افتتاح ناقص آزادراه رشت-قزوین در دولت قبل خیانت به مردم گیلان بود/ راه‌آهن رشت – آستارا به یک میلیارد یورو اعتبار نیاز دارد که آذربایجان بخشی از آن را بر عهده گرفته است

 نجفی ، آخرین وضعیت راه آهن قزوین- رشت و سیاست دولت برای تامین اعتبارات ادامه ساخت راه آهن به سمت انزلی و آستارا و همچنین درباره سایر پروژه های عمرانی استان که در سطح ملی حائز اهمیت هستند، تشریح کرد که در ادامه مشروح این گفت وگو آمده است:

**راه آهن قزوین- رشت یکی از مهم ترین پروژه های کشور و استان گیلان محسوب می شود، اخیرا هم به دلیل اهمیت این پروژه معاون اول رییس جمهوری و رییس سازمان برنامه و بودجه و وزیر راه و شهرسازی از ان بازدید داشتند، آخرین زمان تحویل و بهره برداری راه آهن قزوین- رشت چه تاریخی اعلام شده است؟     

راه‌آهن قزوین – رشت یکی از پروژه‌های مهم استان گیلان و کشور است و می‌تواند در شکوفایی اقتصاد ملی و منطقه ای بسیار تاثیرگذار باشد. در واقع راه‌آهن قزوین – رشت و رشت – آستارا همان ادامه راه نستراک معروف است که شمال را به جنوب وصل می‌کند و می‌تواند بیش از ۲ هزار کیلومتر مسیر اتصال شمال به جنوب را کاهش دهد و بیش از ۳۰ درصد از هزینه‌های حمل بار در دنیا را کاهش دهد.

این مسیر همان راهی است که هندوستان و جنوب دنیا را به کشورهای اسکاندیناوی و اروپای شمالی متصل می‌کند.

ساخت راه‌آهن قزوین – رشت از مطالبات مردم گیلان و مردم کشور است که از این طریق بتوانند با شرایط آسان‌تر تردد را انجام دهند و بخشی از ترافیک شهری در حوزه حمل بار و مسافر به ریل منتقل شود.

تمام تلاش مسئولان در دولت یازدهم این بود که راه‌آهن قزوین – رشت تا پایان سال گذشته و نهایتاً در انتهای دولت یازدهم به بهره‌برداری برسد و ساخت این پروژه ملی در موعد مقرر هم از تاکیدات رئیس جمهور کشورمان است. از این رو دستگاه‌های متعدد از جمله وزارت راه و شهرسازی و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل و سازمان برنامه و بودجه تلاش‌های ویژه‌ای برای اتمام این پروژه و بهره‌برداری آن انجام داده‌اند اما به دلیل مشکلات در تامین اعتبارات ساخت بخشی از این پروژه باقی مانده است علی رغم‌ اینکه در همین دولت در سال‌های ۹۳ تا ۹۵ بیش از هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان صرف این پروژه شد.

البته بنده نگران آن بودم که در بازه زمانی انتقال دو دولت سرعت ساخت این پروژه کند شود اما آقای جهانگیری سفر ویژه‌ای را به استان گیلان تدارک دید و بازدید از این راه‌آهن داشت. قول تمام مسئولان از جمله آقایان جهانگیری، نوبخت و آخوندی این بود که راه‌آهن قزوین – رشت تا پایان شهریورماه به بهره‌برداری برسد و تاکید آقای جهانگیری این بود که مردم گیلان بتوانند در آینده بسیار نزدیک صدای سوت قطار را بشنوند.

در پروژه راه‌آهن قزوین – رشت هشت ایستگاه پیش‌بینی شده است که قرار بر این است ایستگاه رشت هم به داخل شهر منتقل شود و طبق آخرین تصمیمات قرار بر این است که ایستگاه رشت در میدان گیل احداث شود.

**برای ساخت ادامه این راه‌آهن به مقاصد انزلی و آستارا چه برنامه‌هایی برای رفع مشکل اعتبارات دارید؟ آیا مذاکرات با کشور آذربایجان برای تامین مالی بخشی از این اعتبارات نهایی شده است؟

به طور قطع زمانی راه‌آهن قزوین – رشت اقتصادی می‌شود که این راه‌آهن به بنادر وصل شود و اگر این راه‌آهن صرفاً مسافری باشد یا اینکه فقط در مسیر رشت حمل بار را انجام دهد اقتصادی نخواهد بود و احداث این پروژه ملی با این هزینه‌های سنگین معنایی نخواهد داشت. بنابراین این راه‌آهن به طور قطع باید به بندر کاسپین در منطقه آزاد انزلی متصل شود. ظرفیت این بندر در آینده نزدیک به ۱۵ میلیون تن افزایش می‌یابد و جزو بزرگترین بنادر شمال کشور خواهد شد. از سوی دیگر حتماً باید بنادر یک منطقه آزاد که ماموریت آن ترانزیت و افزایش سطح مناسبات تجاری با کشورهای همسایه است به شبکه ریلی سراسری متصل شود.

