مراتع، نقطه مشترک وفاق و دوستی دامداران گیلان و اردبیل

 در میان هیاهوی دنیای رنگارنگ امروز هنوز هستند افرادی که خانه‌هایشان از نخ های سیاه و قطور بافته شده و ستون خانه‌هایشان از چوب برافراشته است، به طوری که در برابر زلزله هم تلفاتی ندارند.

همه ما زندگی عشایری را در سیاه چادرها و با کمترین امکانات و آغل‌های بر پا شده در کوهستان می شناسیم، کمتر کسی در مواجهه با عشایر به داشتن دفترچه عشایری و پروانه چرای دام فکر می کند، چون همه چیز در اینجا حکم بر اسکان دامداران و عشایر نشینان اصیل می دهد.

وجود مناطق بسیار زیبا و مراتع سرسبز در ارتفاعات رضوانشهر، تالش، ماسال و فومن و هم مرز بودن این شهرستانهای غرب استان گیلان با خلخال و استان اردبیل و سابقه دوستی مردمان این دو استان در این مناطق موجب شده رفت و آمد و مهمانی های سالانه نیز بین آنان برقرار باشد.

استان گیلان در مناطق غربی خود با استان اردبیل دارای مرز مشترک است، شهرستان های تالش، رضوانشهر، ماسال و فومن از جمله مناطقی هستند که با شهرستان خلخال دارای مرز مشترک به طول ۱۲۰ کیلومتر هستند.

این مناطق در کنار پیوندهای فرهنگی و تاریخی که ریشه هویتی ساکنان آن را شکل می دهد، در گذشته های دور و طی سالهای اخیر بعضاً شاهد بروز اختلاف و درگیری بین دامداران بدلیل تداخل چرای دام در مراتع بوده است که سایه‌ای نه چندان دوستانه را به بین مردم دو منطقه ایجاد کرد.

تداخل و اختلافی که امروزه دیگر شاهد آن نیستیم و جایش را به توافق و تعامل و دوستی دوطرفه سپرده است. اما گهگاهی این زخم کهنه با برخی شیطنت ها سرباز کرده و دل مردم دو استان را آزرده خاطر می کند.

دوستعلی نظری از دامداران مناطق رضوانشهر در گفتگو با خبرنگار ایرنا می گوید: پدرم و پدر بزرگ و اجدادم همگی به همین شغل دامداری مبادرت می کردند و من از کودکی یاد دارم همیشه در نقاط مرزی شاهد درگیری های بسیار بزرگ و خطرناک بین دامداران این منطقه با خلخال بودیم که در بعضی مواقع کار به جاهای خطرناک کشیده می شد و شاهد قتل و قطع عضو نیز بودیم.

این دامدار رضوانشهری با اشاره به اقدامات بسیار خوب از سوی مسئولان در خصوص کاهش این اختلافات افزود: با توجه به اقدامات خوب و رفت و آمدهای صورت گرفته از سوی مسئولان دو شهرستان رضوانشهر و خلخال، دیگر هیچ وقت اتفاقات تلخ و خطرناک گذشته در مراتع و نقاط مشترک این دو شهرستان تکرار نمی شود و دوستی و رفاقت ما با همدیگر هر روز بیشتر می شود.

عین اله پورمیرزایی دیگر دامدار منطقه پره سر می گوید: شرایط زندگی دامداران و عشایر در زمان کنونی با گذشته های دور تفاوت بسیار دارد و بدلیل تنگناهای اقتصادی و شرایط سخت زندگی، افراد فرصت طلب همیشه در کمین هستند تا احشام ما را به سرقت ببرند.

وی بیان کرد: دامداران دو استان گیلان و اردبیل به دلیل وجود مرزهای مشترک و همجوار بودن مراتع، ناگزیرند در اوقاتی از سال وارد عرصه های همدیگر می شوند و این یک امری طبیعی است و چندان مشکلی برای ما ایجاد نمی کند.

این دامدار پره سری می گوید: ترس ما همواره این است چون گاهی افراد فرصت طلب و سارقین در تاریکی شب، مخصوصاً شبهای بارانی و هوای مه آلود به گله های ما شبیخون می زنند و منجر به ایجاد درگیری بین ما می شود. مساله ای که اخیرا نیز شاهد آن در منطقه بودیم.

