نوابغی که سینما را در سال ۲۰۱۶ تنها گذاشتند

جارستان-سال ۲۰۱۶ نیز همچون هر سال با درگذشت تنی چند از چهره‌های برجسته سینمای جهان در عرصه‌های مختلف همراه بود.

با مروری بر فهرست سینماگرانی که در سال ۲۰۱۶ از میان ما رفتند به این نکته برمی‌خوریم که امسال درگذشت عباس کیارستمی نه تنها برای سینمای ایران بلکه برای سینمای جهان ضایعه‌ای بزرگ بود تا جایی که اغلب جشنواره‌ی معتبر جهان،ویژه برنامه‌های برای این کارگردان سرشناس برپا کردند.

این کارگردان، فیلمنامه‌نویس، شاعر و عکاس ایرانی که به واسطه مجموعه آثارش از جمله فیلم برنده نخل طلای «طعم گیلاس» و نگاه خاص‌اش از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های سینمای ایران در عرصه جهانی به شمار می‌رفت، چند عمل جراحی در ناحیه روده در ایران داشت و سپس برای مراحل درمان به فرانسه رفت و در تاریخ ۴ جولای ۲۰۱۶ (۱۴ تیر) در سن ۷۶ سالگی در فرانسه از دنیا رفت.

عباس کیارستمی
کیارستمی در کارنامه‌ی فیلم‌سازی‌اش ساخت فیلم‌های کوتاه «نان و کوچه»، «زنگ تفریح»، «تجربه»، «دو راه حل برای یک مساله» و .. و فیلم‌های بلند «گزارش» ۱۳۵۶، «اولی‌ها» ۱۳۶۲، «خانه‌ی دوست کجاست؟» ۱۳۶۵، «مشق شب» ۱۳۶۶، «کلوزآپ، نمای نزدیک» ۱۳۶۸، «زندگی و دیگر هیچ» ۱۳۷۰، «زیر درختان زیتون» ۱۳۷۳، «طعم گیلاس» ۱۳۷۶، «باد ما را خواهد برد» ۱۳۷۷، «ABC آفریقا» ۱۳۷۹ را دارد.

وی در طول دوران فعالیت هنری خود بیش از ۸۰ جایزه بین‌المللی دریافت کرد و مورد تمجید منتقدین بین‌المللی قرار گرفت و کمتر از یک هفته پیش از درگذشتش از سوی آکادمی اسکار برای عضویت در شاخه کارگردانی این نهاد سینمایی دعوت شده بود.

«آندری وایدا»، فیلمساز سرشناس لهستانی در تاریخ ۹ اکتبر ۲۰۱۶ (۱۹ مهر) بر اثر نارسایی ریوی و پس از چند روز کما، در سن ۹۰ سالگی درگذشت.

او را از برجسته‌ترین اعضای مکتب فیلم‌سازی لهستان، می‌دانند که در سال ۱۹۹۹ جایزه اسکار افتخاری را برای «پنج دهه کارگردانی درخشان» دریافت کرد، چهار فیلم این کارگردان نام‌آور «سرزمین موعود» (۱۹۷۵)، «دوشیزگان ویلکو» (۱۹۷۹)، «مرد آهنین» (۱۹۸۱) و «کاتین» (۲۰۰۷) نامزد بهترین فیلم خارجی اسکار شده‌اند و امسال نیز با فیلم «پس‌تصویر» اخرین ساخته این کارگردان کهنه‌کار نماینده لهستان در اسکار خارجی است.

«کانال»، «خاکستر و الماس»، «چشم‌انداز پس از جنگ»، «عروسی»، «مرد مرمرین»، «رهبر ارکستر»، «دانتون» و «کورژاک» از جمله دیگر آثار برجسته این کارگردان برجسته سینمای جهان است.

آندری وایدا
«اتوره اسکولا» استاد سینمای ایتالیا و از پیشگامان سینمای ایتالیا طی سه دهه اخیر روز ۱۹ ژانویه ۲۰۱۶ (۲۹ دی) در سن ۸۹ سالگی به سبب مشکلات قلبی و عروقی در شهر رم درگذشت.

از مهمترین آثار این کارگردان مطرح ایتالیایی می‌توان به فیلم «یک روز بخصوص» محصول سال ۱۹۷۷ با بازی «مارسلو ماستریانی» و «سوفیا لورن» اشاره کرد که موفق به کسب جایزه گلدن گلوب و نامزدی در جوایز اسکار شد.

وی همچنین کمدی درام «ما همگی همدیگر را خیلی دوست داشتیم» را در سال ۱۹۷۴ درباره مبارزه سه پارتیزان برای آزادی ایتالیا نویسندگی و کارگردانی کرد که این فیلم موفق به کسب جایزه اصلی جشنواره مسکو شد و پس از آن فیلم «خوب، بد و زشت» در جشنواره فیلم کن جایزه بهترین کارگردانی را برای این سینماگر ایتالیایی به ارمغان آورد.