ظرفیت بندر کاسپین در حال رسیدن به ۱۱ میلیون تن است و از این ظرفیت باید به صورت بهینه استفاده کرد. از سوی دیگر مسیرهای منتهی به شهرهای انزلی و رشت دیگر کشش تردد وسایل نقلیه باری را ندارند و انتقال بخشی از این بارها از بندر کاسپین به راه‌آهن یک الزام و یک ضرورت است.

** آیا ساخت این راه‌آهن به سمت انزلی و آستارا شروع شده است؟

در حال حاضر ساخت راه‌آهن رشت – انزلی شروع شده است و زیرساخت ۱۸ کیلومتر از راه‌آهن انجام شده است اما از آنجایی که اولویت اتمام ساخت راه‌آهن قزوین – رشت است در این بخش از پروژه تخصیص اعتبارات و اجرای عملیات کندتر انجام می‌شود.

پس از اتمام راه‌آهن قزوین – رشت یک شاخه از این راه‌آهن به سمت انزلی و شاخه دیگر به سمت آستارا امتداد پیدا می کند البته حدود ۱۰ الی ۱۵ کیلومتر از این مسیر بین انزلی و آستارا مشترک است.

قرار بر این است که منابع مورد نیاز برای ساخت راه آهن رشت – انزلی از سوی وزارت راه و شهرسازی تامین شود.

** ساخت راه‌آهن رشت – انزلی چقدر اعتبار می‌خواهد؟

در حال حاضر نمی‌توان اعتبار مورد نیاز این پروژه را به صورت دقیق برآورد کرد. در این دولت در سال‌های ۹۳ تا ۹۵ بیش از هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبارات به راه‌آهن قزوین- رشت تزریق شد اما چهار سال قبل بخش عمده‌ای از همین پروژه را می‌توانستند با ۳۴۰ میلیارد تومان بسازند. به طور قطع با گذر زمان هزینه‌ها افزایش پیدا می کند بنابراین نمی‌توان امروز رقم قطعی برای پروژه اعلام کرد اما به طور سالانه چیزی حدود ۶۰ تا ۸۰ میلیارد تومان از بودجه به این پروژه اختصاص می‌یابد.

** برای تامین اعتبار ساخت شاخه دیگری از این راه‌آهن یعنی  راه ‌آهن رشت – آستارا چه برنامه‌هایی دارید؟ با آذربایجان برای تامین مالی ۵۰۰ میلیون یورویی به توافق نهایی رسیده‌اید؟

بخش دیگر این راه‌آهن یعنی راه‌آهن رشت – آستارا به یک میلیارد یورو اعتبار نیاز دارد که آذربایجان تامین بخشی از این هزینه را برعهده گرفته است و بر روی تامین ۵۰۰ میلیون یورویی آذربایجان به توافق رسیده‌ایم و رئیس کمیسیون اقتصادی مشترک ایران و آذربایجان تامین این مبلغ را پذیرفته است.  رئیس جمهور دو کشور در دیدارها، نسبت به این موضوع تاکید داشتند.

وزیر امور خارجه کشورمان و آقای واعظی به عنوان رئیس کمیسیون مشترک ایران و آذربایجان این موضوع را پیگیری می‌کند. البته باید در نظر داشته باشیم که این اولین سرمایه‌گذاری خارجی کشور آذربایجان محسوب می‌شود و یک کار جدید برای این کشور است. بنابراین باید سیر قانونی آن طی شود و از آنجایی که یک کار جدید است طی روند قانونی آن کمی طولانی شده است.

اقدام دیگری که از سوی آذربایجان انجام شده که نشان از اهمیت این پروژه برای آذری‌ها است، این است که کشور آذربایجان نسبت به ساخت راه‌آهن آستارا – آستارا اقدام کرده است. بیش از ۵۰ سال بود که راه‌آهن در آذربایجان در هشت کیلومتری مرز ایران ساخته شده اما آذری‌ها اقدام به ساخت ادامه این راه‌آهن تا مرز ایران نمی‌کردند.

این در حالی بود که مقامات ایرانی بارها از آذری‌ها خواسته بودند که ادامه این راه‌آهن را تا مرز ایران بسازند اما آنها نمی‌پذیرفتند چرا که مدعی بودند ایران اراده ساخت پروژه راه‌آهن قزوین – آستارا را ندارد. پس از اینکه جدیت ایران در ساخت این پروژه را دیدند خودشان برای تامین مالی ۵۰۰ میلیون یورویی پروژه راه‌آهن رشت – آستارا اعلام آمادگی کردند.

از سوی دیگر پل بزرگ اتصال راه آهن آستارا- آستارا در مرزایران و آذربایجان به صورت مشترک ساخته شد و در حال حاضر در حال ساخت دو کیلومتر از این راه آهن در خاک آستارا هستیم و قرار بر این است که تا زمانی که راه‌آهن رشت – آستارا به اتمام نرسیده است بارهایی که از مبداء اروپا به داخل خاک آستارا می‌رسد در بارانداز آن منطقه تخلیه شود و بعد از اینکه راه‌آهن ساخته شده این بارها به راه‌آهن منتقل شود.

