تخریب سالانه بیش از دو هزار هکتار از جنگل های هیرکانی زنگ خطری برای این اکوسیستم

کیومرث کلانتری مدیر کل آموزش سازمان حفاظت محیط زیست درباره این روز و اهمیت حفاظت از جنگل ها گفت: دی‌ اکسید کربن تولید شده توسط عوامل گوناگون در کره‌ زمین، توسط درختان جذب و تبدیل به اکسیژن می‌ شود، آب و هوای مطلوب و سایه‌ ساری که ایجاد می‌ کنند و ارزش زیباشناختی آنها، حمایت از تنوع زیستی، تولید، تثبیت و نگهداری خاک، تولید غذا، کاهش آلودگی صوتی، جلوگیری از رانش زمین و وقوع سیل، ایجاد باد شکن، تولید کاغذ و چوب، رونق اقتصادی جوامع محلی از طریق گردشگری و مشاغل سبز و در مجموع نقش موثر آنها در ایجاد بوم سازگان‌های متنوع، فواید پرشمار درختان و جنگل‌ها بوده و نقش حیاتی آنها را آشکار می کند.
بررسی ‌هایی که از طریق ماهواره‌ها و عکس‌ های هوایی انجام شده، روند فزاینده‌ کاهش تراکم جنگل‌ های شمال ایران را به‌ خوبی نشان می ‌دهد و به استناد آمار ارایه شده توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، به ‌طور متوسط سالانه ۲۸۶۷ هکتار از جنگل‌های هیرکانی که بازمانده از دوران سوم زمین شناسی هستند، تخریب ممی شود و این خبر بسیار بد و هشداری جدی برای جلوگیری از این ماجرای تلخ بوده و لازم است ضمن اتخاذ تصمیمات بازدارنده از سوی دولتمردان، با آگاهی رسانی و آموزش از طریق رسانه‌ های گوناگون به‌ ویژه صدا و سیما، زمینه ساز اصلاح رفتارهای نادرست مردم شده و آنها را نیز در بسیج مراقبت و نگهداری از این سرمایه‌های بزرگ، شرکت داد چرا که نا آگاهی شهروندان، تیشه ای است که متاسفانه به جان جنگل‌ های کشور افتاده است و آمارها نشان می‌ دهد که حدود ۹۵ درصد ازآتش‌ سوزی در جنگل‌ها، ریشه در خطای انسانی دارد. رفتارهای نادرستی مانند روشن کردن آتش برای گرم شدن یا پخت و پز، پرتاب ته سیگار از درون اتومبیل و یا جا گذاشتن بطری نوشابه‌ها که در اثر تابش خورشید، جنگلی را به آتش کشیده است.
مشکلات دیگری که نفس‌ جنگل ‌های کشور را به شماره انداخته است تغییر کاربری، ویلا سازی، قاچاق چوب و بهره‌ برداری بی ‌رویه است که البته تغییر این روند، از سویی اقدامات قاطع دولت و وضع قوانین روشن، شفاف و بازدارنده از سوی مجلس و از دیگر سو، مشارکت اجتماعی، فرهنگی و عزم فراگیر ملی را می‌ طلبد.
در بند ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه‌ کشور موادی وجود دارد که در صورت اجرای درست، می‌ تواند راهگشای برخی از مشکلات باشد از جمله :
ث – نظارت بر اجرای طرح‌های جامع مدیریت پسماند به‌ویژه در سواحل دریاها، رودخانه‌ها، جنگل‌ها و دشت‌های حاشیه تالاب‌ها و مدیریت سالانه حداقل ۲۰ درصد از حجم پسماندهای موجود با روش مناسب.
ج- تهیه و اجرای طرح جامع پیشگیری و اطفای حریق در عرصه‌ تحت مدیریت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط ‌زیست با همکاری دستگاه‌های اجرائی، نظامی(در زمان صلح) و انتظامی.
ح- احیا، توسعه و غنی‌ سازی جنگل‌ ها در سطح ۸۱۵ هزار هکتار.