اتوره اسکولا
«باد اسپنسر»، بازیگر ایتالیایی که به «پا گنده» معروف بود نیز امسال در تاریخ ۳۱ اکتبر (۱۰ آبان) در سن ۸۶ سالگی درگذشت. «اسپنسر» بیشتر به خاطر حضور در فیلم‌های سبک وسترن اسپاگتی همراه با «ترنس هیل» شهرت داشت، وی که مدرک دکترای حقوق داشت، در ایران با لقب «پا گنده» که نام یکی از فیلم‌های مشهور اوست، شناخته می‌شود. او پیش از روی آوردن به سینما، ‌شناگری حرفه‌ای بود. «اسپنسر» با حضور در رشته‌های شنا و واترپولو توانست به المپیک‌های ملبورن و هلسینکی راه یابد. او اولین ایتالیایی بود که توانست شنای صدمتر آزاد را در کمتر از یک دقیقه طی کند.

باد اسپنسر
«مایکل چیمینو» کارگردان فیلم معروف «شکارچی گوزن» نیز روز دوم جولای ۲۰۱۶ (۱۲ تیر) در سن ۷۷ سالگی درگذشت. وی کار خود را در سال ۱۹۷۴ با ساخت فیلم «تاندربولت و لایتفوت» (رعد و برق) با بازی «کلینت ایستوود» و «جف بریجز» آغاز کرد و سپس در سال ۱۹۸۷ معروف‌ترین فیلمش را با عنوان «شکارچی گوزن» که به موفقیت فراوانی نزد منتقدین و در گیشه دست یافت، پنج جایزه اسکار شامل جایزه بهترین فیلم و کارگردانی را برای او به ارمغان آورد و نام «چیمینو» را در میان برترین کارگردانان موج نوی سینمای آمریکا سرزبان‌ها انداخت.

از دیگر ساخته‌های «چیمینو» می‌توان به «ساعات ناامیدی»، «سیسلی‌ها» و همچنین «دروازه بهشت» اشاره کرد، فیلمی که در ابتدا توجهی به آن نشد اما به مرور مورد توجه منتقدان قرار گرفت.

مایکل چیمینو
«ژاک ریوت» از مهمترین چهره‌های موج نوی سینمای فرانسه روز ۲۹ ژانویه ۲۰۱۶ (۹ بهمن) در سن ۸۷ سالگی از دنیا رفت. وی به همراه چهره‌هایی چون «فرانسوا تروفو»، «ژان-لوک گدار»، «اریک رومر» و «کلود شابرول» از پیشگامان موج نوی سینمای فرانسه بودند که همگی فعالیت خود را با نوشتن نقد در مجله معروف «کایه دو سینما» که از آن به عنوان معرف و بنیان‌گذار سینمای موج نوی فرانسه یاد می‌شود، آغاز کردند.

ژاک ریوت
«گای همیلتون» کارگردان انگلیسی چهار قسمت از مجموعه فیلم‌های «جیمز باند» نیز یکی دیگر از چهره‌های سینمایی بود که امسال در سن ۹۳ سالگی از دنیا رفت. «همیلتون» بیشتر برای ساخت چهار فیلم «پنجه طلایی»، «زندگی کن و بگذار بمیرد»، «مردی با تپانچه طلایی» و «الماس‌ها ابدی هستند» از سری فیلم‌های «جیمز باند» شناخته می‌شود. وی روز ۲۰ اوریل (اول اردیبهشت) درگذشت.

گای همیلتون
«آلن ریکمن» بازیگر معروف فیلم‌های مانند «هری پاتر» از مهمترین چهره‌های عرصه بازیگری بود که امسال در ۶۹ سالگی درگذشت. وی برای بازی در نقش‌ شخصیت‌هایی چون پروفسور اسنیپ در «هری پاتر» و هانس گروبر در «جان سخت» یکی از محبوب‌ترین بازیگران سینمای بریتانیا محسوب می‌شد. از دیگر آثار این بازیگر سرشناس می‌توان به «عقل و احساس» و «مایکل کالینز» اشاره کرد که برای هر دو فیلم نامزد جایزه بفتا شد.

آلن ریکمن
مرگ «آنتوان یلچین» بازیگر ۲۷ ساله هالیوودی متولد روسیه یکی از عجیب‌ترین مرگ‌های امسال بود، این بازیگر جوان که در فیلم «پیشتازان فضا» (محصول ۲۰۰۹) و «پیشتازان فضا، به سوی تاریکی‌» (۲۰۱۳) نقش «پاول چخوف» را بازی می‌کرد، بر اثر خلاص شدن اتومبیلش روی شیب تند جاده کنار خانه‌اش در منطقه استودیو سینی لس‌انجلس، به تیرک پستی و حصارها کوبیده شد و به فاصله کوتاهی درگذشت.

آنتوان یلچین
از دیگر سینماگران برجسته‌ای که امسال نقاب در چهره خاک کشیدند می‌توان به «مدلین له‌بو» بازیگر فرانسوی فیلم معروف «کازابلانکا»، «داگلاس اسلوکام»، فیلمبردار نامزد اسکار سه فیلم اول مجموعه «ایندیانا جونز»، «ایب ویگودا» بازیگر آمریکایی نقش «سالواتوره تسیو» در فیلم «پدرخوانده»، «رابرت وان» بازیگر نامزد اسکار آمریکایی، «بیل نون» بازیگر مجموعه فیلم‌های «مرد عنکبوتی»، «شارمین کار» بازیگر فیلم «اشک‌ها و لبخندها»، «جرج کندی» بازیگر کهنه‌کار هالیوودی فیلم «لوک خوش دست» و «میشله مورگان» اولین برنده جایزه بازیگری جشنواره کن اشاره کرد.

ایسنا/