نتایج ششمین فصل پژوهش‌های میدانی مجموعه باستانی لیارسنگ‌بن املش؛ رابطه مستقیم وسعت قبور گورستان باستانی گیلان با رتبه ‌اجتماعی مدفونین

به گزارش گروه فرهنگی ایرانا از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، ولی جهانی با اعلام این خبر گفت: مجموعه‌ باستانی لیارسنگ‌بُن از توابع دهستان سُمام بخش رانکوه شهرستان املش استان گیلان محوطه‌ای گسترده‌ (حدود ۲۷هکتار) و در منطقه ای صعب العبور و دور از دسترس قرار گرفته است.

او با اشاره به اینکه کاوش نجات‌بخشی این مجموعه‌ با وجود فعالیت‌های باستان‌شناسی در سال‌های ۱۳۹۳تا ۱۳۹۸ ناتمام ماند تصریح کرد: نتیجه پژوهش‌های صورت گرفته بر روی گورآوندهای آن نشان دهنده‌ ارتباطات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باشندگان دامپرور و در عین حال جنگجوی این محوطه با سرزمین‌های دور و نزدیک از جمله اقوام ساکن در کرانه‌های شمالی دریای کاسپی همچون استپ‌های جنوب روسیه و یا ارمنستان امروزی خصوصاً همزمان با دوره‌ اشکانی است.

این باستان‌شناس در ادامه از انجام ششمین فصل از پژوهش‌های میدانی مجموعه باستانی لیارسنگ‌بن املش، خبر داد و گفت: این مجموعه‌ باستانی، شامل یک محوطه‌ گورستانی و شواهد پراکنده‌ای از استقرارهای دوران تاریخی تا قرون میانی دوران اسلامی است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی افزود: در فصل جاری با کاوش در ۴ کارگاه در بخش گورستانی این مجموعه با وسعتی در حدود دو هکتار، ۱۹ گور (۲۱ تدفین) از انواع چاله‌ای، دخمه‌ای و خمره‌ای شناسایی شد و داده‌های ارزشمندی شامل انواع ظروف سفالی و اشیا با کاربری روزمره و جنگ‌افزارهایی ساخته شده از آهن، طی کاوش از این گورها به‌دست آمد.

جهانی خاطرنشان کرد: قبور نوع چاله‌ای که فاقد ساختار ویژه و شامل چاله‌ای معمولاً بیضی‌شکل هستند، تعداد زیادی از گورهای مکشوفه در این گورستان را شامل می‌شود.

او اظهار کرد: گورهای نوع دخمه‌ای که نمونه‌های قابل مقایسه با آن‌ها تاکنون در ایران به غیر از چند محوطه‌ دیگر در منطقه‌ مورد پژوهش، در چند محوطه‌ گورستانی واقع در استان مازندران و چندین محوطه در شمال، شمال‌غرب و شمال‌شرق دریای کاسپی یافت شده شامل یک چاله‌ عمودی با ساختار ویژه‌است که به اتاقکی دخمه‌مانند منتهی می‌شود.

به گفته این باستان‌شناس، تاکنون چند نمونه از تدفین‌های نوع خمره‌ای نیز در این گورستان موردشناسایی قرار گرفته که قابل مقایسه با شیوه‌های تدفینی متداول دوره‌ اشکانی در فلات ایران است.

او افزود: اینگونه از قبور مکشوفه در این محوطه را می‌توان با تعدادی از گورها که در کاوش‌های هیأت ژاپنی در ارتفاعات شرقی گیلان (دیلمان) طی دهه‌ ۶۰ میلادی مورد شناسایی قرار گرفت و نیز با گورخمره‌های شناسایی شده در برخی از محوطه‌های دشت مغان  مقایسه کرد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی گفت: پژوهش‌های صورت گرفته تاکنون، نشان می‌دهد که احتمالاً نوع قبور مورد استفاده در این گورستان رابطه‌ مستقیمی با رتبه‌ اجتماعی افراد دفن شده در آن داشته و به‌نظر می‌رسد که وسعت هر یک از این قبور نیز بسته به جایگاه اجتماعی فرد مدفون در آن، متغیر است.

جهانی در پایان خاطرنشان کرد: پژوهش‌های گونه‌شناختی صورت گرفته، به‌طور کلی نشانگر تعلق گورآوندهای مکشوفه به بازه‌ زمانی اواسط دوره‌ اشکانی تا اواخر عصر ساسانی است که این تاریخگذاری، پیش‌تر و در نتیجه‌ انجام آزمایش‌های سالیابی به روش رادیو کربن (C۱۴) به تأیید رسیده بود.