ر- ارتقای پوشش صد درصد حفاظت از جنگل‌ها، مراتع و اراضی ملی و دولتی و مناطق چهارگانه زیست‌ محیطی با مشارکت جوامع محلی و ارتقای ضریب حفاظت از جنگل‌ها و مراتع کشور به ‌منظور پایداری جنگل‌ها و همچنین تعادل ‌بخشی دام و مراتع سالانه حداقل ۱۰ درصد
ف-۱- هرگونه بهره ‌برداری چوبی از درختان جنگل‌ های کشور از ابتدای سال چهارم اجرای قانون برنامه، ممنوع است، دولت در ارتباط با قراردادهای طرح ‌های جنگلداری مذکور که مدت اجرای آن به اتمام می‌رسد، مجاز به تمدید قرارداد نیست.
تبصره- بهره‌ برداری چوبی در طرح‌ های جنگلداری طی سال‌ های اول تا سوم اجرای قانون برنامه توسعه صرفا از درختان شکسته، افتاده و ریشه‌ کن در چهارچوب قوانین و مقررات مربوطه خواهد بود.
2- دولت مکلف است نسبت به اصلاح آن دسته از طرح‌های جنگل‌داری که مدت اجرای آن تا پایان سال سوم اجرای قانون برنامه به اتمام نمی ‌رسد، تعیین خسارت کارشناسی کرده و خسارت حاصله را در بودجه سنواتی درج کند.
تبصره۱- بهره‌برداری از درختان ریشه‌ کن، شکسته، افتاده، خشک سرپا و آفت‌ زده غیرقابل احیاء تا پیش از تصویب طرح جایگزین و حداکثر تا پایان سال سوم برنامه، صرفا با مجوز سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور مجاز است و پس از تصویب طرح جایگزین، صرفا براساس این طرح و با مجوز سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور خواهد بود.
تبصره ۲- برداشت درختان جنگلی برای طرح‌های عمرانی در صورت دارابودن ارزیابی زیست محیطی و شناسه (کد) شناسایی با مجوز سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بلامانع است. همچنین بهره‌ برداری از درختکاری و جنگل ‌کاری‌های دست‌ کاشت به ‌منظور زراعت چوب، با تشخیص و مجوز سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور مجاز است.
3- به‌ منظور تحقق بند(۱) دولت مکلف است با اختصاص ردیف اعتباری مستقلی، نسبت به پیش ‌بینی اعتبارات و امکانات در بودجه‌های سنواتی جهت ارتقای پوشش کامل و موثر حفاظت از جنگل‌های کشور، مهار عوامل ناپایداری، جلوگیری از تغییر کاربری، تجاوز و تصرف، مبارزه با قاچاق چوب، استقرار مدیریت پایدار جنگل و اجرای تعهدات اقدام کند.
تبصره- دولت مکلف است تسهیلات لازم را جهت توسعه زراعت چوب و واردات مواد اولیه صنایع مرتبط با چوب (سلولزی) در اختیار صاحبان صنایع و کشاورزان طرف قرارداد آنان قرار دهد.
طی چند سال اخیر از سوی سازمان‌ های مردم نهاد نیز، فعالیت‌ های سودمندی انجام شده که از بهترین آنها ‘طرح جنگلانه’ را می‌ توان نام برد. پویشی بزرگ که با شعار” نگذاریم بمیرد جنگل، که جهان خواهد مرد’ آغاز شد و در تمرکز توجه عمومی و جلب فعالیت علاقمندان، نخبگان و متخصصان حوزه‌ محیط زیست به اهمیت جنگل‌ها، بسیار اثرگذار بوده است. همچنین برای پاکسازی جنگل‌ ها پویش‌ هایی ترتیب داده شده که آنها را نیز می ‌توان در شمار گام‌ های خوب برای فرهنگ سازی دانست.
‘ در روز جنگل رمز حیات و همه‌ روزهای زندگی برای حیات خود و آیندگان، جنگل را پاس بداریم’
بنابر اهمیت حفاظت از جنگل هشتم مرداد روز ملی جنگل نامگذاری شده و در دنیا نیز، روز ۲۱ مارس که متقارن با اول فروردین و آغاز بهار است، ‘روز جهانی جنگل’ نامیده شده است.