه بگویید قیمت بنزین نسبت به فوب خلیج فارس محاسبه شود، اما میزان حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران بر اساس شیوع فعلی که تعیین می‌شود، محاسبه گردد.»