پازل ریلی خلیج‌فارس-خزر تکمیل نشد؛ قطاری که به مرز آستارا نرسید

جارستان-«راه‌آهن قزوین- رشت – انزلی» پس از ۱۴ سال عبور از پیچ‌وخم کمبود اعتبار و وعده‌های عملی نشده، هنوز به مقصد نرسیده است؛ پروژه‌ای که قرار است پازل ریلی خلیج‌فارس به دریای خزر را تکمیل کند. مریم قاضی‌زاده: پروژه راه‌آهن قزوین- رشت که از سال ۸۱ کلنگ احداث آن بر زمین زده‌ شده، یکی از

مریم قاضی‌زاده: پروژه راه‌آهن قزوین- رشت که از سال ۸۱ کلنگ احداث آن بر زمین زده‌ شده، یکی از هزار و ۱۵۰ پروژه نیمه‌تمامی است که طبق اعلام استاندار گیلان، در این استان وجود دارد.

هرچند بر اساس برنامه‌ریزی‌های اولیه در زمان آغاز عملیات اجرایی در سال ۸۵ ، قرار بود تا فاز نخست این پروژه که قزوین را به رشت و سپس انزلی متصل می‌کند تا پایان سال ۹۴ به بهره‌برداری برسد اما چاه عمیق این پروژه به محلی برای صرف بودجه‌های میلیاردی تبدیل شد که هر بار وعده مسئولان برای افتتاح را به تأخیر می‌اندازد.

پروژه‌ای بااهمیت ملی

عملیات احداث راه‌آهن قزوین- رشت- انزلی باهدف گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی با کشورهای حاشیه دریای خزر، بنادر باطومی و پوتی در دریای سیاه و کشورهای اروپایی آغاز شدعملیات احداث راه‌آهن قزوین- رشت- انزلی باهدف اتصال استان گیلان، بندر انزلی و مرز آستارا به شبکه ریلی کشور، تسهیل مبادلات بین بنادر شمالی و جنوبی کشور از طریق حمل‌ونقل ریلی، ایجاد یک مسیر تمام ریلی در کریدور ترانزیتی شمال- جنوب (ارتباط مستقیم ریلی خلیج‌فارس و شبه‌قاره هند با کشورهای روسیه و آسیای میانه و قفقاز و کشورهای اروپائی) و امکان گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی با کشورهای حاشیه دریای خزر، بنادر باطومی و پوتی در دریای سیاه و کشورهای اروپایی آغاز شد.

هرچند در ابتدای امر اعتبار در نظر گرفته‌شده برای بهره‌برداری از فاز نخست آن یعنی محور ۲۰۵ کیلومتر قزوین- رشت- انزلی چیزی معادل هزار و ۵۰ میلیارد ریال برآورد شده بود اما کندی پیشرفت پروژه و مسائل جانبی که اجرای آن را با مشکل مواجه کرد سبب شد تا پروژه راه‌آهن به داستانی نیمه‌تمام تبدیل شود.

بر اساس اعلام شرکت «ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور»، تا پایان شهریور سال ۹۴ رقمی معادل ۹، ۶۸۰ میلیارد ریال برای این پروژه هزینه شده و رقمی معادل هشت هزار میلیارد ریال دیگر نیز برای تکمیل نیاز دارد.

وعده‌هایی که عملی نشد

اگرچه تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت یازدهم است اما کمبود اعتبار همواره مهم‌ترین دلیل عنوان‌شده از سوی مدیران استان برای به ثمر نرسیدن این پروژه بوده به‌طوری‌که شعبانعلی خاوری مدیرکل راه و شهرسازی گیلان پیش‌ازاین، از صرف اعتبار هشت هزار میلیارد ریالی تا سال ۹۳ برای راه‌آهن قزوین- رشت خبر داده و به خبرنگار مهر گفته بود که برای تکمیل این پروژه، هشت هزار میلیارد دیگر نیز لازم است.

همچنین در سفری که محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در بهمن‌ماه ۹۳ به گیلان داشت، در گفتگو با خبرنگار مهر از تأمین اعتبار این پروژه از طریق فاینانس خبر داده و گفته بود که در کنار چین، روسیه نیز برای تأمین منابع فاینانسی این پروژه به میدان خواهد آمد.

در سفری که رئیس‌جمهوری نیز در فروردین ۹۴ به گیلان داشت بر تکمیل پروژه راه‌آهن قزوین- رشت- انزلی تأکید فراوانی کرد و گفت: راه‌اندازی این خط ریلی یکی از مهم‌ترین اهداف دولت یازدهم است.