طول مسیر راه آهن رشت – آستارا چیزی حدود ۱۹۵ کیلومتر است و به طور قطع ساخت این پروژه حداقل ۴ سال به طول می‌انجامد. باید توجه داشته باشیم که در مسیر راه‌آهن رشت – آستارا زمین‌های معارض بسیاری وجود دارد و این پروژه یکی از سنگین‌ترین پروژه‌های ملی محسوب می‌شود.

**آیا به جز آذری‌ها سرمایه‌گذار دیگری برای تامین مالی این پروژه اعلام آمادگی کرده است؟

از آنجایی که این پروژه یک پروژه اقتصادی است سرمایه‌گذاران متعددی برای سرمایه‌گذاری در این پروژه اعلام آمادگی کرده‌اند از جمله سرمایه‌گذاران روس، چینی‌ها برای فاینانس راه‌آهن رشت- آستارا وارد مذاکره با ایران شدند اما اولویت ما آذری‌ها هستند. البته اگر تعللی از سوی آذری‌ها در سرمایه‌گذاری در این پروژه صورت بگیرد قطعاً سرمایه‌گذاران دیگری وارد پروژه خواهند شد.

**آیا به غیر از پروژه راه‌آهن رشت – آستارا پروژه عمرانی که در سطح ملی مطرح باشد در استان گیلان در دست اجرا است؟ یکی دیگر از پروژه‌های عمرانی مهم این استان رفع گلوگاه‌های آزادراه قزوین- رشت محسوب می‌شود. دراین دولت برای رفع مشکلات این پروژه چه اقداماتی انجام می‌شود؟

یکی دیگر از مهم ترین،  سنگین‌ترین و پرهزینه‌ترین پروژه‌های عمرانی استان گیلان تکمیل آزادراه قزوین – رشت است. در دولت دهم این پروژه به صورت ناقص به افتتاح رسید که معتقد هستم در آن دولت سر مردم گیلان را با افتتاح زودتر از موعد کلاه گذاشتند و این آزادراه نباید به صورت ناقص افتتاح می‌شد.

در این آزادراه سه گلوگاه ترافیکی وجود دارد که همین گلوگاه ها باعث ترافیک‌های ۱۴ ساعته مسافران در مسیر می‌شوند و مردم در ایام پیک سفر ساعت‌ها در تونل های این مسیر پشت ترافیک می‌مانند. این گلوگاه ها عمدتاً از شهرهای لوشان، منجیل و رودبار عبور می‌کند که باید نسبت به رفع این گلوگاه‌ها اقدام می کردیم. در همان اوایل شروع به کار دولت یازدهم بخش اول این گلوگاه به طول یک کیلومتر رفع شد و دیگر نیازی به این نبود که مسافران برای سفر به شهرهای گیلان از شهر منجیل عبور کنند.

بخش دیگر این گلوگاه بین شهر منجیل و رودبار بود که برای رفع آن بیش از ۳ کیلومتر مسیر جدید ساخته شد. هرچند که پروژه بسیار سنگینی بود و هزینه های زیادی در بر داشت اما باعث شد مهم‌ترین گلوگاه ترافیکی مسیر رفع شود.

هشت کیلومتر دیگر از گلوگاه ترافیکی آزادراه قزوین – رشت باقی مانده است که بخش اعظمی از این مسیر به صورت تونل خواهد بود که پس از عبور از این تونل مسافران وارد بزرگراه منجیل – رودبار می‌شوند و دیگر با ترافیک شهر رودبار مواجه نمی‌شوند. البته مردم این منطقه نگرانی‌هایی از ساخت این پروژه داشتند که از لحاظ اقتصادی به مجتمع های تجاری این مسیر ضربه وارد شود اما تمهیداتی انجام دادیم که این مسیر تنها به صورت تونل نباشد و با حفظ حالت آزادراهی آن، بخشی از مسیر از حاشیه رودخانه عبور کند و فروشندگان این مسیر بتوانند از حضور مسافران استفاده کنند.

با رفع این دو گلوگاه نزدیک به ۸۰ درصد بار ترافیکی آ‌زادراه قزوین – رشت کاسته شد و بخش عمده‌ای از ترافیک‌ها این مسیر حذف شد.

معتقدم که مسئولان دولت قبل با افتتاح ناقص این پروژه به مردم گیلان خیانت کردند و نباید این پروژه به افتتاح می‌رسید. اگر در آن زمان افتتاح نمی‌شد به طور قطع با رفع این گلوگاه ها پروژه را تحویل می‌دادند چرا که پیمانکار چینی در آن زمان برای ساخت کامل این پروژه اعلام آمادگی کرده بود اما سخت‌ترین و پر هزینه‌ترین بخش‌های پروژه ساخته نشد و پروژه به صورت ناقص به مردم تحویل داده شد.