شروع تنفس مصنوعی وزیر فرهنگ به سینما

جارستان: – با روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان و انتخاب سیدعباس صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بدنه مدیریتی فرهنگ و هنر کشور دستخوش تغییرات زیادی شد و یکی از مهمترین آنان که ارتباط مستقیمی با مردم و بدنه هنری کشور دارد سینما است.

با به پایان رسیدن دوران محمد خزاعی از ریاست سازمان سینمایی و انتخاب رائد فریدزاده به عنوان ریاست این سازمان بحث های گوناگونی در خصوص آینده سینمای ایران شکل گرفت. برخی سابقه رائد فریدزاده به عنوان معاون بین الملل و توسعه بازارهای خارجی این سازمان را برای تصاحب کرسی سازمان سینمایی کافی می دانستند و برخی دیگر فریدزاده را جوانی کم تجربه دانسته که در دوران معاونت بنیاد فارابی اقدام درخشانی از وی سراغ نداشتند؛ به هرحال هرچه بود فریدزاده بر صندلی سازمان سینمایی تکیه زد و شاید هیچ زمانی بهتر از امروز که حدود یکسال از دوران مدیریت وی میگذرد برای بررسی عملکرد این مدیر جوان سینما بهتر نباشد.

ایسکانیوز ۲۴ شهریور ماه یعنی ۲ روز پیش طی گزارشی با عنوان خداحافظی با نادره رضایی کورسوی امیدی برای برکناری رائد فریدزاده به بررسی عملکرد یکساله فریدزاده پرداخت. اینکه پس از گذشت یکسال از روی کار آمدن تیم جدید مدیریتی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مشخص شدن ناکارآمدی مدیران این دوره و اهتمام سیدعباس صالحی در برکناری نادره رضایی چشم امید بسیاری از فرهنگ دوستان و هنر دوستان بر دستان وزیر ارشاد است تا سینما را هم مانند معاونت هنری نجات دهد و کار را به کاردان بسپارد.

در این گزارش به ابعاد گوناگون ناکارآمدی فریدزاده پرداخته شد. برگزار نشدن نشست مطبوعاتی با اهالی رسانه تا افزایش قیمت بلیت سینما و همچنین تاخیر شش ماهه در انتخاب مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی و… همگی از جمله دلایلی هستند که وجود هریک از آنها برای برکناری یک مدیر کافی است.

۲۱ مهر ماه ۱۴۰۳ بود که رائد فریدزاده به ریاست سازمان سینمایی منصوب شد و دقیقا ۳ ماه و ۲ روز بعد یعنی ۲۳ دی ماه همان سال سیدعباس صالحی نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه و خبرنگاران حوزه فرهنگ و هنر و سینما و… را در باغ زیبا برگزار کرد. در این نشست که با پرسش و پاسخ خبرنگاران همراه بود انتقادی در خصوص انتخاب رئیس سازمان سینمایی و اینکه به نظر می‌رسد رائد فریدزاده کار را سهل گرفته مطرح شد و وزیر ارشاد چنین پاسخ داد: «آقای انتظامی وقتی به سینما آمد به من اعتراض شد ولی ایشان توانست کار کند. البته نمی‌خواهم این نکته را تخطئه کنم چون ممکن است من هم یک سال دیگر به نتیجه دیگری برسم. برای آقای فریدزاده (سازمان سینمایی) هم شیر و خط ننداختم که بگویم شیر آمد، پس ایشان را انتخاب کنم. به نظرم الان قضاوت زود است. دوستانی که انتخاب شدند در راستای جوانگرایی و تغییر بافت مدیریتی بودند و اینکه عامل نباشند بلکه صاحب فکر و ایده باشند و از نسل جوان‌تر انتخاب شوند.‌»

طبق گفته وزیر ارشاد در این نشست، قضاوت برای عملکرد رئیس سازمان سینمایی زود بود و وزیر ارشاد تصمیم در این خصوص را به یکسال دیگر موکول کرد. حالا که نزدیک به یکسال از انتصاب رائد فریدزاده و دست آوردهای تقریبا هیچ این رئیس جوان سازمان سینمایی میگذرد بهتر است آقای وزیر به قول خود عمل کند و عملکرد سازمان سینمایی را مورد بررسی قرار دهد.

