برادر بزرگتر تو را می بیند

کامبیز نویدی – انتشار دو نامه/سند پیاپی از دو مدیر شهری رشت در فضای رسانه ای اینروزها رشت را به کانون توجه شبکه های اجتماعی و حتی رسانه های فارسی زبان داخل و خارج کشور بدل کرده است.
اصلا مهم نیست که این دو نامه توسط چه کسانی و با چه نیتی (اعم از روشنگری یا تخریب) انتشار یافته اند، حتی مهم نیست که نفس عمل دو بزرگواری که امروز به واسطه ی آنچه نگاشته و یا امضا کرده اند به لحاظ اداری چقدر قبیح (به لحاظ اخلاقی) و یا جرم(به لحاظ حقوقی) است، بلکه آنچه مهم است اینست که مدیران سنتی چه مقدار از اوضاع جهان بی خبرند و سر در کار خود هستند و باور ندارند که با پیشرفت تکنولوژی دنیا چه مقدار دچار تغییر شده است.
اگر روزی که خیلی هم دیر نبوده، مدیران از اهمیت رسانه و قدرت تاثیراتش غافل بوده اندباید گفت که امروز نیز از قدرت رسانه های جدید و بروز و ظهور مسئله ای به نام شهروند/خبرنگار غافل مانده اند و چشمان تیزبین را فقط در میان اهل رسانه جستجو می کنند تا با تطمیع یا تهدید برای خود حاشیه امن بسازند، غافل از آنکه امروز به مدد تکنولوژی های نوین در عصر دیجیتال دیگر فقط با رسانه های رسمی و متعارف طرف نیستند و دورانی نو آغاز شده که هر شهروند به مدد ابزارهای دم دستی و شخصی به یک رسانه بدل گردیده است.

اگر در رمان سیاسی/تخیلی ۱۹۸۴، جورج ارول کشوری خیالی اسیر دیکتاتوری ای کمونیستی با شعار ” برادر بزرگتر تو را می بیند” تصویری هولناک از یک نظام توتالیتر ارائه می دهد، امروز اتفاقا در جامعه ای باز و آزاد برادری بزرگتر به نام افکار عمومی بر کار تک تک شهروندان نظاره می کند و بی رحم تر از حکومت خیالی آن رمان شهروندان را در هر مقام و جایگاهی رصد و در صورت خطا رسوا می سازد.
قصد این نوشته بررسی ابعاد حقوقی و حتی اجتماعی عملکرد دو مدیر شهرداری رشت نیست(که خود حدیث مفصلی است که بهتر است با فروکش کردن هیجانات اجتماعی ناشی از روح طنز پرداز ایرانیان توسط نهادهای نظارتی مرتبط و حقوقدانان مورد واشکافی قرار گیرد، چه هدف خاطیان اخذ منزل سازمانی باشد و چه اخذ عنوان کارمند نمونه به صورت خودمعرف!). هدف ذکر این نکته به مدیرانی است که گمان می کنند با برگزاری مراسم تقدیر از خبرنگاران و توزیع پول یا رانت در میان برخی از آنان و یا طرح شکایت و به دادگاه کشاندن برخی دیگر به کار خود مشغول شوند و کسی سر از کارشان در نیاورد. دوستان عزیز زمانه عوض شده و افکار عمومی حتی دیگر در دست رسانه ها هم نیست. همانگونه که “عالم محضر خدا است” کارتابل های شما هم محضر مردم شده است. مراقب آبروی خودتان و شهرتان باشید که برادر بزرگتر(افکار عمومی) شما را نگاه می کند و دسترسی اش (ولو با تاخیر) به “اطلاعات”گسترده و غیرقابل مهار شده است. امروز در همه جای دنیا نهادهای نظارتی و رسانه ها از شهروندان معمولی عقب تر هستند و این ” جامعه” است که روزی پرده از فیش های نجومی بر می دارد و روزی دیگر از واگذاری املاک نجومی. روزی پرده ی ریای یک مجری تلویزیونی در سوییس کنار می زند و روزی دیگر یک نماینده ی شورا ی شهر را بخاطر “سلفی” با یک بیمار در حال احتضار به مضحکه تبدیل می کند.
” نظارت اجتماعی” به یک پدیده ی جهانی بدل شده و دیگر حیاط خلوتی وجود ندارد. حالا تنها راه درامان ماندن از خطا، عدم انجام آن است.