حذف چهار صفر؛ تغییر عددها بدون درمان ریشه‌های اقتصاد

جارستان: ✍️دکتر هادی حق شناس؛ آنچه در روزهای گذشته تحت عنوان حذف چهار صفر در اقتصاد ایران مطرح شده است، موضوع چند سال اخیر دولت‌های مختلف نیز بوده است. اگر بخواهیم مسائل اساسی و بنیادی اقتصاد ایران را بشماریم، مطمئنا حذف چهار صفر مسئله اقتصاد ایران نیست. گرچه این عمل می‌تواند یکی از مسائل اقتصاد ایران باشد. مهم‌ترین مسئله‌ای که امروز اقتصاد ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کند، تورم مزمن یک دهه اخیر است. تا قبل از سال ۱۳۹۷ یا خروج ترامپ از برجام، میانگین تورم ایران زیر ۲۰ درصد بود. در این شش، هفت سال گذشته میانگین مذکور به بالای ۳۵ درصد رسیده است. و این شاخص منجر به این نکته مهم شده است که میانگین رشد اقتصادی بلندمدت کشور هم کاهش پیدا کند و رشد اقتصادی کشور به زیر عدد ۴ درصد برسد. گرچه ظرفیت بالقوه اقتصاد ایران خیلی بیشتر از عدد مذکور است. مهم‌ترین مسئله اقتصاد ایران بعد از تورم کاهش رشد اقتصادی است که برای اینکه رشد اقتصادی اتفاق بیفتد، نیاز به رشد سرمایه‌گذاری است.

این سرمایه‌گذاری می‌تواند نشأت گرفته از منابع داخلی باشد یا منابع خارجی. اگر از دو مسئله سرمایه‌گذاری و تورم بگذریم حجم پروژه‌های نیمه‌کاره کشور در حوزه‌های مختلف است که امروز تبدیل به یک مسئله نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح استان‌ها و شهرها و روستاها شده است. از همه این مسائل بگذریم، عدم استفاده از ظرفیت‌های بالقوه گردشگری، صنعتی و کشاورزی که به خاطر برخی ناترازی‌ها مثل ناترازی برق، آب دچار مشکل شده و نیز مسائل زیست محیطی جزو مسائل اساسی اقتصاد ایران است. مواردی که شمرده شد، از جمله بخشی از مواردی است که باید در اولویت اقتصاد ایران باشد اگر این موارد در اولویت قرار نگیرد و به اشتباه موارد دیگری مثل حذف چهار صفر در اولویت باشد می‌تواند منجر به این بشود که ما به ظاهر اقتصاد توجه کرده‌ایم اما توجه به بنیه و بنیاد اقتصاد نکرده‌ایم. این‌گونه پیام ارسال کردن به ذی‌نفعان اقتصادی ممکن است عوارض منفی برجای بگذارد. مثل اینکه به جای توجه به عددهای واقعی، صرفا عددها را شکلی و اسمی ببینیم و انتظارات غیر عقلایی ایجاد کنیم و تصور بشود که با حذف چهار صفر، حتما گرانی یا تورم کم می‌شود یا رشد اقتصادی افزایش پیدا می‌کند. در حالی که همه می‌دانیم با حذف چهار صفر نه تورمی کاهش پیدا می‌کند و نه رشد اقتصادی ایجاد خواهد شد. به عبارت ساده‌تر باید از حذف چهار صفر به صراحت و منظور و هدف غایی اعلام شود و تصریح گردد که این نوع اصلاح در اقتصاد، تاثیری بر بخش واقعی اقتصاد نخواهد شد./آرمان ملی