نماینده دامداران شهرستان رضوانشهر هم در این رابطه و با اشاره به حوادث اخیر که منجر به درگیری مسلحانه و زخمی شدن یک دامدار از منطقه پره سر رضوانشهر منجر شد گفت: اتفاقات اخیر هیچ ارتباطی به موضوع درگیری بین دامداران دو شهرستان رضوانشهر و خلخال ندارد.

بیت اله کریمی افزود: در هفته گذشته شاهد درگیری های مرزی متعدد بین دامداران در مراتع بوده ایم که این افراد از جوانانی هستند که با استفاده از تاریکی شب به گله های دامداران شبیخون زده و گوسفندان را به سرقت می بردند و حتی چندین دامدار ما را مورد ضرب و شتم قرار داده و یک نفر از دامداران ما نیز با تفنگ شکاری مورد اصابت گلوله قرار گرفت.

تاریخچه دوستی رضوانشهر و خلخال به هم تنیده است 

فرماندار رضوانشهر در این خصوص گفت: با نگاه به پیشینه تاریخی و دوستی بین مردم دو شهرستان رضوانشهر و خلخال در می یابیم که این دوستی ها ریشه در تاریخ این مناطق دارد.

محمودقاسمی به خبرنگار ایرنا افزود: در کنار الفت و دوستی های موجود بین دامداران و مردم، بعضاً شاهد اختلافات کوچک نیز بین آنان بوده ایم که با استفاده از ظرفیت های موجود و بزرگان منطقه نسبت به حل و فصل آن اقدام شده است.

رئیس شورای تأمین رضوانشهر با بیان این مطالب که اجازه نخواهیم داد افرادی خودسر و متمرد از قانون، امنیت منطقه و پایه های دوستی دو شهرستان را خدشه دار کنند گفت: تا رفع تمامی موارد اختلاف و پرهیز از هرگونه خودسری ها از کمک و دخالت افراد ذی نفوذ و ریش سفید در سطح هر دو شهرستان استفاده خواهیم نمود.

یکی از فرمانداران اسبق شهرستان های رضوانشهر، تالش و خلخال در این زمینه می گوید: طبق اسناد و مدارک موجود که در اختیار دامداران می باشد، چرای دام در مراتع هیچ وقت برای دامداران حق مالکیت ایجاد نمی کند.

محمد علیزاده از فرمانداران سابق که از سال ۱۳۷۶ تا حدود سال ۹۰ سابقه فرمانداری شهرستان های رضوانشهر، خلخال و تالش را در کارنامه خود دارد و پیش از آن هم بخشدار ماسال بود، اقدامات مهم و ماندگاری برای پیشگیری از اختلافات دامداران این مناطق بعمل آورد که همچنان بعنوان دستور کار در تاریخ این مناطق ثبت شده است.

وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: وجود اسناد و مدارکی تحت عنوان پروانه چرای دام، در دست دامداران، محدوده هایی از مراتع را بعنوان امانت و برای مدت مشخصی از سال در اختیار آنان قرار می دهد تا دام‌ها در آن تعلیف شوند.

علیزاده با انتقاد از سوء‌ مدیریت برخی از دستگاه ها که مسئولیت مستقیم مراتع و عرصه های ملی را بر عهده دارند گفت: بعضاً مدیران و کارشناسان همین دستگاه ها در گذشته دارای دام بودند و افرادی را بعنوان دامدار در عرصه ها می گماردند و برخوردهای سلیقه ای با موضوعات از سوی چنین افرادی موجب گسترش دامنه تنش و درگیری بین دامداران و مرتع داران این ۵ شهرستان می‌شد که کار را مشکل می کرد.

علیزاده با اشاره به تجربیات گذشته خود در این رابطه گفت: فرمانداران هرکدام از این ۵ شهرستان که مسئولیت شورای تأمین شهرستان تحت مدیریت خود را بر عهده دارند، باید با هوشیاری بالا و فعال سازی و استفاده از ظرفیت همه اعضای شورای تأمین، اقدامات پیشگیرانه جهت جلوگیری از هرگونه تنش و اختلاف را در دستور کار خود قرار دهند تا جلوی برخوردهای سلیقه ای و سوءاستفاده های بعضی از مدیران دستگاه های مرتبط با این امر گرفته شود.

