آیا همه چیز در ویترین تریبون خلاصه می‌شود؟

یادداشتی از فرزام خباز

سال هاست که در ایران همه چیز به مبتذل‌ترین شکل ممکن سیاسی شده و امر سیاسی و پیوندش با شرافت اجتماعی به فراموشی سپرده شده است، به هر گوشه که بنگریم رنگ و نشانی از سیاست زدگی ما نمایان شده است. همچنان که در ارتباط با سیاست حرف می زنیم باید تعارفات را کنار بگذاریم و بیان کنیم که امروز همه چیز گرفتار سود اقتصادی نیز شده است. یک نوع بدبینی نسبت به شعار هایی که حول «منافع عمومی » یا «خیر مشترک» می چرخد برقرار است. هر چیزی یک سیاستمدار از آن دفاع می کند در وهله اول به نفع خود اوست.
پیداست که وزیر استیضاح شده دولت حسن روحانی کارنامه قابل قبولی نداشته است. همانطور که فراکسیون امید، مجلس دهم و دولت نیز کارنامه ای قابل دفاعی از خود بر جای نگذاشتند. آنچه این نوشته قصد دارد تا به آن بپردازد رفتار و کنش الیاس حضرتی، نماینده اصلاح طلب مجلس ایران است. آقای حضرتی در جریان استیضاح وزیر اقتصاد دولت حسن روحانی ار فراکسیون امید استعفا داد. او درباره علت استعفای خود از فراکسیون امید گفت: از آنجایی که نمی خواستم خلاف تشکیلات عمل کنم، صبح امروز نامه استعفای خود را تقدیم ریاست فراکسیون امید کردم تا بعد از آن بتوانم به راحتی و مستقلانه درباره موضوعات مهم تصمیم گیری کنم.

در جامعه ما معمول است ،حرفی را که می شنوند در ارتباطش نپرسند و عدم چرایی، قالب آدم ها را دچار اشتباه در تحلیل می کند. ذوق زدگی برخی از اقدام آقای حضرتی ناشی از تاثیرگذاری عارضه پوپولیسم است ، یعنی هنوز هم خصلت پذیرش جامعه برای اینگونه شعارها بالاست و مردم همچنان به دنبال ناجی برای وضعیت اقتصادی کشور می گردند. شیوه بیان غیر شفاف مشکلات اقتصادی کشور فضا را برای عرضه چنین شعارهایی مهیا می کند.

تجربه اقدامات در مجلس شورای اسلامی نشان داده است که کارنامه عملکرد آخرین چیزی است برای بررسی عملکرد وزرا به آن پرداخته می شود و معمولا لابی ها و سود های شخصی و گعده ای محور اصلی تصمیم گیری قالب نمایندگان مجلس است. تقدیر سیاسی و اجتماعی نمایندگان با این ساز و کار واقعیت داشته و نزد بسیاری از آنان نیز پذیرفته شده است. در ماجرای استیضاح وزیر اقتصاد رفتار متنوعی از فراکسیون ها و نمایندگان شاهد بودیم، نمایندگان حق دارند از پاسخ های سطحی آقای وزیر قانع نشوند، اما قبل از آغاز جلسه استیضاح اعلام شد که سه فراکسیون سیاسی مجلس شورای اسلامی (فراکسیون امید، فراکسیون مستقلین و فراکسیون نمایندگان ولایی) همگی با استیضاح وزیر اقتصاد مخالف هستند. اما در نهایت در چرخش عجیب نمایندگان، وزیر اقتصاد استیضاح می شود.

تک گویی ها در ساخت های اجتماعی گوناگون ما برقرار است و هرکس خود را در بزنگاهی سیاسی خیر مطلق می پندارد. می توان پرسید چرا با گذشت ۳ سال از مجلس دهم و فراکسیون امید آقای حضرتی حتی یکبار به عملکرد این فراکسیون پر از اشکال نقدی را وارد نکرد. نمی توان سکوت آقای حضرتی در ارتباط با برخی وزرای دولت یازدهم را از یاد برد و برای اقدام اخیرش ایستاد و دست زد. مواضع انتقادی اخیر آقای حضرتی بیشتر در راستای استفاده از قدرت است و اعتنای چندانی به امر اجتماعی و نفع عمومی ندارد. البته شاید این نخستین گام های حضرتی برای شکل گیری جریان جدیدی از اصلاح طلبان در مجلس باشد که مستقل از فراکسیون امید عمل کند.

دورخیز برخی افراد برای ساخت کاراکتری جدید از خود برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ،شاید یکی از مهم ترین دلایلی باشد که حضرتی سخنگویی چند دیدگاه مستقر را بر می گزیند این مدل کارکرد نماینده بودن چیزهای زیادی را از پرده های سیاست برای انتخابات ۱۴۰۰ مشخص می کند هنر شعبده بازی آقای حضرتی آنجا نمایان است که ذهن مخاطب را به سویی از مشکلات اقتصادی جلب می کند که بسیاری از مسائل آن از چشم دیگران پنهان نگه داشته شده است.