روسیه و چین چگونه می‌توانند مانع فعال شدن مکانیسم ماشه شوند؟

جارستان: نصرت‌الله تاجیک و سیروس ناصری در یادداشتی مشترک با عنوان «خروج روسیه و چین از برجام؟!» برای روزنامه اعتماد نوشتند؛

همکاری اروپا در برجام دارای افت و خیز بوده و در کنار ترک فعل و عدم انجام وظایف و تعهدات خود تنها نکته مثبت تداوم حضورش در برجام، نرفتن به اردوگاه امریکا پس از خروج ترامپ از آن بود. اما در این دوره از مواضع تند و تیز و اقدامات تحریک‌آمیز مانند تهدید به استفاده از مکانیسم ماشه و عدم محکومیت امریکا در حمله به سه سایت هسته‌ای قانونی و تحت نظارت آژانس، چیزی کم نگذاشته است و اصولا فرانسه و انگلیس مواضع جدیدی را در مورد غنی‌سازی و سایر مواردی که در برجام آمده اعلام می‌کنند که با تعهدات‌شان در برجام تناقض دارد و بعضا این‌گونه تلقی می‌شود که شاید بتوان این موارد را به عنوان خروج آنها از برجام تلقی کرد.  ‎بنابراین سوال اینجاست که اگر بتوان ثابت کرد این دو هم از برجام خارج شده‌اند، آیا آنها همچنان می‌توانند درباره حق خودشان برای مکانیسم ماشه سخن بگویند و از آن استفاده کنند؟ ‎البته از آنجا که این سه کشور همواره اعلام کرده‌اند که در برجام هستند و از آن خارج نشده‌اند! سوال بالا را می‌توان این‌گونه مطرح کرد که اگر برجام اکنون بر اثر عدم پایبندی اعضا از اعتبار ساقط شده باشد، آیا امکان استفاده از مکانیسم ماشه توسط این سه هست یا خیر  و این فرع بر سوال مقدر دیگری است که زنده برجام برای ایران نافع است یا مرده‌اش؟! و اگر دومی، چگونه چنین امری امکان دارد؟  به‌طور مشخص ‎آیا با خروج ایران و چین و روسیه از برجام این توافق از اعتبار ساقط نمی‌شود؟ و اگر ایران نیز خروج‌ خود را اعلام کند چه؟

پاسخ این است که خروج ایران برای جلوگیری از اعمال مکانیسم ماشه کم یا بی‌تاثیر است. اما خروج روسیه یا چین یا هر دو یک روزنه حقوقی- سیاسی برای جلوگیری از مکانیسم ماشه ایجاد می‌کند. ولی این امر مستلزم این است که این دو در شورای امنیت اعلام و استدلال حقوقی کنند که چون از برجام خارج شده‌اند امکان اعمال حق وتو در زمینه بازگشت تحریم‌های قبلی ایران را دارند و چون ‌این موضع به تقابل می‌رسد باید با قطعنامه‌ای این موضع را موثر کنند./ اعتماد