وی افزود: یک فرد مسئول و مدیر نباید با موضوعات برخورد سلیقه ای داشته باشد و برایش هیچ تفاوتی نداشته باشد که فرد دامدار متعلق به کدام منطقه و شهرستان استف مساله مهم آرامش و تفاهم و دوستی است.

علیزاده در ادامه با اشاره به راه حل های پیشگیرانه جهت جلوگیری از هر گونه درگیری بین دامداران گفت: با ایجاد مشترکات از قبیل تجارت، رفت و آمد، ازدواج و غیره می توان این مشکلات را برطرف کرد که این امر با استفاده از ظرفیت افراد با نفوذ و ریش سفیدان منطقه امکانپذیر است.

فرماندار خلخال هم در پاسخ به تماس تلفنی خبرنگار ایرنا گفت: اختلاف اخیر که در سطح منطقه ما و در مجاورت با شهرستان رضوانشهر بروز کرد، هیچ ارتباطی با موضوع اختلافات مرزی و مراتع بین این دو شهرستان ندارد و این یک موضوع شخصی بود که هم اکنون از سوی مقامات قضایی در حال پیگیری است.

فریدون بابایی افزود: شهرستان خلخال از توابع استان اردبیل دارای ۱۲۰ کیلومتر مرز مشترک با ۴ شهرستان گیلان از قبیل تالش، رضوانشهر، ماسال و فومن می باشد که در گذشته های های دور شاهد خشونت و درگیری های بسیار زیاد بین دامداران در مناطق متعدد بودیم که ناگزیر پاسگاه های های انتظامی بصورت فصلی در این مناطق مستقر می شد.

بابایی با بیان اینکه در سال‌های اخیر با کاهش اختلاف بین دامداران ۲ استان و عدم نیاز به راه اندازی پاسگاه‌های انتظامی تلفیقی در مراتع مرز مشترک و در فصل چرا طبق روال گذشته، گفت: اختلافات گذشته بارها منجر به درگیری در بین دامداران می‌شد که با همکاری مسئولان شهرستان‌های منطقه اختلافات کاهش یافته و نیازی به ایجاد این پاسگاه‌ها نیست.

وی با بیان این مطلب که واگذاری مسئولیت هرمنطقه از مراتع به دامداران موجب کاهش اختلاف و درگیری خواهد شد گفت: هم اکنون مهمترین نقش شوراهای تأمین در سطح پنج شهرستان خلخال، رضوانشهر، تالش، فومن و ماسال فقط نظارتی می باشد و مسئولیت مراتع به خود دامداران واگذار شده است و همین موضوع موجب جلوگیری از تنش و اختلافات مربوطه شده است.

فرماندار خلخال افزود: دامداران دارای پروانه چرای دام و شناسنامه در سطح همه این چند شهرستان، برای ما محترم هستند و همه این عزیزان بعنوان افرادی زحمتکش و تولید کننده می باشند و هیچ وقت آنان را تفکیک نمی کنیم و همواره با آنان همکاری داشته ایم و اغلب مواقع برای تأمین ارزاق، ملزومات و امکانات مربوطه به ما مراجعه می کنند و برای برطرف کردن خواسته های آنان هرگز دریغ نمی کنیم.

فرماندار خلخال ادامه داد: زمان هایی از سال حتی وضعیت جوی در سطح منطقه نامساعد می شود و دامداران مناطق تالش، رضوانشهر، ماسال و فومن ناگزیر هستند برای در امان ماندن از هرگونه خطرات احتمالی و حوادث ناگوار وارد مراتع خلخال شوند و در این جاها پناه بگیرند که این موضوعات امری طبیعی است و از قبل برای هرگونه همکاری هماهنگ شده است.

بابایی بیان کرد: امسال با توجه به شرایط جوی خاص و خشکسالی که مراتع خلخال و شهرستان های پیرامون ما تحت تأثیر آن قرار گرفته اند باید مراقبت بیشتری داشته باشیم تا افراد فرصت طلب از این شرایط برای ایجاد بی نظمی و نا امنی استفاده نکنند.

شهرستان های تالش، رضوانشهر، ماسال و فومن در غرب استان گیلان، دارای بیش از ۱۲۰ کیلومتر مرز مشترک با شهرستان خلخال استان اردبیل دارند.