سیدعباس صالحی در این نشست صاحب فکر و ایده بودن را از دیگر دلایل انتخاب فریدزاده برشمرد و در طول یکسال گذشته به خوبی عیال شده که وی نه تنها صاحب فکر و ایده نیست بلکه به اذعان بسیاری از دلسوزان و منتقدان، سینمای فعلی ایران به مرحله اضمحلال و نابودی رسیده است.

حالا سیدعباس صالحی در جلسه شورای عالی سینما که روز گذشته ۲۵ شهریور ماه با حضور معاون اول رئیس جمهور برگزار شد صحبت هایی را مطرح کرده که نشان از دست خالی عملکرد سینمایی وی و مدیران سینمایی وزارت ارشاد دارد و همه آنها قابل بررسی است.

وزیر ارشاد در این جلسه گفت: «در بحث سینما شاهد نوعی انحصار ژانری بودیم و آثار تا حد زیادی محدود به ژانر کمدی بودند که همین امر تبدیل به دغدغه شده بود، در همین راستا اقداماتی انجام شد. بازار گیشه سینما هم تغییراتی در این حوزه یافته و از این جهت قدمی روبه جلو نسبت به سال گذشته در حوزه ژانرهای سینمایی شکل گرفته است.»

اما با نگاهی به جدول آثار سینما در سه سال گذشته در می‌یابیم که به صورت میانگین ۱۰ فیلم کمدی در هرسال سهم گیشه بوده و مابقی آثار را فیلم های اجتماعی، درام، دفاع مقدسی و انیمیشن به خود اختصاص داده است و در دوران ریاست فریدزاده و وزارت صالحی هیچ رویکرد جدیدی اتخاد نشده و در بر همان پاشنه می‌چرخد.

از سوی دیگر سیدعباس صالحی در جلسه شورای عالی سینما بیان کرده است: «سینما فیلم کمدی لازم دارد اما اثر کمدی با هجو تفاوت روشنی باید داشته باشد.» در این باره باید گفت آقای وزیر یا نمی‌داند کمدی چیست یا نمی‌داند هجو چیست و ما پیشنهاد می دهیم آقای صالحی تماشای فیلم هایی همچون دایناسور، صدام، کوکتل مولوتف، خانه ارواح و ناجورها را مهمان ایسکانیوز باشد تا باهم به تماشای این آثاری که از نگاه آقای وزیر با هجو تفاوت روشنی دارند بنشینیم و کمی درباره هجو به گفت‌وگو بپردازیم.

از سوی دیگر ساخت موفق ترین آثار کمدی ایران مانند فسیل، ۷۰سی و هتل همگی به دوران ریاست پیش از فریدزاده و وزارت قبل از صالحی برمی‌گردد. اینکه سیدعباس صالحی تا در حضور معاون اول رئیس جمهور همان رویه سینمایی همه سال های گذشته را به عنوان دستاورد ارائه داده است به نوبه خوب جالب است و نشان از دست خالی وزیر ارشاد دارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسه شورای عالی سینما با اشاره به جشنواره‌های برگزار شده گفت: «تغییرات جشنواره‌ها کاملا ملموس بود البته راضی کننده نیست اما گامی روبه جلو محسوب می‌شود؛ در سایر جشنواره‌ها ازجمله جشنواره کودک نیز این پیشرفت قابل مشاهده است.»

اینکه حال و روز جشنواره سینمایی چگونه است خود روضه مفصلی است اما اینکه وزیر محترم ارشاد پیشرفت در جشنواره کودک را مشاهده کرده است دهان آدم از تعجب باز میماند زیرا جشنواره فیلم های کودکان و نوجوانان در سال گذشته در دوران ریاست محمد خزاعی در سازمان سینمایی و مدیریت مجید زین العابدین در بنیاد سینمایی فارابی برگزار شد و جشنواره کودک و نوجوان فعلی هم ماه آینده برگزار خواهد شد و از شواهد و قرائن پیداست به جز چند انیمشین، آثار موفق و قابل توجه دیگری در حوزه کودک و نوجوان ساخته نشده است و مشخص نیست منظور وزیر از پیشرفت در جشنواره کودک چیست.

