چالش دوباره تابستان، مازوت سوزی و بی برقی!

با گرم شدن هوا، به شکل معمول صنعت برق در تامین انرژی مورد نیاز کشور دچار چالش می‌شود. در نهایت نیز با افزایش مصرف، قطعی‌هایی در بخش خانگی و صنعت رخ می‌دهد. برای امسال هم برخی اعضای کمیسیون صنایع انرژی مجلس و یک عضو هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران پیش بینی کرده اند که در تابستان با قطعی برق و مازوت سوزی مواجه خواهیم شد. اما مشکل کار کجاست؟

تقریبا دو هفته به آغاز تابستان مانده است و با گرم‌تر شدن هوا مصرف برق برای استفاده از وسایل سرمایشی افزایش می‌یابد. در این رابطه سخنگوی صنعت برق گفته که مصرف برق در روز دوشنبه به مرز ۶۰ هزار مگاوات رسیده است. این رقم از آخرین زمان اوج مصرف سال گذشته ۵ هزار مگاوات بیشتر است.

در آن سو نیز شرکت توانیر دو ماه قبل، برخی آمار‌های نیاز مصرف برق کشور را منتشر کرده بود. براساس این آمارها، نیاز برق کشور در سال ۹۸، نزدیک یه ۶۱ هزار مگاوات، در سال ۹۹، حدود ۶۴ هزار مگاوات، در سال ۱۴۰۰ به ۶۷ هزار مگاوات و حال در سال جاری این نیاز به ۷۰ هزار مگاوات رسیده است.

اما چالش ماجرا کجا است؟ مسئولان صنعت برق می‌گویند که توان تولید برق در کشور اکنون ۵۹ هزار و ۵۰۰ مگاوات است. این بدان معنا است که تراز منفی ۱۰ هزار و ۵۰۰ مگاواتی میان تولید و مصرف برق وجود دارد؛ بنابراین اگر میزان مصرف از ۶۰ هزار مگاوات در تابستان فراتر برود، قطعی برق حتما رخ خواهد داد.

البته این تراز منفی ۱۰ هزار و ۵۰۰ مگاواتی در شرایطی است که همه نیروگاه‌های پیش بینی شده وزارت نیرو در تابستان جاری دچار چالش و خرابی نشود. در غیر این صورت احتمال افزایش میزان خاموشی‌ها نیز وجود دارد.

چرا تولید برق به اندازه مصرف سالیانه افزایش نمی‌یابد؟

جبران کسری تولید به مصرف چالش امسال نیست. سال گذشته نیز با افزایش خاموشی‌ها، مجلس به موضوع ورود کرد و در نهایت وزارت نیرو را مقصر معرفی کرد. طبق استدلال نمایندگان، سوءمدیریت در اداره وزارت نیرو و پروژه‌های نیمه‌کاره باعث شده بود تا میزان تولید برق به میزان مصرف نرسد. اما اگر پروژه‌های نیمه کاره حوزه برق به ثمر می‌رسید، کشور با چالش مواجه نمی‌شد.

اما حالا هم وزیر نیرو توپ را به زمین مصرف کنندگان انداخته است. در این رابطه محرابیان گفته که شرط پایداری شبکه و عدم قطعی برق صرفه جویی مناسب در مصرف برق است. اگر این اتفاق رخ ندهد، قطعی محتمل است. او همچنین اعتقاد دارد که ناترازی کنونی از گذشته به دولت فعلی به ارث رسیده است.

در شرایط فعلی نیز، موضع نمایندگان کمیسیون انرژی قدری تغییر کرده است. آن‌ها مقصر را به شکل کامل وزارت نیرو نمی‌دانند. فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی یکی از این چهره‌ها است. او می‌گوید که وزارت نیرو تلاش‌هایی برای به کارگیری نیروگاه‌های بخش خصوصی به کار گرفته است، اما کافی نیست.

او در ادامه صحبت هایش، مردم را مقصر افزایش مصرف برق معرفی کرده است. عباسی معتقد است که مردم باید کولر‌های قدیمی را عوض کنند، اما با وجود تاکید‌های چند ساله، هنوز اقدامی انجام نداده اند.

البته این عضو کمیسیون انرژی پیشنهادی هم برای تعویض کولر‌های قدیمی مطرح کرده است. او گفته که بانک‌ها باید کمک کنند که تامین مالی شود و بخش خصوصی تشویق شود که سرمایه بیاورد و کولر‌های کم مصرف تولید شود. اما نگفته که مردم در شرایط اقتصادی فعلی چگونه باید کولر‌های قدیمی را تعویض کنند.

نیروگاه‌های حرارتی در ایران بزرگ‌ترین سهم از تولید برق را دارند. آن‌ها برای تولید برق از سوخت‌هایی همچون گاز، گازوئیل و مازوت استفاده می‌کنند. اما در فصل تابستان و با افزایش نیاز برق، نیروگاه‌ها باید با حداکثر توان کار کنند و در نتیجه به سوخت بیشتری نیاز پیدا می‌کنند.

در چنین شرایطی سیاستگذاران مازوت را در اختیار نیروگاه‌ها قرار می‌دهند که هم ارزان‌تر است و هم بیشتر در دسترس وزارت نفت و نیرو قرار دارد.

اما در آن سو، مسئولان محیط زیست و فعالان این حوزه معتقدند که مازوت سوزی نیروگاه‌ها منجر به آلودگی شدید هوا می‌شود. در نتیجه سلامتی مردم به خطر می‌افتد. ادامه یافتن این روند نیز منجر به بروز بسیاری از بیماری‌های تنفسی می‌شود.

با این وجود اعضای کمیسیون انرژی می‌گویند که وزارت نیرو ناگزیر به استفاده از مازوت است. چرا که عاقلانه و منطقی نیست که گازوئیل ۶۰ سنتی بخرند و بعد قیمت برق یک سنت باشد؛ بنابراین وزارت نیرو همچنان روند مازوت سوزی را ادامه خواهد داد، حتی اگر روی بحث آلودگی زیس محیطی مازوت تبلیغ شود؛ بنابراین می‌توان پیش بینی کرد که با افزایش مازوت سوزی در تابستان باز هم شاهد موج آلودگی هوا در کلان شهر‌ها باشیم.

برنامه وزارت نیرو برای کاهش خاموشی‌ها چیست؟

مسئولان وزارت نیرو می‌گویند که برای کاهش خاموشی‌ها در تابستان برنامه‌هایی همچون تغییر ساعت کاری ادارات، تغییر برنامه تولید صنایع، در نظر گرفتن پاداش برای مشترکان کم مصرف و کاهش تعداد مشترکان پرمصرف برق را در دستور کار دارند.

علاوه بر این ها، وزیر نیرو می‌گوید که در جهان دو رویکرد وجود دارد. برخی کشور‌ها محدودیت تامین برق می‌دهند. اما اغلب نرخ برق را به گونه‌ای طراحی می‌کنند که خود صنایع و مصرف کنندگان در اوج بار، برق را مصرف نکنند و مصرف در این زمان برایشان فاقد توجیه اقتصادی باشد.