قطاری که به مقصد نرسید

هرچند بهره‌برداری از راه‌آهن قزوین- رشت و اتصال استان گیلان به خط ریلی کشور یکی از خواسته‌های مهم مردم این استان است اما گیرکردن قطار گیلان بر روی ریل وعده‌ها و بدقولی مسئولان در بهره‌برداری از این پروژه سبب شده تا شنیدن سوت قطار به آرزویی دست‌نیافتنی برای مردم گیلان تبدیل شود.

استاندار گیلان طی نامه‌ای از رئیس‌جمهور درخواست کرد که نسبت به تسریع درروند اجرای پروژه دستورات لازم را صادر کنداگرچه مدیرکل راه و شهرسازی گیلان اعلام کرده بود که در سال جاری ۳۵۰ میلیارد تومان به این پروژه اختصاص خواهد یافت اما از قرار معلوم تخصیص نیافتن اعتبار لازم سبب شد تا استاندار گیلان طی نامه‌ای از رئیس‌جمهور درخواست کند که نسبت به تسریع درروند اجرای پروژه دستورات لازم را صادر کند و روحانی نیز در جواب این نامه به رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و وزیر راه و شهرسازی دستور داد تا اقدامات لازم دراین‌باره را انجام دهند.

به دنبال این نامه بود که مشاور رسانه‌ای سازمان برنامه‌وبودجه در جریان بازدید از نمایشگاه مطبوعات از اختصاص ۵۰۰ میلیارد تومان برای اتمام این پروژه عظیم ملی خبر داد.

سید رضا سید دانش اعلام کرد که این میزان اعتبار به دستور رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و باهدف سرعت بخشی به پایان پروژه مذکور تخصیص‌یافته است.

وعده‌ای برای سال ۹۶

در پی این اعلام، استاندار گیلان در آخرین اظهارات خود درباره این پروژه، از افتتاح خط ریلی قزوین- رشت در نیمه نخست سال ۹۶ خبر داد.

محمدعلی نجفی ۲۲ آبان ماه در جمع مدیران ارشد وزارت صنعت و معدن اعلام کرد که راه‌آهن قزوین- رشت تا قبل از پایان دولت یازدهم در نیمه نخست سال ۹۶ به بهره‌برداری می‌رسد.

با توجه به اینکه خط ریلی جمهوری آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران ظرف ماه‌های آینده اتصال می‌یابد، ضرورت تکمیل راه‌آهن قزوین- رشت و آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن رشت به آستارا بیشتر احساس می‌شودوی دراین‌باره به خبرنگار مهر گفت: خوشبختانه سرمایه‌گذارانی از کشورهای چک، آذربایجان، چین و روسیه برای مشارکت در تأمین مالی این پروژه عظیم، اعلام آمادگی کرده‌اند و رئیس‌جمهور با توجه به پیگیری‌های این‌جانب، خطاب به وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه‌وبودجه برای تسریع درروند اجرایی فاز عملیاتی طرح مذکور دستورات لازم را صادر کرده است.

استاندار گیلان افزود: با توجه به اینکه خط ریلی جمهوری آذربایجان به جمهوری اسلامی ایران ظرف ماه‌های آینده اتصال می‌یابد، ضرورت تکمیل راه‌آهن قزوین- رشت و آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن رشت به آستارا به طول ۱۶۴ کیلومتر بیشتر احساس می‌شود.

سوت قطار؛ شنیدن یا نشنیدن؟

باوجودآنکه بر اساس آخرین گفته‌های مسئولان استان و همچنین در سفری که نوبخت در ماه‌های ابتدایی سال جاری به گیلان داشت، قرار بود تا راه‌آهن قزوین- رشت تا پایان سال مالی ۹۵ به بهره‌برداری برسد اما در اندک زمان باقی‌مانده تا موعد تحقق این مهم و تنها چند روز پس از آخرین اظهارنظر نجفی درباره این خط ریلی، خبر افتتاح ۴۴ کیلومتر از فاز اول راه‌آهن قزوین- رشت در مسیر قزوین به ایستگاه کوهین سر خط خبرها قرار گرفت.

خبری که به‌ظاهر از پایان انتظاری ۱۴ ساله نشان داشت اما در حقیقت، فرصت دوباره‌ای بود که دولت یازدهم برای خود خرید و این بار با وعده افتتاح خط ریلی قزوین- رشت تا پایان دولت یازدهم، محقق شدن این وعده را به زمانی بعدتر موکول کرد.

بااین‌حال آنچه مشخص است، محقق نشدن وعده‌ها و به گوش نرسیدن صدای سوت قطار در استان گیلان است.

قطاری که در صورت راه‌اندازی می‌تواند سالانه هفت میلیون تن کالا و یک‌میلیون و ۴۰۰ نفر مسافر را جابجا کرده و حلقه اتصال کریدور شمال- جنوب باشد. راه آهنی که حسرت ۱۴ ساله راه‌اندازی آن بر دل ۲.۵ میلیون نفر گیلانی مانده است

خبرگزاری مهر