در ادامه صالحی در جلسه شورای عالی سینما با تاکید براینکه فاصله زیادی تا جایگاهی که سینمای ایران شایسته آن است داریم اما گام‌هایی به پیش برداشته‌ایم،‌ تصریح‌کرد: «شاید تنها موردی که در سند چشم انداز بیست ساله به آن اشاره شد و همان نیز تحقق یافت مربوط به سینماست و سینمای ایران قبل از رسیدن به سال ۱۴۰۴ به رتبه اول منطقه دست یافت. خطر اصلی این است که در این حوزه هم مزیتمان را از دست دهیم‌، باید تلاش کنیم از این حوزه‌ای که در آن توانستیم اهداف سند چشم‌انداز بیست ساله را محقق کنیم صیانت به عمل بیاوریم.»

در رابطه با این موضوع باید اعتراف کرد شخص وزیر توانایی توانایی طنزپردازی بسیاری دارد و اگر به جای وزارت در حوزه فیلمنامه نویسی وارد می‌شدند قطعا آثار کمدی ایران وارد مرحله جدیدی میشد. اگر سینمای ایران رتبه اول منطقه را دارد گویا آقای وزیر از وجود کشورهای همچون ترکیه و هندوستان بی اطلاع است. از طرفی کاش سیدعباس صالحی آن گام‌هایی که برای رسیدن ایران به جایگاه شایسته برداشته شده را با جزئیات بیشتری مطرح میکردند.

در آخرین ضربه ای که توسط تیم مدیریتی حاکم بر کرسی های سینمایی به بدنه سینمای ایران زده شده است انتخاب فیلم سینمایی «علت مرگ: نامعلوم» از بین ۴ اثر دیگر یعنی پیر پسر، رها، زن و بچه و زیبا صدایم کن است. فیلمی که ۳سال توقیف بود و به اذعان تعدادی از اهالی سینما و رسانه که این فیلم را مشاهده کرده اند، فیلمی سراسر سیاهی و تباهی از ایران به نمایش می گذارد.

مصطفی وثوق فعال فرهنگی و رسانه ای با انتشار متنی در صفحه اینستاگرام خود چنین نوشت: بعد از جنگ ۱۲روزه اسرائیل علیه ایران، تصویر دنیا از ایران ملتی مقاوم، مدافع وطن و جسور بود با این حال وزارت ارشاد دولت پزشکیان فیلمی را به اسکار معرفی کرده که ایران را بیابان و مردم ایران را مشتی دزد و مال مردم خور نشان می دهد.

این انتخاب تا جایی همه را شوکه کرد که پیمان جبلی به عنوان یکی از اعضای شورای عالی سینما نسبت به این انتخاب اعتراض کرد که مورد حمله همایون اسعدیان مدیر خانه سینما قرار گرفت.

جبلی روز گذشته در جلسه شورای‌عالی سینما گفت: «باید نماینده واقعی فرهنگ، تمدن و سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی معرفی شود. امیدوارم دقت نظر بیشتری صورت گیرد و فیلمی انتخاب نشود که عناصر فرهنگی خانواده ایرانی را نادیده بگیرد.»

حال آنکه کمیته انتخاب فیلم اسکار به طور مستقیم به سازمان سینمایی مرتبط نباشد اما هرگونه عملکردی در حوزه سینما به پای وزارت فرهنگ و شخص وزیر نوشته می شود و در این بین سازمان نمی توان سازمان سینایی را فقط نظاره گر دانست. اینکه طبق وعده وزیر محترم در نخستین نشست خبری اش چنین گفته بود که شاید بعد از یکسال تصمیم دیگری اتخاد کند چه زمانی بهتر است از الان است تا عملکرد یکساله رئیس سازمان سینمایی را بررسی کند و در این اوضاع و احوال سینما حتی یک روز زودتر هم میتواند برای جلوگیری از سقوط سینما مفید باشد.

کیانوش رضایی خبرنگار حوزه سینما*